47°30′14″ şm. e. 19°02′41″ ş. u.HGYO

Dunay sahilindəki ayaqqabılar

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Dunay sahilindəki ayaqqabılar
mac. Cipők a Duna-parton
Xəritə
Ölkə Macarıstan
Yerləşir Budapeşt, Dunay sahili[ing.]
Heykəltaraşlar Dyüla Pauer[mac.]
Tikilib 2005
Material çuqun, daş, dəmir
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Dunay sahilindəki ayaqqabılar və ya Dunay Ayaqqabıları (mac. Cipők a Duna-parton) — Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə ucaldılan bir Holokost xatirəsidir[1][2].

II Dünya müharibəsi zamanı Oxlu Xaç Partiyası izlədiyi siyasətlər nəticəsində ölən Yahudilər xatirəsinə Dunay çayının qərb tərəfinə yerləsdirilmək üzrə, rejissor Can Toqay ilə heykəltaraş Gyula Pauer tərəfindən hazırlanmış və 16 aprel tarixində açılmışdır.

Budapeştdə yəhudilərin kütləvi icraatı II Dünya müharibəsi sonunda, 1944 -1945-ci illərin əvvəllərində Macarıstan Nazi Partiyasının "Çapraz Oklar" üzvləri tərəfindən həyata keçirildi. Məzarda qalmamaq üçün, faşistlər qurbanları çay sahilində vurdular[1].

Yəhudilər Tuna yamacına yük maşını ilə gətirdilər, ayaqqabılarını çıxarmaq və bilinməyən bir istiqamətdə barjalardan götürülməyə əmr etdi. Rəfaət ayaqqabısı ayaqqabılarında satılan və ya Naziler tərəfindən öz ehtiyacları üçün istifadə edildi[2][3].

Atılan adam sayı minlərlə oldu. Qurbanların tam sayı bilinmir - sular cəsədləri uzaqlaşdırdı. Budapeşt gettosu 1945-ci il yanvarın 18-də Sovet qoşunları tərəfindən azad edildi.

Çöküntüdən çıxarılan heykəltaraşlıq tərkibi suyun kənarında gəmidə duran müxtəlif ölçülü kişilərin, qadınların və uşaq ayaqqabılarının 60 cütünü - köhnəlmiş ayaqqabıları təmsil edir.

Bütün ayaqqabılar 1940-cı illərin modellərinin orijinal nüsxəsidir [1].

Ekspozisiyanın arxasında üç dildə - Macar, İngilisİvrit dilində olan dəmir xatirə lövhəcikləri olan bir dəzgah var:

" Dunay çayının sahilində
Oxlu Xaç Partiyası tərəfindən
törədilmişdir
16 aprel 2005 [4]
"

Dəzgahın uzunluğu ayaqqabılar boyu  — 40 metrdir, hündürlüyü — 70 santimetrdir[4].

Heykəlin yanına insanlar güllər, yandırılmış şamlar qoyurlar.

  1. 1 2 3 "Shoes on the Danube Promenade: Memorial at the Danube to the victims of the Holocaust" (ingilis). Jewish Budapest. 2020-09-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-28.
  2. 1 2 "Туфли на набережной Дуная — памятник жертвам Холокоста в Будапеште". Культурология.РФ. 2015-05-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-28.
  3. "70 лет назад Будапешт был освобождён от немецко-фашистских войск". 1-й канал. 2015-02-13. 2015-04-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-28.
  4. 1 2 "River Danube Budapest". BudArpads: Budapest Information. 2015-09-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-29.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]