Qaradöş sərçə

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Qaradöş sərçə
Elmi təsnifat
XƏTA: parentrang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Qaradöş sərçə
Beynəlxalq elmi adı

Qaradöş sərçə,İspan sərçəsi və ya söyüd sərçəsi (Passer hispaniolensis) sərçəkimilər ailəsinin bir üzvüdür.Əsasən Aralıq dənizi regionunda cənub-qərbi və mərkəzi Asia zonasında məskunlaşmışdır Ev sərçəsi ilə sıx bağlılığı ilə seçilirki bu da və hər 2 növ bioloji hibrid olaraq Aralıq dənizi sahillərində rast gəlinir,bu da növün taxomaniyasında,təsnifləşdirilməsində problem yaradır.

Təsvir[redaktə | mənbəni redaktə et]

KKanar adlarında dişi qaradöş sərçə

İspan sərçəsi olduqca böyükdür,beləki onun uzunluğu 15-16 sm (6-6.5 in) -ə çatır və ağırlığıda 22-36 q aralığında dəyişir.BU ev sərçələrində çox az böyük və ağırdır , həmçinin daha uzundur .[3] Erkəklərin tükləri ev sərçələrinin tükləri ilə eynidir.ancaq alt hissələrindəki çoxlu qara cizgi olması ilə seçilir.boz tacları və ağ yox boz yanaqları var [4][5][6][7] Dişilərin tükləri ev sərçələrindən ciddi şəkildə fərqlənməsədə onlar arasında da fərqlər var.Dişinin yanaqları yüngül cizgili və soluq krem rəngli kürək cizgiləri var[8][9]

İki alt növ aşşınmış çoxalma xəzlərində çox az fərlilik göstərir,ancaq hər iki cinsdədə qış quş tüklərində fərqliliklər mövcuddur.[10]

Səs[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bir erkək İspan sərçisinin mahnı sonogramı

Erkək yuvasında nümayiş olunarkən,sərçəninkindən bir az fərqli çağrı edir.Bu çağrı sərçə səsinə bənzər,ancaq yüksək səslə və yüksək pərdəli  chveeng-chveeng, cheela-cheeli  olaraq yazılan səslər çıxardır

Ev sərçələri yumşaq və daha çox   tschilp kimi səslər çıxardır ,əsasən  ərazilərinə girən və çıxan quşlar üçün istifadə olunur.İspan sərçəsinin digər çağrıları demək olar ev sərçəsinin ki ilə eynidir.Yuvada cütləşmiş çiftlər tərəəfindən yumşaq bir quer quer quer,axın quşları tərəfindən isə quer-it uçuş çağrısı verilir və chur-chur-it çağrısı təhdid hallarında istifadə olunur..[11]

Təsnifat və sistematika[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bir erkək İspan sərçəsindən (yuxarıda) və İtalyan çılpaqsərçəsinin cütlüklərinin John Gould tərəfindən təsvir edilmişdir

İspanyol serçe Passer cinsi ve serçe ailesi Passeridae cinsindeki ev serçesinin yakın bir akrabasıdır

İspan sərçəsi Passer cinsi və Passeridae sərçə ailəsinin üzvü ev sərçəsi ilə qohumdur [12] Onun taksonomiyası, Aralıq dənizində olan ev sərçəsi ilə meydana gələn "bioloji qarışıqlıq" çox mürəkkəbdir. Aralıq dənizinin əksəriyyətində iki növdən biri və hər ikisi hibridizmi yalnız məhdud dərəcədə baş verir. Apennin YarımadasıKorsikada iki növ əvəzinə, İspan sərçəsi ilə ev sərçəsi arasında olan bir sərçə tipi İtalyan sərçəsi ilə əvəzlənir.[13][14]

İspan və İtalyan sərçələrinin paylanması

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1999.
  2. IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
  3. Harvnb|Snow|Perrins|1998
  4. Clement, Harris və Davis, 1993
  5. Shelley, 1902
  6. Dresser, 1902
  7. Metzmacher, M. "Moineaux domestiques et Moineaux espagnols, Passer domesticus et P. hispaniolensis, dans une région de l'ouest algérien : analyse comparative de leur morphologie externe". Le Gerfaut (French və English). 76. 1986: 317–334.
  8. Harvnb|Summers-Smith|1988
  9. Harvnb|Oates|1890
  10. Harvnb|Summers-Smith|1988|pp=164–165
  11. Summers-Smith, 1988. səh. 177
  12. Allende, Luis M. "The Old World sparrows (genus Passer) phylogeography and their relative abundance of nuclear mtDNA pseudogenes" (PDF). Journal of Molecular Evolution. 53 (2). 2001: 144–154. doi:10.1007/s002390010202. PMID 11479685. 2011-07-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-03-12.
  13. Snow, Perrins, 1998
  14. Töpfer, Till. "The taxonomic status of the Italian Sparrow – Passer italiae (Vieillot 1817): Speciation by stabilised hybridisation? A critical analysis". Zootaxa. 1325. 2006: 117–145.