S-300 üçün mənbəyə bax

{{Silah
|adı= S-300
|şəkil= [[Fayl:MoscowParade2009 7.jpg|300px]]
|izah= "[[9 May Qələbə Günü|Qələbə Günü]]"nə həsr olunmuş hərbi parad zamanı [[Qırmızı meydan]]<nowiki></nowiki>da nümayiş etdirilən [[Rusiya Silahlı Qüvvələri]]<nowiki></nowiki>nə məxsus S-300 zenit-raket kompleksi. 9 may 2009-cu il.
|mənşəyi= {{SSRİ}}<br>{{RUS}}
|növü= [[Zenit raket kompleksi|Zenit-raket kompleksi]]
<!--Növ seçimi-->
|is_missile=yes
<!--İstismar tarixçəsi-->
|istismar= 1978 - davam edir
|istifadə_edən_ölkə(lər)= ''[[#İstifadəçilər|İstifadəçilər]]''
|istifadə_edildiyi_müharibə(lər)= 
<!--İstehsal tarixçəsi-->
|konstruktor= [[Almaz-Antey]]
|konstruksiya_tarixi= 1967 - 2005
|istehsalçı= [[Mixail Kalinin|M. Kalinin]] adına maşınqayırma zavodu
|istehsal_xərci=
|istehsal_tarixi= 1975 - 2011
|cəmi_istehsal= 
|variantları= ''[[#Variantları|Variantları]]''
<!--Ümumi xüsusiyyətləri-->
|spec_label=
|ağırlığı= 
|uzunluğu= 
|hissələrin_uzunluğu= 
|eni=
|hündürlüyü=
|diametri=
|ekipaj=
<!--Uzaqdan atılan silah xüsusiyyətləri--> 
|giliz= 
|kalibr=
|lülə=
|atış_tipi= 
|atəş_tezliyi= 
|güllənin_başlanğıc_sürəti= 
|effektiv_məsafə=40-200 km 
|maksimum_məsafə= 
|güllə_ötürmə_sistemi= 
|nişangah= 
<!--Artileriya xüsusiyyətləri-->
|breech=
|geri_təpmə_sistemi=
|daşıma_sistemi=
|nişangah_bucağı=
|üfüqi_dönüş_bucağı=
<!--Kəsici silah xüsusiyyətləri--> 
|tiyə_növü=
|qəbzə_növü=
|qın_növü=
|əzici_növü=
|sap_növü=
<!--Partlayıcı xüsusiyyətləri--> 
|partlayıcı_maddə_növü=
|partlayıcı_ağırlığı=
|fitil=
|güc=
<!--Maşın/raket xüsusiyyətləri-->
|zireh=
|əsas_silahı=
|köməkçi_silahı=
|motoru=
|motor_gücü=
|güc_nisbəti=
|ötürücü=
|döyüş_başlığı=
|yerdən_yüksəklik=
|qanad_genişliyi=
|itələyici=
|yanacaq_tutumu=
|maksimum_yüksəklik=
|yüksəklik=
|itələmə_gücü=
|sürəti=
|yönləndirmə_sistemi=
|manevr=
|dəqiqlik=
|atış_platforması=
|daşıma=
}}

'''S-300''' ([[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] və [[NATO]] təsnifatına görə: '''SA-10 Grumble, SA-12 Giant/Gladiator, SA-20 Gargoyle''') — uzun radiuslu [[zenit raket kompleksi|zenit raket sistemidir]]. Seriyalı istehsalına 1975-ci ildə başlanmışdır. 1978-ci ildə sistemin sınağı başa çatır. 1979-cu ildən ilk S-300 hərbi polku xidmətə götürülmüşdür.

S-300 zenit raket sistemi (ZRS) radiolokatorlu axtarış sisteminə malik idarəetmə mərkəzindən, 6 zenit-raket kompleksindən (ZRK) ibarətdir. 6 ZRK-dan hər biri adətən onun yerləşdiyi hərbi hissənin tabeliyində olur. İdarəetmə mərkəzi hədəflərin ZRK-lar arasında avtomatik bölüşdürülməsinə xidmət edir və öz [[raket]]ləri olmur.

