Netişin
Naviqasiyaya keçin
Axtarışa keçin
| Netişin | |
|---|---|
| Нетішин | |
.jpg) | |
| 50°19′48″ şm. e. 26°38′24″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1542 |
| İlk məlumat | 1542 |
| Sahəsi |
|
| Mərkəzin hündürlüyü | 198 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 30100 |
| Digər | |
| netishynrada.gov.ua | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
![Bayraq[d]](/wiki/Fayl:Flag_of_Netishyn.png)
![Gerb[d]](/wiki/Fayl:Netishyn_Coat.png)
Neteşin (ukr. Неті́шин — Ukraynanın Xmelnitski vilayətinin Şepetovski rayonunda şəhər. 2020-ci ilə qədər rayon tabeliyində olan şəhər olub.
Coğrafi mövqeyi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şəhər Pripyat çayının sağ qolu olan Qorın çayının[2] üzərində, Xmelnitski və Rovne vilayətlərinin sərhəddində, Şepetovka — Zdolbunov xəttində Krivin dəmir yolu stansiyasından 7 km məsafədə yerləşir.
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
16–18-ci əsrlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- 1542 — Polşa kralı Sigismund Avqustun məktubunda Netishin kəndinin ilk qeydi
- 1566 — II Litva Statutuna əsasən, Netishin Volın Voyevodalığının Lutsk mahalına keçdi, 1570-ci illərdə — Beata Kosteletskanın qızı Halshka Ostrojskayaya və nəhayət — Şahzadə Vasili Ostrojskiyə keçdi.
- 1603 — Neteşin Aleksandr Ostrojskinin ixtiyarına keçir. 1603-cü ildə kyazın ölümündən sonra Neteşin oğulları — Konstantin və Yanuş Aleksandroviçlərin mirasına keçir. Yetkinlik yaşına çatana qədər Neteşinə anaları Anna Kostçanka-Ostrojskaya rəhbərlik edirdi.
- 1621 — Neteşin kəndi Knyaginya keçir.
- 1629 — Neteşində 50-yə yaxın bina var.
- 20 fevral 1690-cı ildə — Yan Aleksandr Konetspolski Neteşin kəndini hetman Stanislav Yan Yablonovskiyə verir.
- 1702 — Neteşin Yablonovski Jan Stanislav (1669–1731) tərəfindən Stanislav-Vinsentiyə (1694–1754), Antoniya-Barnavaya (1732–1799) miras verilməklə Yablonovski knyazlarının Krivinskdəki mülklərinə daxil olur.
- 27 mart 1793-cü ildə — Polşanın ikinci bölünməsindən sonra Netishin Rusiya İmperiyasının bir hissəsi oldu.
- 1793 — kənd İzyaslav quberniyasının tərkibinə daxil edilmişdir.
- 1797 — İmperator I Pavelin yeni inzibati struktur haqqında fərmanına əsasən, Netishin Volın quberniyasının Ostroq uyezdinin tərkibinə daxil edildi.
20-ci əsr[redaktə | mənbəni redaktə et]
- 20-ci əsrin əvvəlləri — Neteşin kəndi Sesiliya İsaakovna Levinin mülkiyyətinə keçir.
- 30 dekabr 1922-ci il — Sovetlərin I Ümumittifaq qurultayı keçirilir, burada SSRİ -nin yaradılması haqqında Müqavilə elan edilir və təsdiq edilir. Neteşin və Velbovno kəndləri arasında Sovet İttifaqı ilə Polşa arasında dövlət sərhədi keçir. Neteşin Sovet Ukraynasının bir hissəsi olaraq qalır və onun tarixi uyezd mərkəzi Ostroqdan ayrılır.
- 1924 — Neteşində partiya təşkilatı yaradıldı, Frans Paşinski onun katibi oldu. Tezliklə komsomol mərkəzi və pioner təşkilatı yarandı.
- 1929 — kənddə kolxoz yaradıldı.
- 1931 — kitabxana və yeddiillik məktəbin yerləşdiyi klub tikildi.
- 1932–1933 — Neteşində, bütün Sovet Ukraynasında olduğu kimi, aclıq başladı.
