Hacı Bəşir Rzayev
| Hacı Bəşir Rzayev | |
|---|---|
| Bəşir Rzayev | |
 | |
| Doğum tarixi | 1868-ci il |
| Doğum yeri | Şuşa qəzası, Rusiya imperiyası |
| Dini | islam |
| Fəaliyyəti | ticarət |
Hacı Bəşir Rzayev — Qarabağın, Şuşanın məşhur Rzayevlər nəslindən olan, Şuşada “Tacirlər padşahı” kimi tanınan məşhur tacir. Bu nəslin ulu babası olan Həsənəli XVIII əsrin ikinci yarısında Şuşanın Gəlmələr məhəlləsində yaşamış və ticarətlə məşğul olmuşdur.[1]
Erkən həyatı və təhsili[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bəşir Hacı Şükür oğlu Rzayev 1868-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. İbtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında almışdı. Sonra Şuşa şəhər məktəbində təhsilini davam etdirmişdi. Ticarətlə məşğul olmuşdu. Hacı bəşir II Gildiya tacir idi.
Ailəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hacı Bəşir Rzayev Rübabə xanımla ailə həyatı qurmuşdu. Onların bu nikahdan İsmayıl, Əli, Cəmil, Saleh adlı oğlanları, Həcər, Xurşid adlı qızları vardı.
Fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hacı Bəşir Rzayev Rusiyanın bir çox şəhərləri ilə, Iran və Osmanlı dövləti ilə ticarət edirdi. Onun Şuşanın Rastabazarında topdansatış və parakəndə satış dükanları var idi. Əsasən xalça, meyvə qurusu, qurğuşun satırdı. XIX və XX əsrin əvvəllərində Qarabağ xalçaları siyasi xadim, əyan-əşraflara verilən ən qiymətli hədiyyələrdən sayılırdı.[1]
Hacı Bəşir Rzayev ömrünün daha irəlidəki illərində ipək ticarəti ilə məşğul idi. Onun bir deyimi hələ də Qarabağda məsəl kimi işlənir. “Min batman qurğuşundan, bir xərvər ipək sərfəlidir”.
Hacı Bəşir Rzayevin Şuşada bir neçə imarəti vardı. Bunlardan biri atası Hacı Şükürdən qalmış, digərlərini özü tikdirmişdi. Evlərdən birinin xarabalığı hələ də Şuşa şəhərinin Mərdinli məhəlləsində durur.[1]
Hacı Bəşir Rzayev öz evlərində, İsa bulağında tez-tez Şuşa xanəndələrinin konsertlərini təşkil edirdi. Firudin Şuşinski bu haqda yazır: "Birinci dərəcəli xanəndələr ürəfa məclislərinə çağırılardı. Buraya başqa adamlar buraxılmazdı. Belə məclislərdə klassik şərq musiqisinə və muğamata dərindən bələd olan «mümtazlar», bir də tacirlər və əsilzadələr iştirak edərdilər. Burada xanəndələr muğamları tamam-dəstgah oxuyardılar. Oyun havaları çalınmazdı. Hacı Bəşir ən çox Xanlıq Şükürün ifalarını sevərdi.[2]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ənvər ÇİNGİZOĞLU, jurnalist-etnoqraf. "Hacı Bəşir Rzayev: tacirlər padşahı" (az.). 09.06.2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 may 2022.
- ↑ Firudin Şuşinski. Azərbaycan xalq musiqiçiləri. Bakı: Yazıçı. 1975. səh. 172.