Homo cepranensis
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Ceprano adamı və ya Ceprano Adamı (Homo cepranensis) — 1994-cü ildə Ceprano, Frozinone əyaləti, İtaliya yaxınlığında bir avtomobil yolu tikintisi layihəsi zamanı təsadüfən aşkar edilmiş tək kəllə qapağı (kalvariya) olan Orta Pleystosen arxaik insan fosilinə istinad edir.[1][2] Buldozer tərəfindən zədələnməsinə baxmayaraq, fosil tapılan, sənədləşdirilən və fosil qazılarkən orada olan arxeoloq Italo Biddittu tərəfindən təsvir edilmişdir;[3] Mallegni et al. (2003) fosilə əsaslanaraq yeni insan növünün, Homo cepranensis-in müəyyən edilməsini təklif etmişdir.[4]Baxmayaraq ki, digər paleontoloqlar onu Homo heidelbergensisə aid olaraq təsnif etmişlər. Mounier və b. (2011) fosili "regional autapomorfik xüsusiyyətlərin yaranmasının xəbərçisi" olan H. heidelbergensis-in "uyğun əcdad ehtiyatı" kimi təsvir etmişdir.[5]
Homo cepranenis'in holotipi (şəkli görün), formal xüsusiyyətlərin unikal birləşməsinə sahibdir:
1: əskik sulkus supraorbitalis,
2: ön yumru zəif inkişaf etmiş mediale sürüşüb
3: supraorbital bölgə medial olaraq içbükey,
4: xarici eşitmə meatusun orta mövqeyi processus zygomaticus temporalis'e);
5 və 6 (mavi) = daha çox törədilmiş xüsusiyyət (məsələn, 5: düz torus occipitalis transversus, 6: ən orta-lateral konkavitə sahib əklemin tuberkulumu);
7 ilə 10 (yaşıl) = daha primitiv xüsusiyyətlər (məsələn, 7: aşağı yönlü petro-timpanik tepe,
8: inion ilə çakışan opisthocranion,
9: processus retromastoideus,
10: torus angularis parietalis).[6][7]
Fosilin ilk olaraq, bölgəvi korelasiyalar və bir sıra tarih əsasında təyin edilmiş 690.000 ila 900.000 il arasında olduğu təxmin edildi.[8] A. Ascenzi (2001), fosilin çıxarılma şəraitlərini nəzərə alaraq aşağıdakıları qeyd etmişdir: "… 100 ila 700 ka [min il] arasında və kafatasının özündə, kumlu lözitik piroklastların ən aşağı səviyyəsini göstərən açıq bir qatqısal uyumsuzluq mövcudluğuna qədər, 800 ila 900 ka arasında bir yaş, indi üçün ən yaxşı xronoloji proqnozumuzdur."[9] 487±6 ka tarixli, yaxşı tanınmış və yaxınlıqda olan Acheulean Fontana Ranuccio sit sahəsi ilə yerçəkimi, biyoqrafik və arxeoloji əlaqələrinin aydınlaşdırılmasından sonra, Muttoni və digərləri (2009), Ceprano'nun böyük ehtimal ki, yaxlaşık 450.000 yaşında olduğunu iddia etdi — Orta Pleystosenin ortası.
Kafatası xüsusiyyətləri, Homo erectus-da tapılanlarla Homo neanderthalensis-dən çox əvvəl Avropa'ya hökm edən Homo heidelbergensis kimi sonrakı növlərlə müqayisədə orta səviyyədə görünür. 2011-ci ildə həyata keçirilən bir tədqiqat, Ceprano insanının Homo neandertalın atası olduğu fikrini irəli sürdü.[10]
Önəmli xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Orta Pleistosen nümunələrində daha spesifik olan 1-dən 4-ə qədər xüsusiyyətləri ehtiva edir.
1: sulcus supraorbitalis çatışmazlığı,
2: anterior yumru zəif inkişaf etmiş, medial yerdəyişmiş,
3: supraorbital bölgə medial konkav,
4: prosesus zygomaticus temporalis ilə əlaqədar xarici eşitmə kanalının ara mövqeyi;
Xüsusiyyətlər 5 və 6 daha çox əldə edilmiş xüsusiyyətlərdir
5: düz torus oksipitalis transversus,
6: artikulyar tüberkülün orta-lateral konkavliyi;
7-dən 10-a qədər olan xüsusiyyətlər (yaşıl) = daha primitiv xüsusiyyətlər, yəni.
7: aşağı petro-timpanik zirvə,
8: opistokranion inion üst-üstə düşür,
9: processus retromastoideus,
10: torus angularis parietalis.
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Şablon:Akademik dergi kaynağı
- ↑ Şablon:Kitap kaynağı
- ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ Şablon:Akademik dergi kaynağı
- ↑ Şablon:Akademik dergi kaynağı "The result of this peculiar morphology is that Ceprano clusters in our analysis with other European, African and Asian Mid-Pleistocene specimens – such as Petralona, Dali, Kabwe, Jinniu Shan, Steinheim, and SH5 – furnishing a rather plesiomorphic phenetic link among them. On the basis of this morphological affinity, it seems appropriate to group Ceprano with these fossils, and consider them as a single taxon. The available nomen for this putative species is H. heidelbergensis, whose distinctiveness stands on the retention of a number of archaic traits combined with features that are more derived and independent from any Neandertal ancestry. […] This result would suggest that H. ergaster survived as a distinct species until 1 Ma, and would discard the validity of the species H. cepranensis, which was based on the claimed affinities between Daka and Ceprano that we did not observe. …the mandible AT-888 associated with the SH5 cranium from Atapuerca has been shown to share affinities with the holotype of H. heidelbergensis: the Mauer mandible. Thus we can include the so-called "Ante-Neandertals" from Europe in the same taxonomical unit with other Mid-Pleistocene samples from Africa and continental Asia. Combining the results of the two approaches of our phenetic analysis, Ceprano should be reasonably accommodated as part of a Mid-Pleistocene human taxon H. heidelbergensis, which would include European, African, and Asian specimens. Moreover, the combination of archaic and derived features exhibited by the Italian specimen represents a "node" connecting the different poles of such a polymorphic humanity."
- ↑ Şablon:Akademik dergi kaynağı
- ↑ Şablon:Akademik dergi kaynağı
- ↑ Şablon:Akademik dergi kaynağı
- ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ Şablon:Akademik dergi kaynağı