Pirrol

Pirrol
Ümumi
Sistematik adı	Pirrol
Kimyəvi formulu	C4H5N
Molyar kütlə	67,09 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	0,967 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	-238  °S
Qaynama nöqtəsi	130  °S

Pirrol (C₄H₅N) – beşüzvlü bir azot atomundan ibarət heterotsiklik aromatik birləşmədir.

Ümumi məlumat

Zəif turşu xassəsinə malikdir.Sümük yağında (heyvan mənşəli sürtkü yağı), eləcə də daşkömür qatranında olur . Pirrol həlqələri hemoqlabin tərkibində də vardır.

Alınması

Qarışıq pirrollar Paal-Knorr reaksiyasına əsasən alınır. Yəni 1,4 diketonların amonyakla və ya aminlərlə reaksiyası nəticəsində alınır.Laboratoriyada ammonium duzlarının turş (qalaktozanın oksidləşməsindən asanlıqla alınır) mühitdə pirolizindən alınır:

Pirol reaksiya 1

Pirol reaks 2

Xassələri

Rəngsiz, xloform iyli, havada tündləşən , yüngül hidroskopik , suda qismən, lakin üzvi həlledicilərdə yaxşı həll olan maddədir. Qələvi metallar və onların amid duzları ilə maye ammonim mühitində reaksiyaya daxil olur. Qrinyar reaktivləri ilə analoji reaksiyalar baş verir. Nəticədə N-maqnezium duzları əmələ gəlir.

   RX+Mg → RMgX

Pirrol zəif turş –NH- (pKa17,5 suda) xassəyə malikdir. Hidratlaşma nəticəsində pirolidin əmələ gəlir. Pirrolun sulfamid birləşmələri alınmışdır. 1,3-diketonla (asetilaseton) reaksiyaya girərək pirrolsulfamidlər əmələ gətirir.

 	.  

Tətbiqi

Pirrol polimerləşmə reaksiyalarında, metal üzvi birləşmələrin alınmasında, dezinfeksiyaedici maddələrin istehsalında, tibbdə antibiotik maddələrin istehsalında istifadə edilir.

Mənbə

1. Tularik J., Medina T. Бензолсульфонамиды и бензамиды в качестве лекарственных средств. Пат. США 6583161. Заявл. 12.12.2000, Опубл. 24.06.2003; РЖХим -04.03-19О.60П
2. Matsuniotosi H.J., Hanma T., Koizumi T., Akohine S.H.// Совместимые лекарства. Заявка 1679067 ЕПВ. Заявл. 16.09.2004. Опубл. 12.07.2006; РЖХим-07.23-19О.89П
3. Lin X., Dorr H., Nuss J.M. Использование сульфамидной защитной группы Фукуямы для синтеза N- замещенных α-аминокислот и производных// Tetrahedron Lett. 2000, V. 41, № 18, p. 3309-3313. РЖХим-01.07-19Е.130
4. Don Aproscienas U.C., Gonzales M.A., Otterkecher E.W. Pracess For The preparation of 2-alkoxy -6-trifluoromethyl-N- [1,2,4] triazolo-[1,5-C]pirimidin-2-yl) benzolsulfonamides. Pat. USA 6433169. Заявл. 24.09.2001. Опубл. 13.08.2002, РЖХим-03.05-19О.343П
5. Эльдерфилд Р. (ред.) Гетероциклические соединения // М. — ГИзИЛ 1953 том 1 сс. 219—269
6. CRC Handbook of Chemistry and Physics / W. M. Haynes — 97 — Boca Raton: 2016. — P. 9–65. — ISBN 9781498754286
7. Paal—Knorr Pyrrole Synthesis (недоступная ссылка — история). Архивировано 7 февраля 2008 года.
8. McElvain S. M., Bolliger K. M. Pyrrole // Organic Syntheses. — 1929. — Vol. 9. — P. 78. — DOI:10.15227/orgsyn.009.0078.