Qaralama:İvan Poddubnı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Vikipediyada bu adlı digər şəxslər haqqında da məqalələr var; bax: İvan.
İvan Poddubnı
Doğum tarixi
Doğum yeri Rusiya İmperiyası Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi (77 yaşında)
Vəfat yeri Rusiya SFSR

İvan Poddubnı (tam adı: İvan Maksimoviç Poddubnı, rus. Ива́н Максимович Подду́бный, ukr. Іва́н Максимович Підду́бний[1]; {{DVTY}} şablonu boşdur) — kazak[2] əsilli SSRİ pəhləvanı[3][4].

İvan Poddubnının karyerası XIX əsrin sonlarında Rusiya İmperiyasının sirklərində başlayıb və 1903-cü ildən fransız (yunan-roma) üslubunda Avropanın ən məşhur pəhləvanlarından biri olub. 1905-1908-ci illərdə Parisdə güləş üzrə dünya çempionu[2][5](titulların dəqiq sayı müasirləri tərəfindən mübahisələndirilirdi[6]) olmuşdur. Poddubnının karyerası 40 ildən çox davam etmişdir.

RSFSR-in əməkdar artisti (1939), SSRİ-nin əməkdar idman ustası (1945) adına layiq görülüb.

İdman karyerası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rus imperiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

1896-cı ildə Beskaravaynıdakı Feodosiya Sirkində İvan Poddubnı o dövrün məşhur idmançılarını - Georq Luriç, İvan Borodanov, Nikita Razumov və italyan Sen Pappini məğlub edir[7]. 1897-ci ildən rus kəmər güləşindən başlayaraq ağır atlet və güləşçi kimi sirk arenalarında çıxış edir və 1903-cü ildə fransız (yunan-Roma) güləşinə keçir[3][8][9][10][7]. 1899-cu ildən italyan Truzzi qardaşlarının truppasında iştirak edir[10].

Rusiyada sirk güləşi iki növə bölünürdü. “Şike” ictimaiyyət üçün mübarizə, canlı və maraqlı mübarizədir. Onda texnika və əks-texniki ardıcıllıqla izlənir. Əsl güləşdə yeri olmayan riskli və möhtəşəm fəndlərdən istifadə olunur. "Bur" - rəqabətli çıxışlar. “Bur” döyüşlərində çempionlar hansının daha güclü olduğunu müəyyən edirlər. Burada nüfuz, böyük pul qazanmaq hüququ uğrunda mübarizə gedir. Poddubnı hər iki növdə özünü əla hiss edir, “bur” güləşində o, məğlubedilməz sayılır[5]. 1909-cu ilin sonundan 1913-cü ilin ortalarına qədər Poddubnının iştirakı ilə əksər turnirlərin təşkilatçısı və hakimi olmuş Pyotr Yaroslavtsevin xatirələrinə görə, o, heç vaxt Poddubnı ilə rəqabətli matçda döyüşmədiyini görməmişdir[6]. 1903-cü ildə Sankt-Peterburq Atletika Cəmiyyətinin qurucusu Qraf George Ribopierrenin çağırışı ilə Poddubnı Sankt-Peterburqa gəlir və burada Parisdəki Kazino de Paridə güləş üzrə dünya çempionatında Rusiyanı təmsil etmək üçün dəvət alır. Bu Poddubnının xaricdəki ilk turniri olur. Parisdə onun üçün tibbi kart tərtib edilir: boyu 184 sm, çəkisi 118 kq, qol əzələsi 46 sm, nəfəsvermə zamanı sinə 134 sm, omba 70 sm, boyun diametri 50 sm[3][4]. Poddubnının turnirdəki üçüncü rəqibi fransız Raul le Buşe olur. Matçın əvvəlində Poddubnı Le Buşenin üzərinə yağ sürdüyündən şikayətlənir, buna görə də Le Buşerdən onu silməyi tələb edirlər. Bundan sonra görüş yenidən başlayır. Le Buşe hücumlardan yayındığına görə aldığı xalla 2:0 qalib gəldi. Uduzan Poddubnı turniri tərk edir[2].

Hakimlərin qərarı ictimaiyyətin qəzəbinə səbəb olur və Poddubnı nadürüst hakimlikdən o qədər sarsılır ki, peşəkar güləşdən getməyi düşünür. Lakin dostlarının və həmkarlarının dəstəyi Poddubnını fikrindən daşınır və Sankt-Peterburqda keçirilən turnirdə o, Le Buşedən qisas alır. Fransızı iyirmi dəqiqə diz dirsək vəziyyətində qalmağa məcbur edir. Hakimlər fransız güləşçisinə rəhm edib qələbəni Poddubnıya verənə qədər, tamaşaçıların fit və qışqırıqları səslənir. Məğlubiyyət Le Buşenin çox isterik olmasına səbəb olur[11].