- 1933–1937 — kənddə 200-ə yaxın insan repressiyaya məruz qaldı.
- 1936-cı il — 325 kVt gücündə Neteşinskaya su elektrik stansiyası tikildi, kənd elektrikləşdirildi.
- 4 iyul 1941 — Neteşin almanlar tərəfindən zəbt olundu; kənddə Teodosius Savçukun başçılıq etdiyi uprava yaradılır.
- 1944-cü il 18 yanvar — 1-ci Ukrayna Cəbhəsinin 287-ci atıcı diviziyası tərəfindən kənd azad edildi. Kəndin iki Sovet İttifaqı Qəhrəmanı var idi — S. İ. Dikalova və Yevstafiy Borsalya. Tezliklə hər ikisi aldığı yaralardan vəfat etdi.
- 1949 — yerli SES fəaliyyətini bərpa etdi. O, yenidən quruldu, gücü ildə 3,8 milyon kVt-a çatdırıldı.
- 60-cı illərin əvvəlləri — Dobrotvor — Lutsk — Rovno yüksək gərginlikli xətti işə düşdü, buna görə də kənddəki SES bağlandı.
- 1971 — Sov. İKP MK və SSRİ Nazirlər Sovetinin Ukraynanın qərb rayonlarında AES tikintisi haqqında qərarı qəbul edildi.
- 1975-ci ilin əvvəli — "Teploelektroproekt" İnstitutunun Kiyev şöbəsinin axtarış ekspedisiyası Neteşinə gəldi, Rojnyatovda (İvano-Frankivsk) və Neteşində (Xmelnitski) AES yerləşdirilməsi variantlarının hazırlanması üzərində iş apardı.
- 17 aprel 1975 — SSRİ Energetika və Elektrikləşdirmə Nazirliyi Xmelnitski vilayətinin Neteşində AES texniki-iqtisadi yerləşdirilməsi haqqında qərar qəbul etdi.
- 10 dekabr 1975-ci il — Ukrayna SSR Nazirlər Sovetinin 536 saylı Qərarı ilə Xmelnitski atom elektrik stansiyasının tikintisi üçün ərazinin seçilməsi haqqında akt təsdiq edildi.
- 4 fevral 1977 — SSRİ Energetika və Elektrikləşdirmə Nazirliyi "Xmelnitski AES-in tikintisi üzrə işlərin başlanması haqqında" 46-a nömrəli əmr verdi.
- 1977 — şəhərin tikintisinə başlandı.
- 8 fevral 1978-ci il — SSRİ Energetika və Elektrikləşdirmə Nazirliyinin 59 saylı əmri ilə Xmelnitski Atom Elektrik Stansiyasının Tikinti İdarəsi yaradıldı, bu günə qədər Neteşinin əsas tikinti təşkilatı olaraq qalır.
- yanvar 1981-ci il — tikintinin simvolik başlanğıcı olaraq, birinci enerji blokunun bünövrəsi üçün təməl çuxurunun altından ilk torpaq qazılır.
- 5 may 1981-ci il — Ukrayna SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə Neteşin kəndi şəhər tipli qəsəbəyə aid edildi.
- oktyabr 1981-ci il — reaktor üçün təməl plitəsinin ilk kubmetr betonunun döşənməsi.
- 1982-ci ilin iyulu — əsas binanın tikintisinə başlanıldl.
- 21 avqust 1984-cü il — Ukrayna SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 34 saylı fərmanı ilə Neteşin Slavutski rayonunun rayon tabeliyində olan şəhər kimi təsnif edildi[2] .
- 10 dekabr 1987-ci il — 1 nömrəli enerji blokunun fiziki işə salınması həyata keçirildi.
- 22 dekabr 1987-ci il — 1 nömrəli blok şəbəkəyə qoşuldu. Digər enerji bloklarının işə salınması üçün hazırlıqlara başlanıldı.
