Hindistan–Oman münasibətləri

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Hindistan–Oman münasibətləri
Hindistan və Oman
 Hindistan  Oman
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hindistan–Oman münasibətləri — Hindistan ilə Oman arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

iki region arasında ticarət əlaqələri bir necə min illiklərdirki mövcuddur. Omanda aparılan qazıntılar zamanı Hindistanla ticarət əılaqələrinin qurulması barədə faktlar aşkarlanmışdır. Bunun b.e.ə III minilliyə qədər davam etməsi sübut olunmuşdur[1]. 1955-ci ilin fevralında Maskat şəhərində Hindistanın konsulluğu açılmışdır. Hansı ki, 1960-cı ildə Baş konsulluq, 1971-ci ildə isə səfirlik statusu alır. 1973-cü ildə Maskata ilk Hindistan səfiri gəlir[2]. 1972-ci ildə Oman Dehlidə səfirliyini, 1976-cı ildə isə Mumbayda baş konsulluq açılır. 2012-ci ildə Oman Hindistanın Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasına daimi üzvlük istiqamətdəki cəhdlərini dəstəkləmişdir[3].

Miqrasiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Omanda 500 min hindistanlı yaşayır. Bu isə Omanı ən böyük hindli miqrantın yaşadığı ölkə edir. Hər il bu immiqrantlar ölkələrinə 480 mln dollar pul göndərirlər[4]. Hindistan Oman vətəndaşları üçün ən əlverişli universitetləri təklif etdiyindən buraya maraq böyükdür. Son zamanlar isə omalılar üçün tibb universitetləri daha məşhurdur[5][6][7]. Oman hökuməti hindli turistlərin ölkəyə gəlişində maraqlıdır. Hər il Omana 12 min hindli turist gəlir. 2015-ci ildə onların sayının artacağı gözlənilir[8].

Ticarət[redaktə | mənbəni redaktə et]

2010-cu ildə olan məlumata görə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 4,5 mlrd dollar olmuşdur. Hindistan Omanın ikinci ən böyük ticarət ortağıdır Omanda istehsal edilən məshulların dörddə biri Hindistana ixrac edilir. Oman və və Hindistan dərman və gübrə istehsalında, maşınqayırma və energetika sahələrində ortaq müəssisələrə sahibdirlər[9]. Surda gübrə zavodu Oman-India Fertiliser Company və Bina-Etabedə Bharat Oman Refinery Limited şirkətinin neftayırma zavodu hind dövlət şirkətləri ilə Oman Dövlət Neft şirkəti arasında birgə törəmə müəssisələrdir[10][11].

Qaz kəməri[redaktə | mənbəni redaktə et]

1985-ci ildən Himndistan Ərəbistan dənizinin dibi ilə uzunluğu 1100 km olan qaz kəmərinin tikintrisini planlaşdırır. Bu layihə South Asia Gas Enterprise adlanır. İran-Pakistan-Hindistan layihəsinə alternativ olaraq düşünülmüşdür[12][13][14][15].

Hərbi əməkdaşlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

Oman Fars körfəzi regiomnunun yeganə dövlətidir ki, Hindistanla rəsmi müdafiə anlaşmasına sahibdir. 2006*-cı ildə hər iki ölkə müştərək hərbi əməliyyatlar keçirmiş və müdafiə anlaşması imzalamışlar[16]. 2008-ci ildə Hindistanın baş naziri Manmoxan Sinqx Omanı ziyarət etmiş və iki ölkə arasında hərbi əməkdaşlığı güçləndirmişdir. Bu müqavilələrlə Ədən körfəzində dəniz quldurluğuna qarşı Hindistan hərbi-hava qüvvələri Omanın hava limanlarından istifadə hüququ əldə etmişlər[17]. 2009-cu ildən isə Hindistan hərbi-hava qüvvələri Oman kral hava-qüvvələrinə təlimlər keçir[18][19][20]. 2014-cü ildə Yəməmdə vətəndaş müharibəsi başlayır və Oman iki ölkə sərhəddini qorumaqdan ötrü hindistana müraciət edir[21]. Omanın quru qoşunlarında INSAS adlı avtomatlardan istifadə edilir. Hindistanın Ras-əl-Hadd adlı yaşayış məntəqəsində hərbibazası vardır[22][23][24][25]. Hindistan hərbi-dəniz qüvvələri Omanın MAsakat şəhərində gəmilərini saxlamaq hüququ vardır[26][27].

Nasim əl-Baxr[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hindistan və Oman arasında müştərək hərbi təlimlər Nasim əl-Baxr adlanır. Bu müştərək fəaliyyət 1993-cü ildən fəaliyyət göstərir. 2016-cı ilin yanvarında ölkələr artıq 10-cu birgə təlimlərini keçirmişlər[28].