== Hazırlanma tarixi ==
1950-ci illərdə Moskvanın hava hücumundan müdafiə sistemini mobilləşdirmək qərara alındı. Texnikanın seriyalı istehsalına 1975-ci ildə başlanıb, 1978-ci ildə isə sistemin sınağı başa çatıb.<ref name="faktxeber">[http://www.faktxeber.com/s-300---uzun-radiuslu-zenit-raket-sistemi_h437452.html S-300 — uzun radiuslu zenit raket sistemi]</ref> [[Rusiya Silahlı Qüvvələri|Rusiya ordusu]] üçün "S-300PM" markalı son kompleks 1994-cü ildə istehsal edilib. O vaxtdan [[Rusiya]] yalnız ixracat üçün bu kompleksləri istehsal edirdi, amma "S-300"lə bağlı ixracat sifarişləri də qurtarıb. Rusiya artıq "[[S-400]]" kompleksləri üzərində işləyir və "S-400"lərin silahlanmaya qəbulu 2007-ci ildə başlayıb.

== Variantları ==
1970-ci ildən bu tərəfə S-300 sisteminin təkmilləşdirilmiş raket, radar sisitemləri və vurma dəqiqliyi ilə çoxlu sayda modifikaisyaları yaradılmışdır. Əsasən aşağıdakı variantlarda mövcuddur:
{{familytree/start}}
{{familytree||||||||||||S300|||||||||||||border=0|S300='''S-300 Modelləri'''}}
{{familytree||||F|~|~|~|~|~|~|~|~|%|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|7|||||}}
{{familytree|||S3V|||||||S3P|||||||||||S3F||||||S3V=S-300V|S3P=S-300P|S3F=S-300F}}
{{familytree||,|-|^|-|.||||,|-|-|^|-|-|-|.|||||||,|-|'|||||||||||}}
{{familytree|S3V1||S3V2||S3PT|||||S3PS|||||Ft|-|Rf||||S3V1=S-300V1|S3V2=S-300V2|S3PT=S-300PT|S3PS=S-300PS|Ft=Fort|Rf=Rif|boxstyle_Rf=background-color: #afa;}}
{{familytree||`|-|v|-|'||||!||||,|-|-|^|-|-|.||||!||||||||}}
{{familytree|||SVM||||SPT1||SPM|-|.||SPMU||FtM|-|RfM|||SVM=S-300VM|SPT1=S-300PT-1|SPM=S-300PM|SPMU=S-300PMU|FtM=Fort-M|RfM=Rif-M|boxstyle_SPMU=background-color: #afa;|boxstyle_RfM=background-color: #afa;}}
{{familytree||,|-|^|-|.||||!||||!||FavS||!||||||||||FavS=Favorit-S}}
{{familytree|SVM1||SVM2||SPTA||SPM1||||PMU1||||||||SVM1=S-300VM1|SVM2=S-300VM2|SPTA=S-300PT-1A|SPM1=S-300PM1|PMU1=S-300PMU1|boxstyle_PMU1=background-color: #afa;}}
{{familytree||`|-|v|-|'||||||||!||||||!||||||}}
{{familytree|||An5|-|.|||||SPM2|||,|-|PMU2||||N-Ex||||An5=Antey 2500|SPM2=S-300PM2|PMU2=S-300PMU2|N-Ex=''Rus versiyası''|boxstyle_An5=background-color: #afa;|boxstyle_PMU2=background-color: #afa;}}
{{familytree||||!|||V4||||!|||Fav||||||Ex|||V4=S-300V4|Fav=Favorit|Ex=''Eksport versiyası''|boxstyle_Ex=background-color: #afa;|boxstyle_Fav=background-color: #afa;}}
{{familytree|||VMD||||||S400|||||||||||||VMD=S-300VMD|S400=[[S-400]]}}
{{familytree/end}}

== Xarakteristikası ==
[[Fayl:"S-300" zenit raket kompleksinin işləmə prinispi və təchizatı.jpeg|thumb|300px|"S-300" [[zenit raket kompleksi]]nin işləmə prinispi və təchizatı.]]

