Məzmun çatdırılma şəbəkəsi
CDN çatdırılma sxemi (sağda)
Məzmun çatdırılma şəbəkəsi (ing. Content delivery network; CDN) — coğrafi olaraq paylanmış proksi serverlər şəbəkəsi və onların data mərkəzləri. Məqsəd xidməti son istifadəçilərə nisbətən məkan baxımından çatdırmaqla yüksək əlçatanlıq və performans təmin etməkdir. CDN-lər 1990-cı illərin sonlarında İnternetin insanlar və müəssisələr üçün iş baxımından kritik bir mühitə çevrilməyə başladığı vaxtda İnternetin performans boğazlarını (bottleneck) yüngülləşdirmək üçün bir vasitə kimi meydana çıxdı.[1][2] O vaxtdan bəri CDN-lər veb-obyektlər (mətn, qrafika və skriptlər), yüklənə bilən obyektlər (media faylları, proqram təminatı, sənədlər), proqramlar (e-ticarət, portallar), canlı yayım və sosial media saytları da daxil olmaqla bu gün İnternet məzmununun böyük bir hissəsinə xidmət etmək üçün böyüdü.[3]
CDN-lər internet ekosistemində bir təbəqədir. Media şirkətləri və e-ticarətçilər kimi məzmun sahibləri məzmunlarını son istifadəçilərinə çatdırmaq üçün CDN operatorlarına pul ödəyirlər. Öz növbəsində CDN də öz serverlərini məlumat mərkəzlərində yerləşdirmək üçün İnternet xidmət provayderlərinə (ISP), daşıyıcılara və şəbəkə operatorlarına pul ödəyir.
CDN müxtəlif məzmun çatdırılması xidmətlərini əhatə edən ümumi termindir: video striminqi, proqram yükləmələri, veb və mobil məzmunun sürətləndirilməsi, lisenziyalı/idarə olunan CDN, şəffaf keş və CDN performansını ölçmək üçün xidmətlər, yük balansı, çoxlu CDN keçidi, analitika və bulud kəşfiyyatı. CDN satıcıları təhlükəsizlik, DDoS qorunması və veb tətbiqi qoruyucu divarları (WAF) və WAN optimizasiyası kimi digər sənaye sahələrinə keçə bilər.
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tətbiqi proqramlar
- Bel hava dövrəsi
- Media axın proqramının müqayisəsi
- Video hosting xidmətlərinin müqayisəsi
- Məzmun çatdırılma şəbəkəsinə qoşulma
- Məzmun çatdırılma platforması
- Məlumat mərkəzi
- Rəqəmsal televiziya
- Dinamik sayt sürətləndirilməsi
- Qabaqcıl hesablama
- İnternet radio
- Streaming TV
- Planetlərarası fayl sistemi
- IPTV
- Musiqi axını xidmətlərinin müqayisəsi
- Axın media sistemlərinin siyahısı
- Multicast
- Şəbəkə müşahidəçisi
- Açıq musiqi modeli
- OTT
- P2PTV
- Yayım və yayım təşkilatlarının qorunması haqqında müqavilə
- Push Texnologiyası
- Xidmət kimi proqram
- Axın mediası
- Veb yayım
- Veb sindikat
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Globally Distributed Content Delivery, by J. Dilley, B. Maggs, J. Parikh, H. Prokop, R. Sitaraman and B. Weihl, IEEE Internet Computing, Volume 6, Issue 5, November 2002" (PDF). 2017-08-09 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-10-25.
- ↑ Nygren., E.; Sitaraman R. K.; Sun, J. "The Akamai Network: A Platform for High-Performance Internet Applications" (PDF). ACM SIGOPS Operating Systems Review. 44 (3). 2010: 2–19. doi:10.1145/1842733.1842736. September 13, 2012 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: November 19, 2012.
- ↑ Evi, Nemeth. Chapter 19, Web hosting, Content delivery networks // UNIX and Linux system administration handbook (Fifth). Boston: Pearson Education. 2018. 690. ISBN 9780134277554. OCLC 1005898086.
Əlavə ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Buyya, R.; Pathan, M.; Vakali, A. Content Delivery Networks: State of the Art, Insights, and Imperatives // Content Delivery Networks. Lecture Notes Electrical Engineering. 9. Springer. 2008. 3–32. doi:10.1007/978-3-540-77887-5_1. ISBN 9783540778868. 2017-09-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-07.
- Hau, T.; Burghardt, D.; Brenner, W. "Multihoming, Content Delivery Networks, and the Market for Internet Connectivity". Telecommunications Policy. 35 (6). 2011: 532–542. doi:10.1016/j.telpol.2011.04.002.
- Majumdar, S.; Kulkarni, D.; Ravishankar, C. Addressing Click Fraud in Content Delivery Systems (PDF) // Infocom. IEEE. 2007. doi:10.1109/INFCOM.2007.36.
- Nygren., E.; Sitaraman R. K.; Sun, J. "The Akamai Network: A Platform for High-Performance Internet Applications" (PDF). ACM SIGOPS Operating Systems Review. 44 (3). 2010: 2–19. doi:10.1145/1842733.1842736. İstifadə tarixi: November 19, 2012.
- Vakali, A.; Pallis, G. "Content Delivery Networks: Status and Trends". IEEE Internet Computing. 7 (6). 2003: 68–74. doi:10.1109/MIC.2003.1250586.
