Piyalə Paşa məscidi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
İslam
Piyalə Paşa məscidi
Yerləşməsi
Ölkə
Yeri Kasımpaşa, Bəyoğlu, İstanbul
Memarlıq
İnşa tarixi 1565 – 1573
Memarı Memar Sinan
Üslubu Osmanlı memarlığı
Minarələrin sayı 1
Günbəzlərin sayı 6
Ölçüləri 30,5 x 19,5 metr
Piyalə Paşa məscidi xəritədə
Piyalə Paşa məscidi
Piyalə Paşa məscidi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Piyalə Paşa məscidi (osman. پیاله پاشا جامع Piyale Paşa Camii) və ya Tərsanə məscidiTürkiyədə, İstanbul şəhərinin Bəyoğlu ilçəsinin Kasımpaşa məhəlləsində yerləşən XVI əsrə aid Osmanlı məscidi.

Piyalə Paşa məscidi Osmanlı imperatoru memar Mimar Sinan tərəfindən vəzir və böyük admiral Piyalə Mehmed Paşa üçün dizayn edilmişdir. Məscid 1565-1573 -cü illərdə tikilmişdir.[2]

Məscidin 1912-ci ildə Kornelius Qurlitt tərəfindən nəşr olunmuş planı

Böyük bir mərkəzi günbəzə malik olan Sinan tərəfindən hazırlanmış digər məscidlərdən fərqli olaraq, Piyalə Paşa məscidi hər birinin diametri təxminən 9 metr (30 ft) olan, üç sırada düzülmüş altı eyni günbəz ilə inşa edilmişdir. Məscid Vasat Atik Əli Paşa məscidi ilə birlikdə İstanbuldakı iki çoxqübbəli məsciddən biridir. Qübbələr namaz qılınan yerin mərkəzindəki bir cüt nazik qranit sütunla dəstəklənir.[2] Minarə qiblənin əksi istiqamətindəki divarın ortasında yerləşir. Minarə 19-cu əsrin ortalarında yenidən qurulmuşdur.

Məscidin üç daxili divarı üzərində kobalt-mavi fon üzərində yazılmış ağ süls skriptində yazılar olan bir sıra İznik saxsısı ilə örtülmüşdür. Bu günkü qiblə divarının pəncərələrində yer alan vitraj orijinal deyil.[2]

Məscidin şimal-qərbindəki günbəzli səkkizguşəli məqbərədə Piyalə Paşa və övladlarının məzarı yerləşir. Onun həyat yoldaşı Gevherhan Sultan (II Səlimin qızı) ölümündən sonra yenidən evlənmiş və II Səlimin Aya Sofyanın yanındakı məqbərəsində basdırılmışdır.[2]

Hal-hazırda Parisdəki Luvr,[3][4] Lissabondakı Qalusta Qlyubenkyana[5] və Londondakı Viktoriya və Albert Muzeyində[6] sərgilənən bir çox İznik saxsısı panellərinin 19-cu əsrdə Piyalə Paşa məscidindən aparıldığına inanılır. Panellər pəncərələrin alt sırasının üstünə qoyulacaqdı. Başqa bir ehtimal isə budur ki, bu panellər zamanla məscidlə əlaqəli olmuş, lakin günümüzə gəlib çatmamış köşkdən aparılmışdır.[7]

  1. 1 2 archINFORM (alm.). 1994.
  2. 1 2 3 4 Necipoğlu, 2005
  3. Inv. no. OA 7508, Paris: Musée du Louvre, 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 10 fevral 2012.
  4. Inv. no. OA 7509, Paris: Musée du Louvre, 2012-11-28 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 10 fevral 2012.
  5. Inv. no. 1598B, Lisbon: Museu Calouste Gulbenkian, 2015-04-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 12 yanvar 2015.
  6. Inv. no. 1889:1 to 16-1897, London: Victoria and Albert Museum, 2022-06-09 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 10 fevral 2012.
  7. Denny, 2005. səh. 154