İri sənaye, hərbi və inzibati obyektlərin hava-kosmik zərbələrindən müdafiəsi üçün tətbiq olunur. Ballistik və aerodinamik hədəfləri vurmaq imkanındadır. Əvvəlcədən koordinatları məlum olan yer üzərindəki obyektləri məhv etmək imkanına malikdir. İlk çoxkanallı zenit raket sistemi kimi eyni zamanda 6 hədəfi izləyə və onun hər birinə 12 raket tuşlaya bilir. Eyni zamanda 36 hədəfi məhv etməyə qadirdir. MAZ tipli nəqliyyat vasitələrinin şassisi üzərində quraşdırılmış bu ZRK- lər mobilliyə və manevrliyə malikdir. Atəşdən sonra sürətlə yerini dəyişən maşının yenidən döyüş vəziyyətinə gətirilməsi üçün cəmi beş dəqiqə zaman tələb olunur. Raketinin uzunluğu 7.5 metr, raketinin diametri 0.519 metr, raketinin çəkisi 1480–1500 kq arasında, kalibri 515 mm, döyüş başlığının çəkisi isə 180 kq olur.

Bu raketlər modifikasiyasından asılı olaraq hədəfləri 47 km-dən 150 kilometrə qədər məsafədə vurma imkanına, hava obyektlərini isə 120 km-dən 300 km-ə qədər məsafədə aşkar etmək imkanına malikdir. Kompleksin hava obyektlərinin aşkar edilməsinin uzaqlığı 120-dən 300 kilometrədəkdir. Hədəfin məhv edilməsi yüksəkliyi isə maksimum 27 km-dir. Bu raketlər saniyədə 2800 metrə kimi sürətlə hərəkət edən hədəfləri məhv etməyə qadirdirlər. Sistem eyni zamanda aktiv və passiv bir maneələrə qarşı qoruma imkanına malikdir.

Kompleksin 5E266 TVK idarəetmə məntəqəsi sıx [[radiomüdaxilə]], şəraitində hava şəraitini qiymətləndirmək üçün bütün radar sistemlərinin işinin əlaqələndirməsi, müdaxiləni basdırmaq üçün maneə əleyhinə sistemlərə əmrlərin verilməsi, avtomatik izləmə üçün hədəflərin axtarışını və ələ keçirilməsini təmin etmək, hazırlıq və atəşlə bağlı bütün əməliyyatların həyata keçirilməsi üçün əsas funksiyanı yerinə yetirmək üçün nəzərdə tutulur. 5E266 TVK bir ünvanlı quruluşa malik universal idarəetmə sistemindən istifadə edir. İdarəetmə komandaları ikili sistemdə təqdim olunan 18 say nömrələrindən (1–17 — məlumat, 18 — yoxlama) ibarətdir. İdarəetmə məntəqəsinin xarici qurğularla məlumat mübadiləsi üçün iki kanal mövcuddur:

1. Məlumat yazmaq və ya RAM-dən məlumat oxumaq üçün tələb olunan impuls sorğusu ilə kanal mübadiləsi ([[prosessor]]un dayandırılması ilə);
2. Proqram mübadiləsi (fasilə və mübadilə alt proqramına giriş ilə).

