Kira Vassiliki
Kira Vassiliki (yun. Κυρά Βασιλική; əsl adı Vassiliki Kontaksi; 1789 – 11 dekabr 1834) — Osmanlı hökmdarı Əli Paşanın sarayında böyümüş nüfuzlu yunan qadın.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Vassiliki Kontaksi Yunanıstanın Tesprotiya vilayətindəki Filyate kəndində anadan olub. On iki yaşında o, atasının həyatını şəfaət etmək üçün yerli osmanlı hökmdarı Əli Paşaya verildi.[1] Atasını əfv edən Əli Paşa 1808-ci ildə Vasiliki ilə evlənir və o, onun hərəmi olur.[2] Xristian inancını tətbiq etməyə icazə verilərək, o, pravoslav xalqı adından şəfaət etdi.[3] Ola bilsin ki, Yunanıstanın vətənpərvər təşkilatı "Filiki Eteriya" ilə əlaqə saxlayıb.[4] Bu müddət ərzində o, bir sıra xeyriyyə təşəbbüsləri həyata keçirdi. 1819-1820-ci illərdə o, Afon dağında bir sıra bərpa işlərini maliyyələşdirdi.[5]
1822-ci ilin yanvarında Osmanlı sultanı qüvvələri tərəfindən Yaninanın mühasirəsinin son mərhələsində Vassiliki Əli Paşa və şəxsi mühafizəsi ilə birlikdə İoannina adasına qaçdı. Sultan tərəfindən qanundankənar elan edilən Əli Paşa yanvarın 22-də osmanlı nümayəndə heyəti tərəfindən orada edam edildi.[6] Əlinin ölümündən sonra Vassiliki əsir olaraq Osmanlının paytaxtı Konstantinopola göndərilir. Daha sonra o, əfv edildi və Yunanıstana qaytarıldı, bu vaxt Yunanıstanın uğurlu Müstəqillik Müharibəsindən (1821-1830) sonra müstəqilliyini qazandı.[7] 1830-cu ildə yunan dövləti Vassilikiyə Katoçidə orta əsrlərə aid qüllə bağışladı və ömrünün qalan hissəsini burada keçirdi.[8] 1834-cü ildə dizenteriyadan vəfat etdi.[9]
İncəsənət və ədəbiyyatda
[redaktə | mənbəni redaktə et]1895-ci ildə Vassilikinin qızıl naxışlı məxmər pul kisəsini Nikolaos Konstantinidis 25 draxmaya alıb. Vassiliki müxtəlif rəssamlar tərəfindən təsvir edilmişdir. O, 19-cu əsrin bir sıra romanlarında, məsələn, Aleksandr Dümanın "Qraf Monte Kristo" və ingilis yazıçısı Riçard A. Devenportun "Epir vəziri tepelenili Əli Paşanın həyatı" əsərlərində qısaca xatırlanır.[10]
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-11-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-25.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-11-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-25.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-11-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-25.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-25.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-11-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-25.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-25.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-11-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-25.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-11-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-25.
- ↑ https://web.archive.org/web/20110721084330/http://www.vrellis.gr/gp/exhibition0114.html
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-25.