- 1990-cı il — XAES-in 2 nömrəli enerji blokunun tikintisi 95% başa çatdı və istismara verilməyə hazırlığa başlanıldı, lakin həmin vaxtlarda Ukrayna Ali Radası yeni atom elektrik stansiyalarının tikintisinə və mövcud stansiyalarda yeni güclərin işə salınmasına moratorium qəbul etdi.
- 21 oktyabr 1993-cü il — Ukrayna Ali Radasının 3539-XII nömrəli Qərarı ilə Neteşin vilayət tabeli şəhər statusu aldı.
- 1993 — Ukrayna Ali Radası atom elektrik stansiyalarının tikintisinə qoyulmuş moratoriumu ləğv etdi.
XXI əsr[redaktə | mənbəni redaktə et]
- 2002–2001-ci il Ümumkrayna əhalinin siyahıyaalınmasına əsasən, şəhərdə 34.358 nəfər yaşayır.
- 2004 — XAES ikinci enerji bloku işə salındı.
Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]
 |
 |
 |
 |
</img> |
| Arxangel Mixael kilsəsi | Müstəqillik prospekti | Müstəqillik prospekti | İnşaatçılar küç. | "Neopalima kupina" Katedrali |
 |
 |
 |
 |
 |
| Müqəddəs Iohan Bogoslav Ukrayna Yunan Katolik Kilsəsi | Üzgüçülük hovuzu | "Gorin" mehmanxanası | "Energetik" stadionu | Musiqi məktəbi |
İqtisadiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
2001-ci il yanvarın 1-nə olan məlumata görə, şəhərdə 699 sahibkar və 311 hüquqi şəxs sahibkarlıq fəaliyyəti göstərirdi. Kommersiya fəaliyyətini 400 qeyri-dövlət mülkiyyət formalı müəssisə həyata keçirir.
Sənaye[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şəhərdə 4 sənaye müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Onların arasında vilayətin ən böyük müəssisəsi, Ukraynanın Birləşmiş Enerji Sisteminə daxil olan və Ukraynanın Qərb regionunda elektrik enerjisi çatışmazlığını aradan qaldırmaq, şəhərin istilik və su təchizatını təmin etmək, tullantı sularının təmizlənmək üçün nəzərdə tutulmuş Xmelnitski AES-dir (XAES). "Atomremont" ASC, "Priladsistem" QSC və "Neteshinpischeprom" ASC. Vilayətin ümumi istehsalında XAES-in payı 30%-dən çoxdur.
Sənaye məhsulunun bölgüsü (2007):
- elektrik, istilik və suyun istehsalı və bölüşdürülməsi — 99,3 %;
- maşın və dəzgahların, avadanlıqların istehsalı — 0,2 %;
- yeyinti sənayesi — 0,2 %;
- digər — 0,2 %.
Kiçik müəssisələrin bölgüsü:
- sənaye — 8 %;
- ticarət və ictimai iaşə — 38 %;
- tikinti — 27 %;
- nəqliyyat və rabitə — 6 %;
- daşınmaz əmlak əməliyyatları — 15 %;
- digər — 6 %.
Ticarət[redaktə | mənbəni redaktə et]
2008-ci ilə olan məlumata görə, şəhərdə 234 ticarət obyekti, o cümlədən: 65 mağaza, 70 sənaye və istehlak mallarının satışı şöbəsi, 2 ticarət mərkəzi, 20 ticarət pavilyonu, 23 ictimai iaşə obyekti və 15 aptek fəaliyyət göstərir.
Daşınmaz əmlak[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tikinti sektorunda 1,5 min iş yeri olan 30 müəssisə çalışır. 2001-ci ildə ümumi sahəsi 404,3 min m² olan 9332 mənzildən ibarət 78 yaşayış binası tikilmişdir. Hər il 10 min m²-dən çox yaşayış sahəsi icarəyə verilir.
Qeydlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ UKR-EnumPopEstimate. Kiyev: State Statistics Service of Ukraine, 2018.
- ↑ 1 2 Нетешин // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 2. М., "Советская энциклопедия", 1991. стр.27
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Nityszyn // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego və innych krajów słowiańskich. — Varşava : Tom XV, cz. 2 (Januszpol — Wola Justowska) z 1902 r.