Misir–Türkiyə münasibətləri
| Türkiyə—Misir münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Türkiyə—Misir münasibətləri — Misir və Türkiyə arasındakı ikitərəfli əlaqələr. Diplomatik əlaqələr 1925-ci ildə (müvəqqəti işlər vəkili) və 1948-ci ildə (səfirlər səviyyəsində) qurulmuşdur.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Türkiyə ilə Misiri tarixən güclü dini və mədəni əlaqələr bağlayır. Misir yüz illərdir ki, varisi müasir Türkiyə olan Osmanlı İmperiyasının bir parçası idi (1299-cu ildə yaradıldı), lakin iki ölkə arasındakı münasibətlər fərqli dövrlərdə dostluqdan düşmənçiliyə çevrildi.
İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 1925-ci ildə quruldu, əvvəlcə ölkələr müvəqqəti vəkil mübadiləsi etdi və 1948-ci ildə ilk səfirlər təyin edildi.
1990-cı illərdə Misir Türkiyə ilə münasibətlərə daha çox diqqət ayırmağa başladı, iki ölkə arasındakı əməkdaşlıq məsələlərindən biri Misir qazının Avropa qitəsinə ixracı idi. Ölkələr arasında ticarət əlaqələrini yaxşılaşdırmaq üçün 2005-ci ildə sərbəst ticarət müqaviləsi imzalandı[1]. Bəlkə də buna görə 2006-2011-ci illərdə Türkiyənin Misirə ixracatı 709 milyon dollardan 2759 milyon dollara yüksəldi[1].
2013-cü ilin yayında Prezident Məhəmməd Mursinin devrilməsindən sonra ölkələr arasındakı münasibətlər xeyli pisləşdi (İslamçı Müsəlman Qardaşlar təşkilatının nümayəndəsi) [2]; 23 noyabr 2013 tarixində Misir səlahiyyətliləri Türkiyədəki səfirlərini geri çağırdılar və ayrıca Türk səfirini persona non qrata elan etdilər[3].
Soyuq Müharibənin qızğın vaxtında və Misir Prezidenti Camal Abdel Naserin hakimiyyəti dövründə iki ölkənin münasibətləri, Türkiyənin İngiltərənin rəhbərliyi altında Bağdad Paktına üzv olması səbəbiylə kəskin şəkildə pisləşdi. ölkələr. ərəb dünyasında varlığı və Nasserin nasserizm adlanan pan-ərəb ideologiyasının artan təsiri səbəbiylə. Bundan əlavə, Türkiyə, o dövrdə Misirin əsas rəqibi olan İsrail Dövlətini tanıyan və Qərblə açıq əlaqəsini nümayiş etdirən ilk müsəlman ölkə idi. 1958-ci ildə Misir, Türkiyənin cənub qonşusu olan Suriya ilə qısa müddətli bir ittifaqa girdi və uzun müddətdir davam edən diplomatik və sərhəd mübahisələrini bölüşdü və bu iki ölkə arasında ciddi gərginliyə səbəb oldu və Türkiyənin buna cavab olaraq gizli bir "ətraf" ilə cavab verdi. İsrail ilə ittifaq ". Gərginlik 1957-ci ildə Suriya ilə birləşmədən əvvəl zirvəyə çatdı, Nasser Bağdad Paktı nəticəsində Suriya hökumətinin devrilməsindən qorxaraq, Türkiyənin hücumuna cavab olaraq Suriya-Türkiyə sərhədi yaxınlarına göndərilən Suriya qüvvələrinə kömək üçün bir kontingent göndərdi. . sərhəd boyunca çox sayda qoşun toplandıqda işğal təhlükəsi. Misir və Türk qüvvələri arasındakı bu qarşıdurma hər iki ölkə arasındakı münasibətlərdə qaranlıq bir nöqtə yaratdı və nəticədə böhranın mümkün bir artmasına son qoyaraq hər iki tərəfin geri çəkilməsinə səbəb oldu.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 Первин Мамед-заде. Современная внешняя политика Египта: приоритеты и особенности (PDF). 6 (Пространство и время в мировой политике и международных отношениях.). Москва: МГИМО-Университет. 2007. 127–141. ISBN 978-5-9228-0306-9.
- ↑ "Турецкий премьер не сдержал слёз". Euronews. 23 августа 2013 года. 2015-02-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-02-14.
- ↑ "Египет потребовал от посла Турции покинуть страну". РИА Новости. 23 ноября 2013 года. 2015-02-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-02-14.