1904-cü ildə dünya çempionatı keçirilmir. 1905-ci ildə Poddubnı Parisdə keçirilən Dünya Çempionatının finalına çıxır, burada dekabrın 12-də 1903-cü il dünya çempionu olan İesse Pederseni məğlub edir. Dünya Çempionatını qazandıqdan sonra Poddubnı Rusiyadan kənarda daha fəal mübarizə aparmağa başlayır. Fransa, Belçika və İtaliyanı gəzir[2]. 1906-cı il oktyabrın 25-dən dekabrın 3-dək Parisdə eyni zamanda iki dünya çempionatı keçirilir. Birincisi Les Sports qəzetinin himayəsi altında Folies Bergeredə, ikincisi isə L'Auto tərəfindən Kazino de Paridə keçirilir. Poddubnı onlardan birincisində iştirak edir, burada finalda Heynrix Eberleni məğlub edir. Çempionat zamanı bir anda bir neçə planlaşdırılmamış hadisə baş verir. Oktyabrın 26-da İvan Poddubnı Paul Pons idman zalında Zbışko, Luriç və Aberqi duelə çağırır. Poddubnı ora onun göstərdiyi vaxtda gəlir, digər üçü isə çağırılan yerə gəlmir. Əvəzində Laurent le Bokayrua meydana çıxır, lakin Poddubnı onunla döyüşmək istəmir. Bu əvvəllər Moskvada Poddubnı Luriç və Aberqin döyüşdüyü turnirə girərək hər ikisini onunla döyüşməyə dəvət edən hekayə ilə əlaqədardır, lakin onlar bu hadisənin baş verdiyini rədd edir və inkar edirlər. Oktyabrın 28-də Poddubnı yenidən Pons idman zalına gedir. Səbəb isə Luriçin orada görünə biləcəyini və onun çağırışını qəbul edə biləcəyini eşidir, lakin Luriç yenədə görünmür. Noyabrın 19-da əsas fransız ulduzlarından biri, Paul Ponsun himayədarı olan Raul Le Buşe meydana çıxır və Poddubnı istisna olmaqla, ilk onluqdakı bütün güləşçiləri döyüşə çağırır. Noyabrın 23-də Le Buşenin çağırışı dəyişir: indi Poddubnı onunla döyüşməyə razı olarsa, o, Poddubnıya 5000 frank təklif edir. Sonra Raymond Kazeau müdaxilə edərək Le Buşe ilə döyüşmək istədiyini bildirir. Uzun mübahisələrdən sonra qərara alınır ki, Le Buşe Pol Pons idman zalında Poddubnı və Kazeau ilə döyüşəcək. Üç nəfər digər güləşçilər də daxil olmaqla insanların sıx olduğu idman zalına gəlir. Bu zaman Poddubnı və Le Buşe güləşə başlamağa hazırlaşarkən, Paul Ruhenin nümayəndəsi (Folie-Bergerenin direktoru) onları dayandırır və izah edir ki, həm Poddubnı, həm də Kazeau Ruhe ilə yalnız onun zalında döyüşmək üçün müqavilə bağlayıblar. Bu hadisə izdihamın gurultusu və qışqırtıları ilə qarşılanır. Bir az tərəddüddən sonra Poddubnı və Kazeau Le Buşe ilə döyüşməmək qərarına gəlirlər[2][12]. Bir çox sovet və rus tərcümeyi-hallarında[2][5], eləcə də bir sıra xarici reklam materiallarında Poddubnı 1907-ci ildə dünya çempionu olduğu qeyd edilir, lakin onun bu titulu hansı çempionatda alması barədə məlumat yoxdur. 11 sentyabr 1907-ci ildə Bradford Daily Argus qəzetində Georg Hakenşmidt Poddubnının çempionluq titullarına şübhə etdiyini bildirir və 1905, 1907-ci illərdə çempionatları kimin təşkil etdiyi barədə məlumat istəyir[12]. 1907-ci ildə Les Sports və L'Auto qəzetləri yenidən iki dünya çempionatı keçirir, Poddubnı heç birində iştirak etmir, lakin Kazino de Paridə "Poddubnı hər kəsə qarşı" adlı bir sıra tədbirlərdə mübarizə aparmağa başlayır. Poddubnı açıq çağırışlar edir: onunla döyüşdə 15 dəqiqə dayana bilənə 200 frank, onu məğlub edə bilənə isə 8000 frank.

Mükafat və fəxri adları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

İvan Poddubnı ən yaxşı güləşçilərdən biri idi. O, altı dəfə dalbadal dünya çempionu adına layiq görülmüş, onun kürəyini yerə vuran olmamışdı.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ УСЕ, 1982
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 Гринвальд, Яков Борисович. . Москва: Физкультура и спорт. 1957. səh. 174. Русский богатырь Иван Поддубный
  3. ↑ 1 2 3 4 5 6 Чесноков, 1975
  4. ↑ 1 2 3 4 5 Орлова, 2008
  5. ↑ 1 2 3 Гринвальд, Яков Борисович. Русский богатырь Иван Поддубный / 5-е изд., испр. и доп. Ф. А. Архангельской. — Москва: Физкультура и спорт, 1957. — 174 с
  6. ↑ 1 2 П. Д. Ярославцев. . Москва: «Ломоносовъ». 1913. səh. 43. =Как борцы обманывают публику (тайна чемпионатов)
  7. ↑ 1 2 Вечерняя Москва, 07.10.2013
  8. ↑ 1 2 3 БЭ, 2006
  9. ↑ 1 2 3 РГЭС, 2002
  10. ↑ 1 2 3 4 РЭС, 2001
  11. ↑ Сидорчик, 10.07.2014
  12. ↑ Phil Lions. "Results: The World Championship tournaments in Paris (1898-1907)". WrestlingClassics (ingilis). 2022-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-10-19.
  13. ↑ Зарицкий Антон. "3 россиянина, награждённые орденом Почётного легиона за необычные заслуги". газета «Собеседник». 2013-08-16. 2021-07-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-02.
  14. ↑ Зарицкий Антон. "3 россиянина, награждённые орденом Почётного легиона за необычные заслуги". газета «Собеседник». 2013-08-16. 2021-07-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-02.
  15. ↑ Осипов, 05.10.2011
  16. ↑ 1 2 СЭС, 1981
Vikianbarda İvan Poddubnı ilə əlaqəli mediafayllar var.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Qaralama:İvan_Poddubnı&oldid=7569247"