Gequti sarayı
| Gequti sarayı | |
|---|---|
| gürc. გეგუთის სასახლე | |
 | |
 | |
| 42°11′28″ şm. e. 42°41′27″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Yerləşir | İmereti |
| Tikilmə tarixi | XII əsr |
| Üslubu | Gürcüstan memarlığı |
| Sahəsi |
|
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gequti kral sarayı (gürc. გეგუთის სასახლე, translit. gequtis sasaxle) — Gürcüstan Respublikasının İmereti diyarının Tsxaltubo bələdiyyəsinin Gequti kəndində orta əsrlərə aid kral sarayı. Kutaisi şəhərindən 7 km (4.3 mil) uzaqlıqda yerləşən saray hal-hazırda xarabalıq vəziyyətindədir.
Memarlıq xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gequti saray kompleksinin xarabalıqları Rioni çayı sahilindəki 2,000 m2 (0.20 ha) ərazini əhatə edir. 1953-cü və 1956-cı illərdə aparılan ekstensiv tədqiqat işləri mütəxəssislərə tikilinin ilkin arxeoloji təbəqələrini anlamağa və memarlıq üslubunu, eləcə də orta əsrlərə aid dekorasiyaları rekonstruksiya etməyə imkan yaratmışdır. Saray kompleksinin əsas hissəsi hündürlüyü üç metr olan daş postamentin üzərində kərpiclə inşa edilmiş dördmərtəbəli bir tikilidir. Tikilinin geniş, xaçşəkilli bir mərkəzi zalı, zalın üstündə isə diametri 14 m (550 düym) olan tromplara dayanmış günbəz var. Tikilinin nəhəng sütunlarla möhkəmləndirilib. Tikilinin qərbində yerləşən əlavə strukturlar və saray kilsəsi növbəti dövrlərdə – təxminən XIII–XVI əsrlərdə tikilmişdir.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gequti ilk dəfə XII əsrdə, Gürcüstan salnaməsində qeydə alınmışdır. Ən qədim struktur – içərisində nəhəng bir ocaq olan birotaqlı tikili VIII–IX əsrlərə aiddir. Saray kompleksinin əsas hissəsi Gürcüstan kralı III Georginin buyruğuyla tikilmişdir.
Gequti sarayının əhəmiyyəti onun olduqca dünyəvi təbiəti ilə səciyyələndirilir, çünki orta əsr Gürcüstan memarlığının bu günə kimi qalmış nümunələrinin əksəriyyəti kilsələr və monastırlardır. Orta əsrlərə aid dünyəvi hakimiliklərin sənədləri gürcü yazılı mənbələrində mövcuddur.
Gequti kral sarayının əsas kompleksi Gürcüstan tarixinin "Qızıl dövrü"ndə tikilmişdir. Gürcüstanın saray əhli kifayət qədər çevik olsa da, krallığın ikinci paytaxtı və önəmli mədəni mərkəzinin yaxınlıqlarında belə bir sarayın əsasının qoyulmasında başlıca məqsəd daha möhkəm, cəlallı bir saray cəmiyyəti və kral burokratiyası qurmaq idi. Bu, Böyük Tamaranın (hak. 1184–1213) hakimiyyəti dövründə kulminasiya momentinə çatmışdır.[2]
2016-cı ildə xarabalıqları mühasirə edən şüşədən hazırlanmış bir panel ucaldılmışdır.[3]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 Wiki Loves Monuments monuments database. 2017.
- ↑ Eastmond, Antony. Royal Imagery in Medieval Georgia (ingilis). Penn State Press. 1998. səh. 152, 188–190. ISBN 0-271-01628-0.
- ↑ "Technology shows historic Geguti Palace 800 years ago". Agenda.ge (ingilis). March 11, 2016. July 3, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 5, 2019.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ციციშვილი ი., Gürcüstan Sovet Ensiklopediyası, III cild, səh. 32, Tbilisi, 1978
- "Gequti". Archived from the original on 2011-09-26. İstifadə tarixi: 2019-07-05. — www.parliament.ge saytında. (ing.)
- "Gequti". 2001. Archived from the original on 2003-10-21. İstifadə tarixi: 2019-07-05. — aia.iatp.org.ge (ing.)
- "Gequti". Archived from the original on 2005-04-22. İstifadə tarixi: 2019-07-05. — dgz-gelsenkirchen.de (alm.)