44°54′ şm. e. 40°30′ ş. u.HGYO

Koşexabl

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Koşexabl
adıq Кощхьабл / Кощхьаблэ
44°54′ şm. e. 40°30′ ş. u.HGYO
Ölkə  Rusiya
Region Adlge Respublikası
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1868
Sahəsi 74,60 km²
Mərkəzin hündürlüyü 150 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 7.359 nəf. (2023)[1]
Rəsmi dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +7 87770
Poçt indeksi 385400
Nəqliyyat kodu 01
Digər
mokoshehablsp.ru
Xəritəni göstər/gizlə
Koşexabl xəritədə
Koşexabl
Koşexabl

Koşexabl (adıq Кощхьабл[2]) — Adıge Respublikasında aul. Koşexabl rayonunun inzibati mərkəzi. Tərkibində yeganə yaşayış məntəqəsi kimi "Koşexabl kənd qəsəbəsi" inzibati ərazisini təşkil edir.

Laba çayının (Kubanın qolu) sol sahilində, düzənlik ərazidə yerləşir. Aulun yerləşdiyi ərazinin dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 148 metrdir. Kurqaninsk şəhəri ilə üzbəüz, Maykopdan 60 km şimal-şərqdə yerləşir. Şimali Qafqaz dəmir yolunun Armavir-Tuapse xəttində yerləşən Koşexabl dəmir yolu stansiyası aulun ərazisindədir. Yaşayış məntəqəsinin sahəsi 76,35 km² olmaqla iki hissəyə bölünür: şimal-şərq — düzənlik və cənub-qərb — dağətəyi.

Faydalı qazıntıları

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Ərazi qum, gil, qum daşı və s. ilə zəngindir. Bölgədə təbii qaz ehtiyatları aşkar edilmişdir.

Aulun əsası 1868-ci qoyulmuşdur. Əvvəllər ilk məskunlaşmış əhali indiki Kurqaninsk rayonunun Mixaylovskaya kəndi ilə Laba çayının sağ sahilindəki meşə arasında yaşayırdılar. Çay tez-tez məcrasını dəyişdiyindən kəndi tez-tez su basırdı. Buna görə 1868-ci ildə Labinsk rayonu sol sahildə sakinlər üçün yer ayırdı. Lakin Laba çayı əhaliyə yenədə problemlər yaşadırdı. Daimi bir yerdən digər yerə göçdükləri üçün aul köçəri adlandırıldı: Koş (adıq Кощ) — köçəri; xabl (adıq хьабл) — aul. Əvvəllər aul Anzauriy adlandırıldı.[3]

Qaraçay-Çərkəzdə 1925-ci ilə qədər Zeyuko ərazisində Koş-Xabl kəndi də var. Zelençuk çərkəzlərinin nitqində bu aul belə adlanır — Куэшхьэблэ[4].

2020-ci ilin əhalinin siyahıya alınmasına görə aulda 7157 nəfər yaşayır. 2010-cu ilin siyahıya alınmasına görə 7152 nəfər öz milli mənsubiyyətini bildirmişdir:[5] Əhalinin 85 % adıqlardı. 10 % əhali isə ruslardan təşkil olunub.

Koşexabl aulunda Adıgey dövlət universitetinin filalı yerləşir.[6] 2013-cü ildə abituriyentlərin sayının az olması səbəbindən filiala tələbə qəbulu dayandırılmışdır.[7]

  1. https://23.rosstat.gov.ru/storage/mediabank/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%20%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%D0%BF%D0%BE%20%D0%9C%D0%9E%20%D0%B8%20%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC%20%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC%20%D0%BD%D0%B0%201%20%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8F%202012-2023%20%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2.rar (rus.).
  2. Берсиров Б. М. "Русско-адыгейский словарь". Министерство образования и науки Республики Адыгея. 2017-07-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-05.
  3. Şablon:Кавказ в именах, названиях, легендах
  4. Şablon:Adıge toponimiyası
  5. "Том 4. Таблица 4. Население по национальности и владению русским языком по городским округам, муниципальным районам, городским и сельским поселениям Республики Адыгея" (PDF). 2013-11-04 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-08-06.
  6. "Лицензия". Рособрнадзор. İstifadə tarixi: 2015-10-08.[ölü keçid]
  7. "О прекращении набора в филиале АГУ в а.Кошехабль с 2013 года". Адыгейский государственный университет. 2016-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-08.