Buveyhilər sülaləsi
 | Bu məqalənin bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. (iyul 2021) |
Büveyhilər - (935-1055)-ci illərdə İraqda iqtidarda olmuş Deyləmi[1] şiə xanədanı.
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
İranda hökm sürən Buveyhilər 945-ci ildə Bağdada suveren oldular. Bundan sonra Abbasi xəlifələri Büveyhilerin icazəsiylə başda qala bildilər. Xəlifə Qaimin (1031-1075) çağırışı üzərinə Böyük Səlcuqlu dövləti hökmdarı Toğrul bəy, 1055-ci ildə Büveyhileri Bağdaddan çıxardı və Abbasilərə yenidən möhtərəmlik qazandırdı.
Sülalənin hökmdarları[redaktə | əsas redaktə]
Boyük hökmdarlar[redaktə | əsas redaktə]
Büveyh hökmdarları dövləti əsasən Fars, Cibal və İraqı idarə etmişlər. Ölke üç yerə bölünmüş olduğundan üç ayrı hökmdar tərəfindən idarə edilirdi.
Fars qolu
- İmadüddövlə 934-949
- Adudüddövlə 949-983
- Şerefüddevlə 983-989
- Samsamüddevle 989-998
- Behâüddevle 998-1012
- Sultânüddevle 1012-1024
- Əbu Kalicar 1024-1048
- Abu Mansur Fülâd Sütûn 1048-1055
Səlcuqlulara daxil olmuşdur.
Rey qolu
- Ruknüddevle 935-976
- Fahrüddevle 976-980
- Muayyadüddevle 980-983
- Fahrüddevle (tekrar) 984-997
- Mecdüddevle 997-1029
Qəznəlilərə daxil olmuşdur.
İraq qolu
- Müizzüddevle 945-967
- Izzüddevle 966-978
- Adudüddevle 978-983
- Samsâmüddevle 983-987
- Şerefüddevle 987-989
- Behâüddevle 989-1012
- Sultânüddevle 1012-1021
- Müşerrefüddevle 1021-1025
- Celâlüddevle 1025-1044
- Ebû Kalicar 1044-1048
- El-Melikü’r-Rahim 1048-1055
Səlcuqlulara daxil olmuşdur.
Kiçik hökmdarlar[redaktə | əsas redaktə]
Bəzi kiçik bölgələri idarə esən Büveyhi hökmdarlarıdır.
Bəsrə Büveyhləri
- Ziyaəddövlə 980-?
Fars Büveyhlərinə qatılmışdır.
Həmədan Büveyhləri
Kerman Büveyhleri
Fars Büveyhlərinə qatılmışdır.
Xuzistan Büveyhleri
- Tacüddevle 980-?
Fars Büveyhlərinə qatılmışdır.
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Iranica,Iranica: DEYLAMITES:The most successful actors in the Deylamite expansion were the Buyids. The ancestor of the house, Abū Šojāʿ Būya, was a fisherman from Līāhej, the later region of Lāhījān.