Boboti
| Boboti | |
|---|---|
 | |
| Aid olduğu milli mətbəxlər | |
| CAR mətbəxi | |
| Mənşəyi | |
Boboti — Cənubi Afrika mətbəxinə aid yemək. Ədviyyatlarla qarışdırılmış doğranmış ətin üzərinə yumurta əsaslı bir qat əlavə edilərək hazırlanır.[1]
Bu yemək, qədim Roma yazarı Apisius tərəfindən sənədləşdirilmiş patinam ex lacte adlanan yeməyin bir variantı hesab edilir. Həmin yemək bişmiş ət, çam fıstığı və müxtəlif ədviyyatlar (istiot, kəklikotu toxumu və asafoetida) ilə hazırlanırdı. Qarışım dadların birləşməsi üçün bişirilir, daha sonra üzərinə yumurta və süd qatından ibarət bir təbəqə əlavə edilirdi. Bu təbəqə quruduqda yemək süfrəyə verilirdi.[2] Cənubi Afrikalı yazıçı və qastronom Kristian Leypoldt, bu reseptin XVII əsrdə Avropada artıq tanındığını qeyd etmişdir.[3]
Boboti sözünün mənşəyi ilə bağlı müxtəlif fikirlər mövcuddur. Afrikaans etimoloji lüğətinə görə, bu sözün Malaya dilində "kari ədviyyatları" mənasını verən "boemboe" sözündən yarandığı düşünülür.[4] Digər nəzəriyyələrə görə isə, bu söz "bobotek" terminindən gəlmiş ola bilər.[5][6]
Hazırlanması
[redaktə | vikimətni redaktə et]Müasir dövrdə boboti əsasən mal əti və ya qoyun ətindən hazırlanır, lakin bəzən donuz əti də istifadə edilə bilər. Erkən reseptlərdə zəncəfil, marjoram və limon qabığı kimi ədviyyatlar yer alırdı. Zamanla kari tozunun əlavə edilməsi resepti sadələşdirsə də, yeməyin əsas konsepsiyası dəyişməz olaraq qalıb. Bəzi variantlarda qarışıma doğranmış soğan və badam əlavə edilməsi də təklif edilir. Ənənəvi olaraq, boboti tərkibinə qurudulmuş meyvələr, məsələn, kişmiş və ya sultana daxildir. Yemək tez-tez dəfnə yarpaqları, qoz, şatni və banan ilə bəzədilir.
Boboti, acı dadlı olmamaqla yanaşı, müxtəlif dadların harmoniyasını təqdim edir və bu da onun kompleksliyini artırır. Məsələn, qurudulmuş meyvələr (adətən ərik və kişmiş və ya sultana) kari ədviyyatının dadını tamamlayır. Bişmiş yumurta qarışığından ibarət üst qat, südə batırılmış çörək ilə birlikdə yeməyə nəmlik əlavə edir. Boboti adətən "sarı düyü", yəni sarıkök ilə bişirilmiş düyü ilə birlikdə təqdim olunur.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ ""Bobotie" – Times Live". 9 October 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 August 2010.
- ↑ Claassens, H.W., Die Geskiedenis van Boerekos 1652-1806, unpublished D.Phil. thesis, University of Pretoria, 2003, pp. 195–6.
- ↑ C. Louis Leipoldt, Leipoldt's Cape Cookery, Cape Town, 1976, p. 16.
- ↑ Etimologiewoordeboek van Afrikaans, WAT, 2003, p. 58.
- ↑ Hoogervorst, Tom. "Sailors, Tailors, Cooks, and Crooks: On Loanwords and Neglected Lives in Indian Ocean Ports". Itinerario. Research Institute for History, Leiden University. 42 (3). Dec 2018: 532. doi:10.1017/S0165115318000645.
- ↑ Theodora Hurustiati. "Bobotie's melting pot". The Jakarta Post. 10 November 2013. 18 May 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 May 2015.