Jdanovskaya stansiyasında qətl

Jdanovskaya stansiyasında qətl
Tarix	26 dekabr 1980, 1 yanvar 1981

Hadisənin baş verdiyi keçmiş Jdanovskaya, indiki Vıxino stansiyası.

Jdanovskaya stansiyasında qətl (rus. Убийство на "Ждановской") — 1980-ci ilin 26 dekabr tarixində SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin əməkdaşı, mayor Vyaçeslav Vasilyeviç Afanasyevin Moskva metropoliteninin keçmiş Jdanovskaya, indiki Vıxino stansiyasında səs-küylü qətl hadisəsi..

SSRİ DAK komitəsinin məxfi VIII bölməsinin əməkdaşı olan mayor Afanasiyev hadisədən 1 gün öncə yoxa çıxır. Aparılan araşdırmalar zamanı Afanasyev huşsuz vəziyyətdə Moskva kənarındakı bağ massivlərinin birinin ərazisində tapılır. O, özüə gəlmədən 1 yanvar tarixində vəfat edir. Əvvəlcə belə bir versiya irəli sürüldü ki, KQB mayorunu maşın vurub, sonra həm iz azdırmaq üçün başqa yerə aparılıb, həm də qarət olunub, amma daha sonrakı istintaq hərəkətləri hadisənin əsl süjetini ortaya qoymuşdur. Dekabrın 26-da 40 yaşı tamam olan və bunu iki iş yoldaşı ilə qeyd edən Afanasyev metroya oturur. O, keçid stansiyalarının birində qatarı dəyişməli idi, amma yuxuladığından həmin xəttin sonuncu stansiyası olan yerüstü Jdanovskaya (rus. Ждановской) stansiyasına gedib çıxır. Burada onu metro işçisi oyadır və sərxoş olduğuna görə stansiya milisinə xəbər verir.

Qaydalara görə, milisin KQB işçisini saxlayıb sorğu-sual etmək hüququ yox idi. Hətta cinayət başında yaxalasalar belə, sadəcə KQB-nin növbətçi hissəsini xəbərdar etməli və əməkdaşı onlara təhvil verməli idilər. İçkili olsa da, ağlı başında olan və ayaq üstdə normal dayanan Afanasyev milislərə bu qaydanı xatırladır, amma növbə zamanı özləri xeyli araq içmiş milislər reallıq hissini itirmişdilər. Sonralar istintaq müəyyən edəcək ki, onlar içkili sərnişinləri mütəmadi olaraq qarət etməklə məşğul olurmuşlar. İndi də onların gözü Afanasyevdə olan konyak və araq butulkasına, hisə verilmiş kolbasaya, bir banka bolqar pomidor turşusuna düşür. Buna görə də KQB mayorunun qollarını buraraq stansiyadakı milis məntəqəsinə aparırlar. Burada Afanasyev zorakılığa məruz qalır.

Milislərdən yalnız biri içkili deyildi və baş verənlərin normal olmadığını anlayır. O, özlərinin tabe olduqları 5-ci şöbənin növbətçisinə zəng edir. Növbətçi KQB mayorunun dərhal buraxılmasını əmr edir. Milis bu əmri öz yoldaşlarına çatdırır və onlar da mayoru buraxırlar. Mayorun buraxılmasının onlar üçün pis nəticələrə səbəb olacağını düşünənə milislər öz aralarında məsləhətləşdikdən sonra onun ardınca qaçıb yenidən məntəqəyə sürüyürlər və bu dəfə artıq sadəcə zorakılıq baş vermir, mayora ağır xəsarətlər yetirirlər.

Bundan sonra Afanasyev şəhər kənarına aparılır, orada başına armaturla yenidən xəsarətlər yetirilir, soyundurulur və şaxtada buraxılır. Buna baxmayaraq, o, səhər təsadüfi adamlar tərəfindən tapılanda hələ diri idi. Cinayət işi 4 milisin güllələnmə cəzasına, daha dörd nəfərin isə müddətli həbslərə məruz qalması ilə yekunlaşdı. Afanasyevi xilas etməyə çalışan milis haqqında cinayət işinə xitam verildi. Bu hadisə KQB sədri Andropovla DİN naziri Şelokov arasında gedən mübarizənin kulminasiyası oldu. Proses Brejnevin ölümündən sonra Şelokovun vəzifədən çıxarılması, rütbə və təltiflərdən məhrum edilməsi, arvadının və özünün intiharı ilə nəticələndi.

Məlum səbəblərdən cinayət işi gizli, məhkəmə prosesi qapalı aparıldı. Yanız SSRİ-nin son illərində mətbuatda bu hadisə haqqında materiallar getdi. 1992-ci ildə isə Jdanovskayada qətl adlı bədii film çəkildi.