Hirkan məryəmnoxudu
| Hirkan məryəmnoxudu | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Hirkan məryəmnoxudu |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
||||
| ||||
Hirkan məryəmnoxudu (lat. Teucrium hyrcanicum)[1] - məryəmnoxudu cinsinə aid bitki növü.[2]
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çoxillik bitkidir. Gövdəsi düz və ya qalxan, hündürlüyü 30-80 sm, sadə və ya az budaqlanan, sıx yumşaqtüklü, bəzən aşağısı qırmızımtıldır. Yarpaqları saplaqlı, 1-2 sm uzunluqda, uzunsov yumurtavari, kənarları yarımdairədişli, üstü yaşıl, altı sıx tüklü olduğundan bozumtuldur. Çiçəkqrupu 20- 25 sm qədər uzunluqda, dar uzun silindrik sünbülvaridir. Kasacığı 3–5 mm uzunluqda, zınqırovvari, ikidodaqlı, tüklüdür. Tacı fırfır, nadir hallarda ağ rəngli, kasacıqdan uzundur, xaricdən qısa tüklənmişdir. Meyvələri 1 mm uzunluqda, yumru, vəzilidir.[3]
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
BQ qərbi, BQ şərqi, BQ Quba sahəsi, Samur-Dəvəçi və Xəzər sahili ovalıqlarının rayonlarında arandan orta dağ qurşağına kimi yayılmışdır. Meşələrdə, kolluqlarda, bağlarda, arx kənarlarında bitir.[4] Teucrium hircanicum L.
Hündürlüyü (20) 30-60 (80) sm, gövdəsi düz və ya əsasından az əyilib qalxan, sadə və ya az budaqlanan, sıx yumşaq aralı tüklü, aşağı hissədə qırmızımtıl rəngdə olan çoxillik ot bitkisidir.[5]
Yarpaq[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yarpaqları saplaqlı, yumurtaşəkilliuzunsov və ya uzanmış yumurtaşəkilli-uzunsov, təpə hissəyə doğru tədricən daralandır. Qaidə hissəsi ürəkşəkilli və ya kəsilmiş, kənarları dairəvi dişli, üst tərəfdən yaşıl, alt tərəfdən ağımtıl və ya sıx yumşaq tükləri olduğuna görə boz rəngdədir.[5]
Çiçək[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çiçək qrupu uzun, sünbülşəkilli, dar silindrik, tədricən uc hissəyə doğru daralandır, uzunluğu 20-25 sm-dir. Çiçək saplağı qısa, kasacıqdan qısadır. Tac fırfır rəngli, üst səthi qısa tüklü, 1,5 dəfə kasacıqdan qısadır.[5]
Meyvə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Fındıqcalar 1 mm uzunluqdadır, şarşəkillidir, vəziciklidir.[5]
Çiçəkləməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
İyun-Avqust (Sentyabr)[5]
Meyvə verməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
İyul-Sentyabr[5]
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Samur-Şabran oval., BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, AlazanƏyriçay, KQ mərkəzi, Lənk. dağ., Lənk. oval. Ovalıqdan orta dağ qurşağına qədər.[5]
Yaşayış mühiti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Meşələrdə, kolluqlarda, bağlarda, suvarma kanalları boyunca rast gəlinir.[5]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- ↑ Validə M. Əlizadə, Naibə P. Mehdiyeva,Vüqar N. Kərimov, Aidə Q. İbrahimova BÖYÜK QAFQAZIN BİTKİLƏRİ (Azərbaycan) Bakı 2019
- ↑ Флора Азербайджана. Баку: Изд. АН Азерб.ССР, 1950-1961, Т. I-VIII.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Eldar Şükürov.İsmayıllı rayonu meşə bitkilərinin bələdçi kitabı,Bakı 2016