Qaralama:Tağlı körpü (Zaporojya)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tağlı körpü
ukr. Арковий міст
Üslubu Aşırımlı körpü
Uzunluğu 320 metr
Eni 20
Hündürlüyü 40

İnqulski körpüsü (ukr. Iнгульський (Iнгульний) міст) — Ukraynanın Zaporojya şəhərinin sağ sahil hissəsini Köhnə Dnepr vasitəsilə Xortisa adası ilə birləşdirən bir aşırımlı avtomobil körpüsü.

Körpünün uzunluğu 320 m, eni 20 m, hündürlüyü 40 metr təşkil edir[1].

Körpüdən dırmanma ləvazimatları ilə tullanma həyata keçirilir[2].

Tikili[redaktə | mənbəni redaktə et]

Körpü keçidi öz növbəsində üstündə sürüşmə ilə elastik bir şüa əmələ gətirən çevik bir tağ sistemidir. Körpünün keçidini şərti olaraq üç hissəyə bölmək olar: sahil estakadaları (sağ və sol), yatağ boyunca uzanan tağlı aşırım.

Tağ üzərində qaldırıcılar vasitəsilə dəstəklənən metal sərtləşdirici şüa və elastik şüa ilə möhkəm birləşdirilmiş uzununa tirlərin yuxarı kəməri boyunca dəmir-beton yol plitəsi dayanır[3].

Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]

1970-ci ildən Zaporojyada Baburki kəndi yaxınlığında, sağ sahildəki Xortitski rayonunda tikinti aparılır və eyni zamanda DneproHES-2-nin tikintisi ilə DneproHES su elektrik kompleksinin genişləndirilməsinə başlanılır. DneproHES-2-nin tikintisinin müəyyən mərhələsində bənd boyunca keçidin bağlanması planlaşdırılırdı və təkcə Preobrajenski körpüləri şəhər nəqliyyatının hərəkətini təmin etmək üçün kifayət etmirdi. Buna görə də Köhnə Dnepr üzərində yeni körpünün tikintisinə başlamaq qərara alınır[1].

Körpü tikmək ideyası 1964-cü ildə Preobrajenski körpülərinin tikintisində iştirak edən N. Artemenko tərəfindən irəli sürülmüşdür[4]. Onun ideyaları SSRİ Dövlət Tikinti Komitəsinin Tikinti Metal Konstruksiyalarının Mərkəzi Elmi-Tədqiqat və Layihə İnstitutu tərəfindən nəzərdən keçirilib və qəbul edilir. Tək tağlı polad körpü Soyuzproektstalkonstruksiya institutu tərəfindən layihələndirilib; N. A. Artemenkonun xatirələrinə görə layihənin müəllifi Popov[5] olur.

Körpünün metal konstruksiyalarında yüksək möhkəm polad 16G2AF-dan istifadə olunur[6].

Körpünün tikintisini SSRİ Nəqliyyat Nazirliyinin “Mostostroy” trestinin komandası həyata keçirmişdir. Tikintiyə 1970-ci ildə başlanılır. Körpünün dəyəri 3,22 milyon rubl olraq qiymətləndirilir. Metal konstruksiyalar Babuşkina adına Dnepropetrovsk zavodunda istehsal edilmişdir. Quraşdırma Dnepropetrovsk 12 saylı körpü briqadası tərəfindən aparılır. İşə isə sahə müdiri İ. Zalyubovski nəzarət edir. Artıq 1973-cü ildə 200 tondan çox metal konstruksiya quraşdırılır. Tikinti zamanı sovet körpü tikintisi praktikasında ilk dəfə olaraq bərkidici şüa ilə birlikdə işləyən 205 metrlik metal prefabrik şüa istifadə edilmişdir. Tikinti zamanı Tağlı körpü SSRİ-də bu ölçüdə çevik tağ və sərt polad şüası olan yeganə körpü idi. Bütün strukturun quraşdırılması həm sahildən, həm də üzən barjalardan həyata keçirilirdi[1].

Artemenko öz xatirələrində yazırdı: “Bu körpü SSRİ-də yeganədir; çevik tağlı və möhkəm polad konstruksiyaya malik dirəkli belə böyük bir körpü nəinki SSRİ-də, görünür, indi heç dünyada mövcud deyil.”[5].

