Horatsi
| Horatsi | |
|---|---|
| lat. Q. Horatius Flaccus | |
 | |
| Doğum tarixi | 8 dekabr e.ə. 65[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 27 noyabr e.ə. 8[1][2] (56 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Atası | bilinmir |
| Anası | bilinmir |
| Fəaliyyəti | şair, yazıçı, filosof |
| Əsərlərinin dili | latın dili |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kvint Horatsi Flakk (lat. Quintus Horatius Flaccus), çox vaxt sadəcə Horatsi (8 dekabr e.ə. 65[1][2][…] – 27 noyabr e.ə. 8[1][2], Roma) — qədim Roma ədəbiyyatının "qızıl dövrü"nün şairi. Onun yaradıcılığı respublikanın sonunda vətəndaş müharibələri dövrünü və Oktavian Avqustun yeni rejiminin ilk onilliklərini əhatə edir. Horatsi, Vergili ilə yanaşı bu dövrün iki ən böyük şairindən biri hesab olunur. Əsas əsərləri "Satiralar", "Epodlar", "Odlar" və "Məktub" adlı şeir toplularıdır.
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kvint Horatsi Flakk eramızdan əvvəl 65-ci il dekabrın 8-də İtaliyanın cənub-şərqində, Lukaniya və Apuliya sərhəddində yerləşən Roma hərbi koloniyası olan Venusiyada təvazökar bir mülkün sahibi olan azad edilmiş adamın ailəsində anadan olub[3] Horatsinin atası azad edilmiş adam idi. Qanuni olaraq, azad edilmiş insanların övladları azad doğulmuşlarla bərabər tutulurdu, lakin belə bir mənşə sosial aşağılıq hesab olunurdu və nəhayət yalnız növbəti nəsildə düzəlirdi. Bu amil Horatsinin dünyagörüşünə və yaradıcılığına müəyyən təsir göstərmişdir. Şair dayə Pullianın adını çəksə də, anası haqqında danışmır.
Gələcək şair uşaq olanda atası mülkdən, əyalətdəki sakit, iqtisadi həyatdan ayrıldı və oğluna onu daha yüksək sosial dairələrə təqdim edə biləcək düzgün metropoliten təhsili vermək üçün Romaya köçdü. Paytaxtda atam hərraclarda alıcı və satıcıdan alqı-satqının yüzdə birini alaraq komissar işləyirdi. Svetonin yazdığına görə, o, duzlu balıqla da ticarət edirdi[4] . Horatsi özünün atasını təsvir etdiyi kimi "kasıb, vicdanlı bir kəndli", buna baxmayaraq, belə bir məşğuliyyət sayəsində oğlunun təhsili ilə bağlı xərcləri ödəyə bilmişdir.
Horatsinin Afinadakı ədəbi və fəlsəfi araşdırmaları eramızdan əvvəl 44-cü ildə Sezarın öldürülməsindən sonra başlayan vətəndaş müharibəsi ilə kəsildi. Bu ilin payızında, Sezarın öldürülməsindən təxminən altı ay sonra Brut Afinaya gəldi. Fəlsəfi mühazirələrdə iştirak edərək, Sezarın varisləri - Antoni və Oktaviana qarşı mübarizə aparmaq üçün respublika quruluşunun tərəfdarlarını işə cəlb etdi. Siseron kimi Horatsi də respublika işinin tərəfdarı oldu və Brutla birləşdi.
Horatsi Brutun ordusuna daxil oldu və hətta hərbi tribuna (yəni legion zabiti) vəzifəsini aldı, bu, azad edilmiş adamın oğlu üçün bir qədər gözlənilməz idi - hərbi tribunaların mövqelərini əsasən süvarilər və senatorların uşaqları tuturdu. Bu fakt onu göstərir ki, bu vaxta qədər Horatsi (çox güman ki, atasının pulu olmadan) 400.000 sestersiya məbləğinə, yəni atçılıq sinfinə daxil olmaq üçün lazım olan ixtisasa sahib idi və bu məbləğ sonradan mirzələr (yazıçılar) kollecinə daxil olmağa imkan verdi. Svetoni təsdiq edir ki, Oktavian Avqust Horatsiyə şəxsi katib vəzifəsini təklif etmişdir[5]. Ümumiyyətlə, çox böyük nüfuz vəd edən bu təklif Horatsi cəlb edə bilməmiş və o, bunu rədd etmişdi. Belə güman edilir ki, Horatsi başqa səbəblərlə yanaşı, təklifi qəbul etməklə özünün çox yüksək qiymətləndirdiyi müstəqilliyini itirəcəyindən qorxurdu.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 http://www.treccani.it/enciclopedia/quinto-orazio-flacco_(Enciclopedia-Italiana)/.
- ↑ 1 2 3 4 Любкер Ф. Horatii (rus.). // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский СПб: Общество классической филологии и педагогики, 1885. С. 641–643.
- ↑ // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- ↑ Светоний. О поэтах / Пер. М. Л. Гаспарова // В кн.: Гай Светоний Транквилл. Жизнь двенадцати цезарей. — М.: Наука, 1964. — С. 241.
- ↑ Светоний. О поэтах. — С. 242.