Dukm[redaktə | mənbəni redaktə et]

2018-ci ilin fevralında Hindistan Omanın Dukm şəhərində gind HHQ və HDQ yerləşdirilməsinə razılıq verdiyini bəyan etmişdir[29][30].

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Potsherd with Tamil-Brahmi script found in Oman". The Hindu. October 28, 2012. 1 January 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  2. ↑ "The Embassy in Muscat". 2013-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  3. ↑ "Oman hails UNSC seat for India". The Hindu. October 20, 2010. 7 April 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  4. ↑ "PM's speech at the Indian Community Reception in Oman". 17 February 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  5. ↑ "Udupi: Omani Students Celebrate National Day at Manipal Varsity". 4 February 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  6. ↑ "48 Omani students graduate in Pune". 2013-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  7. ↑ "Omanis opting for India as medical tourism destination". Economic Times. July 18, 2012. 2013-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  8. ↑ "Oman goes all out to woo Indian tourists". The Hindu. January 21, 2011. 25 January 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  9. ↑ "Big jump in India-Oman bilateral trade". The Hindu Businessline. 19 February 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  10. ↑ "India gives Oman nod to hike gas price for fertiliser plant". The Hindu. April 28, 2012. 30 June 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  11. ↑ "Oman Oil refuses to raise stake in Bina refinery JV". Business Standard. January 29, 2009. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  12. ↑ "IOC seeks nod to join deep sea gas pipeline project of SAGE". The Hindu. June 19, 2012. 7 April 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  13. ↑ "India considering deepwater gas pipeline from Oman: Report". Economic Times. September 20, 2010. 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  14. ↑ "The Oman-India Gas Pipeline Project: Need to Resurrect Again". 23 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  15. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-08-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-12.
  16. ↑ India set to drop anchor off China Arxivləşdirilib 2011-08-27 at the Wayback Machine. Deccan Chronicle
  17. ↑ Bruno de Paiva. "Uganda and Burundi to Fight Islamists with US Drones". Jakarta Post. 2011-05-23. 2013-09-14 tarixində arxivləşdirilib.
  18. ↑ "Second India-Oman joint air exercises end". The Hindu. October 22, 2011. 30 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  19. ↑ "India, Oman conduct first joint air exercise". The Hindu. October 31, 2009. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  20. ↑ "India, Oman still studying undersea pipeline". The Hindu. October 30, 2009. İstifadə tarixi: 20 December 2012.
  21. ↑ "India to bag Oman-Yemen border fencing contract". 2018-11-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-12.
  22. ↑ « India activates first listening post on foreign soil: radars in Madagascar» Arxivləşdirilib 2018-10-20 at the Wayback Machine, Indian Express
  23. ↑ «Indian Listening Station In Oman Monitoring Pakistan’s Naval Communications.» Arxivləşdirilib 2019-04-26 at the Wayback Machine, CloseWar.Com Arxivləşdirilib 2019-04-27 at the Wayback Machine
  24. ↑ «.» Arxivləşdirilib 2019-06-30 at the Wayback Machine, World Politics Review Arxivləşdirilib 2019-09-25 at the Wayback Machine.
  25. ↑ «India’s string of flowers:India obtains two strategically significant toeholds in the Indian Ocean.» Arxivləşdirilib 2017-12-18 at the Wayback Machine, India Today
  26. ↑ Overseas Military Bases of Indian Arxivləşdirilib 2017-07-31 at the Wayback Machine, Defence News Arxivləşdirilib 2019-10-02 at the Wayback Machine.
  27. ↑ «Naval muscle should fetch economic returns.» Arxivləşdirilib 2019-09-28 at the Wayback Machine, The Tribune
  28. ↑ "Maritime cooperation: India and Oman conduct bilateral naval exercise 'Naseem Al Bahr'". The Economic Times. 8 April 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 July 2016.
  29. ↑ Dominguez, Gabriel; Bedi, Rahul. "Indian Navy to get increased access to Omani port of Duqm, says report". Jane's Information Group. February 14, 2018. February 15, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 12, 2018. The MOU allows IN vessels to use the facilities at Duqm Port during visits “in terms of services and the use of the dry dock for maintenance”, according to the report, which was published during Indian Prime Minister Narendra Modi’s two-day visit to the sultanate.
  30. ↑ Roy, Shubhajit. "India gets access to strategic Oman port Duqm for military use, Chabahar-Gwadar in sight". Indian Express. February 13, 2018. April 10, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 12, 2018. (#apostrophe_markup)
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Hindistan–Oman_münasibətləri&oldid=7336543"