Maribor sinaqoqu
| İudaizm | |
| Maribor sinaqoqu | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Dağılıb | 1501 |
|
|
|
| Saytı | |
| sinagogamaribor.si | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Maribor Sinaqoqu (sloven. Sinagoga Maribor) Sloveniyanın Maribor şəhərində hal-hazırda muzey kimi fəaliyyət göstərən sinaqoq. Orta əsrlərdə Maribordakı gettoda Židovska ulica ("Yəhudi küçəsi")-nın mərkəzində yerləşən, Avropanın ən qədim qorunan sinaqoqlarından biridir və Sloveniyada yerləşən iki sinoqoqdan biridir (digəri isə Lendava Sinaqoqudur (sloven. Sinagoga Lendava).
Bir zamanlar Alpların şərqində ən görkəmli yerlərdən biri olan Maribordakı orta əsr yəhudi icmasının mərkəzi kimi fəaliyyət göstərirdi.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
İlk olaraq 1354-cü ilə aid mənbələrdə xatırlanan sinaqoqun 13-cü əsrin sonlarında tikildiyi düşünülür.[1] Bina şəhər divarlarının yanında yerləşən yəhudi qəbiristanlığı, iqamətgah və Talmud məktəbini özündə birləşdirən kompleksin bir hissəsi idi. Yaxınlığındakı qala Židovski stolp ("Yəhudi qalası") olaraq tanınırdı və binanın divarları Drava çayının sahillərinə dayanırdı.[2]
1785-ci ildə II İosifin antiklerik islahatları zamanı sinaqoq müsadirə edildi və hərbi anbara çevrildi. Ticarət anbarı, şərab zirzəmisi, sənət studiyası və 1811-ci illərə qədər qaldığı bir yaşayış evi kimi istifadəyə verildikdən sonra 1980-ci ilə qədər bu həcmdə xidmət etdi.[1]
Keçmiş ziyarətgahın yenidən qurulması da daxil olmaqla, 1992-ci ildən 2000-ci ilə qədər davam edən bir neçə illik təmir işlərindən sonra, bina 2001-ci ildə Maribor və Sloveniyanın yəhudi icmasının tarixinə həsr olunmuş muzey və mədəniyyət-sərgi məkanı kimi açılmışdır.[1] Ərazi əvvəlcə Maribor Regional Muzeyi tərəfindən idarə edildi.[3] 2011-ci ildən etibarən Maribor Yəhudi Mədəni İrs Sinaqoqu Mərkəzi adı altında müstəqil bir dövlət qurumu bu əraziyə nəzarət edir.[4] 2015-ci ildən etibarən sinaqoq Sloveniyada dövlət əhəmiyyətli bir mədəniyyət abidəsi kimi qeyd olunur.[5]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 Janez and Anja Premk, Mariborska sinagoga, ZRC SAZU, Ljubljana 2015
- ↑ "City Guide: Main Square". University of Maribor. September 27, 2011 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Profile of the Synagogue Arxivləşdirilib 2022-03-08 at the Wayback Machine". Center of Jewish Cultural Heritage Synagogue Maribor. sinagogamaribor.si. Retrieved July 5, 2019.
- ↑ "Sinagoga Maribor". Center judovske kulturne dediščine Sinagoga Maribor. 2022-04-12 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Register of cultural heritage in Slovenia". 2021-04-19 tarixində arxivləşdirilib.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- sinagogamaribor.si — Maribor sinaqoqunun rəsmi saytı