I Mariya

I Mariya
Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığının kraliçası 19 iyul 1553 — 17 noyabr 1558 (ləqəbi Qanlı Mariya)
Sələfi	Ceyn Qrey
Xələfi	I Elizabet
Doğum tarixi	18 fevral 1516(1516-02-18)
Doğum yeri	London
Vəfat tarixi	17 oktyabr 1558 (42 yaşında)
Vəfat yeri	Sent-Ceyms sarayı, Vestminster borosu, Böyük London, London, İngiltərə
Dəfn yeri	Vestminster abbatlığı
Vətəndaşlığı	İngiltərə krallığı
Atası	VIII Henri
Anası	Araqonlu Ketrin
Həyat yoldaşı	İspaniyalı II Filipp
VikiAnbarda əlaqəli mediafayllar

I Mariya (d. 18 fevral 1516 – ö. 17 noyabr 1558) - İngiltərə və İrlandiyanın Tüdor sülaləsindən olan kraliçası. Hakimiyyəti boyunca protestantlara qarşı qatı siyasət yürütdü və bu səbəbdən tarixi mənbələrdə Qanlı Mariya olaraq qeyd edildi.

Gənclik illəri

I Mariya İngiltərəni katolik hakimiyyətindən çıxararaq anqlikan bir dövlətə çevirən VIII Henrixin qızı olaraq 18 fevral 1516 tarixində Londonda dünyaya gəldi. Anası Araqonlu Ketrin oğlan uşağı olmadığı üçün gözdən düşdü və VIII Henrixdən ayrıldı. Atasının 28 may 1533 tarixində Anna Boleyn ilə evlənməsinin ardından gənc Mariya qeyri-məşru övlad sayıldı və saraydan uzaqlaşdırıldı. Ölkə atasının protestant hakimiyyəti ilə idarə olunsa da, Gənc Mariya katolik inancını heç vaxt itirmədi. Anasının vəfatına qədər görüşməyinə icazə verilmədi. Atası vəfatından öncə qızını yanına çağırdı və məşru övladı elan etdi. Atasının vəfatından sonra ögey qardaşı VI Eduard taxta çıxdı.

Səltənəti illəri

VI Eduard ölkəni yalnız 6 il idarə edə bildi və ağciyər çatışmazlığından vəfat etdi. Taxta Mariya keçməli idi. Ancaq VI Eduard vəfatından öncə uzaq qohumu sayılan Ceyn Qreyi vəliəhd elan etmişdi və bu səbəbdən taxta Ceyn Qrey keçdi. Buna baxmayaraq xalqın dəstəyini alan Mariya 9 gün sonra hakimiyyəti ələ aldı və Ceyn Qreylə yaxınları həbs olundu.

Protestant üsyanı

I Mariyanın bacısı Elizabet ilk üsyanını bir neçə ay sonra başlatdı. Üsyana iki qrup rəhbərlik edirdi: bir qrup üsyançı Ceyn Qreyi, digər qrup isə Elizabeti dəstəkləyirdi. Ancaq üsyan yatırıldı və rəhbərləri ələ keçirildi. Robert Dudley və Elizabet də qalaya həbs olundu ancaq Kraliça Mariya bir il sonra bacısını bağışladı. Ceyn Qrey və əri isə dərhal edam edildi.

Evliliyi

Kraliça Mariya 37 yaşında ikən həm ölkəsini gücləndirmək, həm də krallığa bir varis vermək üçün evlənməyə qərar verdi. Bir çox təkliflər olsa da, I Mariya ər olaraq özünə gələcək ispan kralı II Filippi seçdi. Protestant üsyanı yatırıldıqdan sonra cütlük evləndi. Beləliklə, İngiltərənin katolikləşməsi problemi həll oldu. Bir neçə ay sonra Kraliça Mariya hamilə qaldı ancaq bu hamiləlik 11 ay davam etdi və sonunda uşaq ölü dünyaya gəldi. İkinci dəfə də eyni nəticələnən hamiləlik II Filipplə kraliçanın münasibətlərini korladı.

Vəfatı

Kraliça Mariya səltənətinin beşinci ilində ağır xəstələndi. Ərinin onu tərk edərək İspaniyaya qayıtması və ögey bacısı Elizabetlə aralarında gizli münasibətin olması xəbərləri bu xəstəliyi daha da gücləndirdi. Beləliklə, 17 noyabr 1558 tarixində vəfat etdi. Bəzi qaynaqlara görə, ölüm səbəbi xərçəng xəstəliyi olmuşdur. Vəfatının ardından taxta ögey bacısı və güclü protestant olan I Elizabet keçdi.

Qalereya

• 

  V Karlla nişanlanan gənc Mariya

• 

  Gənc Mariya 1544-cü il

• 

  Kraliça Mariyanın əri II Filipp

• 

  Kraliça Mariya və əri İspaniyalı II Filipp

• 

  Kraliça Mariya, 1554

Mənbə

• "The Tudors: Mary I". The Royal Household
• Eakins, Lara E. "Mary I Queen of England". Tudor History Web Ring.