Hiksoslar

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Misir heroqliflərində
Hiksoslar
Yunan 'Ύκουσσώς'
Heroqlif
S38N29
Z4
N25
X1 Z1

Unikodu Ḥq3-ḫ3st / Ḥq3-ḫ3swt[1]
Transkripsiyası Heka-xaset / Heka-xasut[1]
Mənası "yadelli hökmdar/yadelli ölkə hökmdarı"[1]
və ya
S38N29
Z4
Aa1M12S29X1
N25
I Ahmos hiksoslara qarşı döyüşərkən
I Ahmos hiksoslara qarşı döyüşərkən

I Ahmos hiksoslara qarşı döyüşərkən

Hiksoslar Yaxın Şərqin köçəri maldar tayfaları. E.ə. XVII əsrdə Qədim Misiri istila edərək hökmranlığı ələ keçirmiş və e.ə. 1650-ci ildə öz hökmdar sülalələrini yaratmışlar. Tayfanın adı Qədim Misir dillərindəki Manefonun tərcüməsində Hqa xAstwt ( yun. ὑκσώς, ὑξώς - yadelli hökmdar/yadelli ölkə hökmdarı) "çoban hökmdarlar" və ya "çoban tayfaları"dır. Azərbaycan Türkü əsilli Türk yazıçısı Murad Bahadır Ağqoyunlu hiksos sözünün Oğuz sözünün təhrif olunmuş versiyası hesab edir. Hiksosların hökmranlıq dövrü Misirin ikinci orta dövrü adlandırılır. 18-ci sülalənin əsasını qoymuş I Ahmos hiksosları ölkədən qovaraq onların hökmranlığına son qoymuşdur. Təxminən e.ə. 1750-ci ildə Misir Qərbi Asiya mənşəli qarışıq tayfa olan hiksoslar yaxud "yadelli torpaqların hökmdarları" tərəfindən işğal edlidi. Onların hərbi qələbələri bir qayda olaraq atlara və cəng arabalarına sahib olmaları faktı ilə əlaqələndirilir, lakin şübəhsiz ki, Misir xalqı arasındakı ixtilaf onların qələbəsini asanlaşdırıb. Onların hakimiyyəti Misir tarixinə əsaslı şəkildə təsir etmişdi. Hiksoslar misirliləri sadəcə yeni döyüş üsulları ilə tanış etməmişdilər, həmçinin yadelli tiran timsalında misirlilərin qəzəbinə səbəb olmaqla, onların aralarındakı fikir ayrılıqlarını unudaraq yenidən birləşmələrinə səbəb olmuşdular. Təxminən e.ə. 17-ci əsrin sonlarında Cənubi (Yuxarı) Misirin hökmdarları hiksoslara qarşı üsyan başlatdı və sonradan bu üsyana bütün Misir qoşuldu. Təxminən e.ə. 1560-cı ilədək öldürülməmiş və qula çevrilməmiş sonuncu istilaçılar da ölkədən qovuldu.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. 1 2 3 Rainer Hannig: Großes Handwörterbuch Ägyptisch-Deutsch : (2800-950 v. Chr.). von Zabern, Mainz 2006, ISBN 3-8053-1771-9, S. 606 und 628–629.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Western Civilizations - Robert E. Lerner, Standish Meacham, Edward McNall Burns

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]