Girdəqanad binersiya
| Girdəqanad binersiya | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Girdəqanad binersiya |
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
Girdəqanad binersiya (lat. Bienertia cycloptera) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin pəncərkimilər fəsiləsinin binersiya cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c+ 3c. Azərbaycanın nadir növüdür.
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
15-20 sm hündürlükdə, çılpaq, şirəli, birillik ot bitkisidir. Yarpaqları oturaq, növbəli, xətvari, yarımsilindrik, ətli-şirəli, kütdür aşağıda gövdəyə bitişikdir. Çiçəkləri yarpaq qoltuğunda yumaqcıqlara toplanmışdır, sonradan kiçik ayaqcıqlıdır. Erkəkciyi 5-dir, demək olar ki, görünmür. Yumurtalığı 2-3, qısa dişcik ağızcıqlıdır. Meyvələri 5-7 mm diametrindədir. Toxumu 1,5-2,5 mm diametrində, yastı horizontaldır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çiçəkləmə və meyvə əmələgətirmə dövrü may-noyabr aylarına təsadüf edir. Kserofit, halofit, işıqsevən, duzlaşmaya davamlıdır. Toxumla çoxalır. Şoranlıqda şorangəlik qruplaşmalarının tərkibində rast gəlinir.
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kür-Araz ovalığı, Abşeron (Nardaran kəndinin ətrafı), Naxçıvan düzənliyi (Böyükdüz ətrafı).
Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Populyasiyanın azalma tendensiyası müşahidə olunur, yaşama ərazisi məhdudlaşır.
Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xəzər dənizinin səviyyəsinin qalxması və antropogen amillər (otarılma, tapdalanma, bağ tikintiləri).
Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mühafizə üçün xüsusi tədbirlər aparılmır, yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq üçün yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanılması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.