Meşənovruzu
| Meşənovruzu | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Cyclamen | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
| Elmi adı | ||||||||||||||
| Cyclamen L. | ||||||||||||||
| Areal | ||||||||||||||
 |
||||||||||||||
| ||||||||||||||
Meşənovruzu (lat. Cyclamen)[1] — mirsinkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[2]
Dağnovruzu da adlandırılır, novruzçiçəyi fəsiləsindən çoxillik bitki cinsi. Gövdəsizdir, soğanaqvarı kökümsovu, uzunsaplaqlı, dəyirmi-tumurcuqvarı yarpaqları rozet əmələ gətirir. Çiçəkləri tək-tək, uzun çiçək saplağında yerləşir; ağ, çəhrayı, qırmızı olur. Aralıq dənizi ölkələrində və Ön Asiyada 20-dən artıq (başqa məlumata görə təqr. 55) növü var; Krımda və Qafqazda 6–7 növü məlumdur. Dağ meşələrində və kol cəngəllikləri arasında bitir. Ən yaxşı iri çiçəkli otaq bitkilərindən biri olan İran Dağnovruzu sortları və hibridləri becərmədə geniş yayılmışdır; oktyabrdan marta qədər çiçəkləyir. Çiçəkləmədən sonra yarpaqlar tələf olur, bitkilər dinclik vəziyyətinə keçir. Mayın sonunda böyüməyə başlayır (bu zaman onların yerini dəyişirlər). Əvvəlcə yeşiklərə, sonra dibçəklərə əkilməklə yeri bir neçə dəfə dəyişdirilir. Azərbaycanda 2 növü – yaz Dağnovruzu və zərif Dağnovruzu var. Düzgün qulluq edildikdə (kifayət qədər işıqlanma, mülayim temperatur, müntəzəm, lakin həddən artıq bol su verildikdə) Dağnovruzu 20 ildən artıq yaşayır. Otaq şəraitində, həmçinin xırda, ətirli çiçəkləri olan Avropa, yaxud Alp Dağnovruzu (C. europeum), açıq qruntda Kos Dağnovruzu(C. coum), yaz Dağnovruzu (C.vernum) becərilir. [3]
Növləri[redaktə | əsas redaktə]
- Cyclamen abchasicum Kolak.
- Cyclamen adzharicum Pobe.
- Cyclamen africanum Boiss. & Reut.
- Cyclamen alpinum Dammann ex Spreng.
- Cyclamen alpinum f. leucanthum (Grey-Wilson) Grey-Wilson
- Cyclamen balearicum Willk.
- Cyclamen cilicium Boiss. & Heldr.
- Cyclamen circassicum Pobe.
- Cyclamen colchicum (Albov) Albov
- Cyclamen coum Mill.
- Cyclamen coum subsp. caucasicum (K.Koch) O.Schwarz
- Cyclamen coum subsp. elegans (Boiss. & Buhse) Grey-Wilson
- Cyclamen creticum (Dörfl.) Hildebr.
- Cyclamen cyprium Kotschy
- Cyclamen graecum Link
- Cyclamen graecum subsp. anatolicum Ietsw.
- Cyclamen graecum subsp. mindleri (Heldr.) A.Davis & Govaerts
- Cyclamen hederifolium Aiton
- Cyclamen hederifolium var. confusum Grey-Wilson
- Cyclamen intaminatum (Meikle) Grey-Wilson
- Cyclamen libanoticum Hildebr.
- Cyclamen mirabile Hildebr.
- Cyclamen parviflorum Pobed.
- Cyclamen parviflorum var. subalpinum Grey-Wilson
- Cyclamen persicum Mill.
- Cyclamen persicum f. puniceum (Gleason) Grey-Wilson
- Cyclamen pseudibericum Hildebr.
- Cyclamen purpurascens Mill.
- Cyclamen repandum Sm.
- Cyclamen repandum subsp. peloponnesiacum Grey-Wilson
- Cyclamen repandum subsp. rhodense (Meikle) Grey-Wilson
- Cyclamen repandum var. vividum (Grey-Wilson) Grey-Wilson
- Cyclamen rohlfsianum Asch.
- Cyclamen somalense Thulin & Warfa
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- ↑ Dağnovruzu// Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). — VI cild. Bakı, 2009. — Səh.: 228.
Meşənovruzu:The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)