Rabadan Nurov
| Rabadan Nurov | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 1889 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1942[1] |
| Fəaliyyəti | şair |
Rabadan Nurov (1889, Dağıstan vilayəti – 1942[1]) — Dargin şairi və dramaturqu, Dargin sovet ədəbiyyatının banilərindən biri. 1934-cü ildən SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü.
Bioqrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Rabadan Nurov 1889-cu ildə Sanamaxı kəndində (indiki Dağıstanın Levaşi rayonunda) kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Mədrəsədə təhsil almışdır.
Gəncliyində Maykopdakı neft yataqlarında çalışır və burada bir gizli təşkilatın üzvü olur. 1914-1917-ci illərdə tətildə iştirak etdiyi üçün həbsxanaya salınır.
Oktyabr inqilabından sonra Maykopa qayıdır. Əvvəlcə Sovetlər İcraiyyə Komitəsinin üzvü, sonra isə nümayəndəsi seçilir.
1918-ci ildə Rabadan Nurov Dağıstana qayıdır. Dağıstanda Sovet hakimiyyətinin qurulması uğrunda mübarizədə fəal iştirak edir. Aya-Kaka dərəsində Ağ qvardiyaçılarla döyüşlərdə iştirak edir. Üstəlik partizan süvari eskadronunun komandanı olur. Hərbi xidmətlərinə görə "Qırmızı Bayraq" ordeni ilə təltif edilmişdir.
Vətəndaş müharibəsindən sonra Rabadan Nurov Qunib, daha sonra Dargin regional icra komitələrinin sədri, Dağgizin meneceri, Dağselxozinstitutunun direktoru vəzifələrində çalışır.
Rabadan Nurov Birinci Ümumdağıstan Yazıçılar Qurultayının, eləcə də SSRİ Yazıçılarının I Qurultayının iştirakçısı olur.
1937-ci ildə Rabadan Nurov repressiyaya məruz qalır. Ölümündən sonra ona bəraət verilir.
Yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Nurov ilk əsərlərini inqilabdan əvvəl yazır. “Üç dağlı” (1914) şeirində avtokratiyanı devirməyə çağırır. Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Nurovun şeirlərinin əsas mövzuları dağ qadınlarının azadlığı və bərabərliyi uğrunda mübarizə olur. Nurovun "İnqilab mahnıları" adlı ilk şeirlər kitabı dargin dilində 1920-ci ildə nəşr edilmişdir. 1920-ci illərin sonu 1930-cu illərin əvvəllərində Nurov Dargin ədəbiyyatında "Aişat adətin pencələrində" və "Şeyxin ifşa edilməsi" adlı ilk pyeslərini yazır. Bu da dargin dramının inkişafında əhəmiyyətli bir mərhələ olur.
Nəşri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Rabadan Nurovun ilk şeirlər kitabı 1920-ci ildə nəşr edilmişdir. 1928-ci ildə Dağqosizdat "Aişat adətin pəncələrində" pyesini nəşr etdirir. 1933-cü ildə Dağıstanda vətəndaş müharibəsinə həsr etdiyi şeirləri ayrı bir məcmuədə nəşr olunur. 1934-cü ildə "Zülm" və "Şeyxin ifşa edilməsi" adlı iki tamaşanı yazır. Seçilmiş şeirlər toplusu da nəşr olunur. Rabadan Nurovun bəzi şeirləri dargin şeir antologiyası olan "Dargin Şeirlər Toplusu" na daxil edilmişdir. Rabadan Nurovun rus dilində ilk şeirlər toplusu 1936-cı ildə nəşr edilmişdir. Onun şeirlər toplusu Dağqiz tərəfindən 1960-cı ildə nəşr edilir[2][3][4][5][6][7][8][9].
Xatirəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Rabadan Nurovun yaşadığı Mahaçqala şəhəri, Oskar küçəsi, 13 nömrəli evə onun xatirə lövhəsi qoyulmuşdur.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1,0 1,1 Нуров Рабадан // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Абдуллаев. Р. Нуровла назмуртала жузличила. «Колхозла байрахъ» от 9 июня 1960 г. и др.
- ↑ Р. Нуров. Граждан дургъбала хӀякьиццидсне дучӀбе, Дагъгиз, МахӀячкъала, 1933.
- ↑ Р. Нуров. Зулму. Дагъггиз, М ахӀячкъала, 1934; Р. Нуров, Пучиуб шейх, Дагъгиз, М ахӀячкъала, 1934.,
- ↑ Р. Нуров. ЧеддичӀиб дучӀбала жуз. Дагъгиз, 1934.
- ↑ Даргала назмуртала жуз. Дагъгиз, 1935, стр. 52—61.
- ↑ Даргала поэзияла антология. Дагъгиз, МахӀячкъала, 1958, стр. 73—78.
- ↑ Р. Нуров. Стихи, М., 1936.
- ↑ Р. Нуров. Назмурти, МахӀячкъала, 1960.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Краткая литературная энциклопедия
- Национальная библиотека Республики Дагестан имени Расула Гамзатова: Рабадан Нуров
- Литературы народов России: XX в.: словарь. / Отв. ред. Н. С. Надъярных. — М.: Наука, 2005. — 365 с. — ISBN 5-02-010208-3