Sınaq[redaktə | mənbəni redaktə et]

Quraşdırma başa çatdıqdan sonra D. Zaporojetsin rəhbərlik etdiyi Dnepropetrovsk Nəqliyyat Mühəndisləri İnstitutunun körpünün dinamikası laboratoriyasının əməkdaşları tərəfindən həyata keçirilən körpünün yükdaşıyan konstruksiyalarının sınaqlarına başlanılıb. Əvvəlcə çayın orta hissəsindən keçən körpünün aşırımı, daha sonra isə iki xarici estakadalar yoxlanılıb. Sınaqlar altı mərhələdə aparılıb. Bu məqsədlə hər birinin çəkisi 25 ton olan 50-yə yaxın özüboşaldan maşın ayrılmışdır[1]. Sınaqlar göstərdi ki, sınaq maşınlarının sütunu hərəkət edərkən aralığın əhəmiyyətli vibrasiyası müşahidə olunur və sərbəst vibrasiya müddətini dəyişdirmək üçün strukturun gücləndirilməsi tövsiyə olunur.

Körpüdə nəqliyyat 1974-cü ilin iyununda açılır.

Nəqliyyat əlaqəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əvvəllər trolleybus marşrutları Tağlı körpüdən keçirdi:

  • 2 saylı Zaporojya II stansiyası - Preobrazovatel zavodu;
  • 11 saylı "Tsvetmetavtomatika" İnstitutu - Armatur zavodu;
  • 16 saylı Zaporojya II Stansiyası - Armatur Zavodu;
  • 24 saylı Zaporojya II stansiyası - Armatur zavodu.

Bərpası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Körpünün altdan görünüşü.

1997-ci ildə tağvari körpü qəzalı vəziyyətə düşür. Sağ sahildə dayaqların dağıdılması və çatların yayılması, əhəmiyyətli dalğalanmalar müşahidə olunub. Göstərilən səbəblər qrunt sularının qalxması və yaxınlıqdakı karxanada partlayış olması göstərilib. 2001-ci ilin payızında şəhər rəhbərliyi körpüdən keçidi bağlamaq məcburiyyətində qalır. Körpünün əsaslı təmiri 7-8 milyon qrivna məbləğində qiymətləndirilir[5].

Körpünün bağlanması ilə bağlı çoxlu şikayətlər olur. 2003-cü ilin yazında şəhərin meri Yevgeni Kartaşovun rəhbərliyi altında körpü yenidən qurulur[7]. Kartaşov yenidənqurma üçün regional büdcədən 3,5 milyon qrivnanın ayrılmasını təmin edib. Bərpa gecə-gündüz növbə əsasında aparılır və üç ay yarım sonra, 5 iyun 2003-cü ildə yenilənmiş körpünün açılışı olur[5].

Körpü yararsız vəziyyətə düşəndə trolleybusların əlaqə şəbəkəsi sökülüb. Sağ sahil sakinləri trolleybus marşrutunun bərpasını xahiş etsələr də, təmas şəbəkəsinin bərpası xərclərinin yüksək olması və sərnişin axınının kifayət qədər olmaması səbəbindən onun yenilənməsi məqsədəuyğun hesab edilməyib. Əlavə nəqliyyat axınları trolleybus marşrutlarının çatışmazlığını kompensasiya etmək üçün nəzərdə tutulub[8].

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 3 4 Адельберг, 2005
  2. ↑ "Команда «Железный мост»". 2009-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-02.
  3. ↑ Солдатов, Крюк, 2007
  4. ↑ Борисенко О. Е. "Мосты Преображенского". 2011-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-07-01.
  5. ↑ 1 2 3 4 Борисенко
  6. ↑ Гладштейн Л. И. . Moskva: Центральный институт научной информации по строительству и архитектуре Госстроя СССР. 1975. səh. 61. ISBN 624.014.25:689.14.018. Применение высокопрочной низколегированной феррито-перлитовой стали с нитридами ванадия для сварных металлических конструкций
  7. ↑ Н. Кузьменко, Н. Михайлов (текст); А. Антонов, В. Биченко, О. Бурбовский и др. (фото). . Запорожье: Тандем-У. 2005. səh. 334 с. -(475 ил.). ISBN 966-7482-46-9. Запорожье и запорожцы
  8. ↑ "Встреча городского головы Евгения Карташова с жителями Ленинского района". 2004-05-20. 2015-12-09 tarixində arxivləşdirilib.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Qaralama:Tağlı_körpü_(Zaporojya)&oldid=7569152"