Bəsrənin yağmalanması (923)
| Bəsrənin yağmalanması | |||
|---|---|---|---|
| Qərməti–Abbasi münaqişəsi | |||
 İraqın xəritəsi. IX–X əsrlər. | |||
| Tarix | 11–28 avqust 923 | ||
| Yeri | Bəsrə, Cənubi Mesopotamiya | ||
| Nəticəsi | Qərmətilərin qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
|
|
|||
| Komandan(lar) | |||
|
|||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
|
|||
Bəsrənin yağmalanması — Abbasilərin Bəsrə şəhərinin Bəhreyn qərmətiləri tərəfindən 923-cü ilin avqustunda tutulması və talan edilməsi. Bu, qərməti basqınlarından birincisi idi ki, kulminasiya nöqtəsi 927–928-ci illərdə qərmətilərin İraqa yürüşü idi.
Zəmin
[redaktə | mənbəni redaktə et]890-cı illərdə ismaili missioneri Əbu Səid Cənnəbi Bəhreyndə müstəqil qərməti dövləti qurmuşdur.[2][3][4] Əbu Səidin hakimiyyəti altında Bəhreyn qərmətiləri 900-cü illərdə Suriya və İraqda Abbasilər xilafətinə qarşı qərmətilərin qaldıqları üsyanlarda, eləcə də İfriqiyədə Fatimilər xilafətinin qurulmasında iştirak etməmişdilər. Onlar 912-ci ildə Bəsrə şəhərinə etdikləri basqın istisna olmaqla, Abbasilərlə sülhü qorumuş və Abbasi vəziri Əli ibn İsa ibn Cərrahdan pul və silah ianələri almışlar.[4][5]
923-cü ilin yanvarında Əbu Səidin 16 yaşına çatmış kiçik oğlu Əbu Tahir Cənnəbi qərmətilərin başçılığına keçmişdir.[6][7] Eyni zamanda Əli ibn İsa öz mövqeyini itirmiş və onun yerinə hərbi əməliyyatlara üstünlük verən daha döyüşkən rəqibi İbn Fərat gəlmişdir.[7][8] Müasir tarixçilərə görə, iddialı olan Əbu Tahir,[9] çox güman ki, bundan Abbasilərə hücum etmək üçün bəhanə kimi istifadə etmişdir.[7]
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Ахундова, 2004. səh. 309
- ↑ Halm, 1991. səh. 37–38, 58–60
- ↑ Daftary, 2007. səh. 116–117, 121
- ↑ 1 2 Kennedy, 2004. səh. 287
- ↑ Halm, 1991. səh. 176, 225–226
- ↑ Daftary, 2007. səh. 121, 147–148
- ↑ 1 2 3 Halm, 1991. səh. 226
- ↑ Kennedy, 2004. səh. 191
- ↑ Kennedy, 2013. səh. 34
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Ахундова Н. Ч. Тюрки в системе государственного управления Арабского Халифата: VIII--сер. Х вв. Bakı: Elm. 2004. ISBN 58-066-1650-9.
- Daftary, Farhad. The Ismāʿı̄lı̄s: Their History and Doctrines (ingilis) (Second ed.). Kembric: Cambridge University Press. 2007. ISBN 978-0-521-61636-2.
- Halm, Heinz. Das Reich des Mahdi: Der Aufstieg der Fatimiden (alman). Münhen: C. H. Beck. 1991. ISBN 3-406-35497-1.
- Kennedy, Hugh. The Armies of the Caliphs: Military and Society in the Early Islamic State (ingilis). London və Nyu-York: Routledge. 2001. ISBN 0-415-25093-5.
- Kennedy, Hugh. The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (ingilis) (Second ed.). Harlout: Longman. 2004. ISBN 978-0-582-40525-7.
- Kennedy, Hugh. The Reign of al-Muqtadir (295–320/908–32): A History // Crisis and Continuity at the Abbasid Court: Formal and Informal Politics in the Caliphate of al-Muqtadir (295-320/908-32) (ingilis). Leyden: Brill. 2013. 13–47. ISBN 978-90-04-25271-4.