İdarəetmə məntəqəsinə məlumat qəbul edən aktiv 52 abunəçi və məlumat ötürmək üçün aktiv 53 abonent qoşula bilər. Telekod rabitə sistemi (TRS) alayın əmr və ya komanda məntəqəsi ilə rabitəni təmin edir. ZİL-131 bazasındakı FL-95MA tipli 25 metrlik teleskopik dirəyi, hava hücumundan müdafiə sisteminin bir hissəsi olaraq istifadə edilərək hava vəziyyəti haqqında sabit məlumat mübadiləsini, 20 km-dən çox məsafədə zenit raket sistemi ilə idarə edilməsini təmin edir. Hava Hücumundan Müdafiə raket sisteminin bütün bölmələrinin qarşılıqlı rabitə əlaqəsi 150 m-dən çox olmayan məsafədə kabel [[telemetriya]] (radio xətti) kanalları vasitəsilə həyata keçirilir.<ref>{{Cite web |title=Məhv edilən S-300 kompleksinin idarəetmə məntəqəsi |url=https://ordu.az/az/news/173970/mehv-edilen-s-300-kompleksinin-idareetme-menteqesine-baxis-herbi-ekspert |access-date=2020-10-10 |archive-date=2020-11-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201128023025/https://ordu.az/az/news/173970/mehv-edilen-s-300-kompleksinin-idareetme-menteqesine-baxis-herbi-ekspert |url-status=dead }}</ref>

== Sınaqları ==
S-300 zenit-raket kompleksləri indiyə qədər bir çox real şəraitə uyğunlaşdırılmış təlimlərdə sınaqdan keçirilmişdir.<ref name="arms-expo.ru">{{cite web|url=http://www.arms-expo.ru/news/archive/s-300-sa-10-grumble-zenitnaya-raketnaya-sistema-i-ee-modifikacii27-12-2007-11-11-00/|title=С-300 (SA-10, Grumble), зенитная ракетная система и ее модификации|work=arms-expo.ru|accessdate=22 dekabr 2017|archive-date=2015-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20150225174058/http://www.arms-expo.ru/news/archive/s-300-sa-10-grumble-zenitnaya-raketnaya-sistema-i-ee-modifikacii27-12-2007-11-11-00/|url-status=live}}</ref> Ümumilikdə, bu sistem təlimlər zamanı hava hədəflərinin 90%-dən çoxunu uğurla məhv edərək yüksək nailiyyət əldə etmişdir.<ref>{{cite web|url=http://www.rg.ru/2013/02/21/armiya-site.html|title=20 лет назад Вооруженные силы России потрясли мировое сообщество|work=Российская газета|accessdate=22 dekabr 2017|archive-date=2014-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20141106170730/http://www.rg.ru/2013/02/21/armiya-site.html|url-status=live}}</ref> 1995-ci ildə S-300 sistemi test zamanı [[Skad]] ballistik raketini havada məhv etməyə nail olmuşdur.<ref name="rosbalt.ru">{{cite web|url=http://www.rosbalt.ru/business/2007/08/03/403966.html|title=Зенитная ракетная система С-400 "Триумф" в 3 раза эффективнее аналогов|work=Росбалт|accessdate=22 dekabr 2017|archive-date=2015-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20150225172422/http://www.rosbalt.ru/business/2007/08/03/403966.html|url-status=live}}</ref>

Çin tərəfindən S-300 PMU-2 zenit-raket kompleksinin effektivliyi yoxlanılmışdır. Bu testlər zamanı bəhs etdiyimiz sistem 4.6 km məsafədə pilotsuz uçuş aparatını, 186 km məsafədə strateji bombardmançı təyyarəni (simulatorunu) və ballistik raketi məhv etməyi bacarmışdır.

== İstifadəçiləri ==
Hazırda "S-300" kompleksləri Rusiyadan başqa 18 ölkənin, o cümlədən postsovet dövlətlərdən [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan]], [[Qazaxıstan]], [[Ukrayna Silahlı Qüvvələri|Ukrayna]], [[Belarus]] və [[Azərbaycan]] Hava Hücumundan Müdafiə Qüvvələrinin silahlanmasında mövcuddur. [[Azərbaycan]] 2010-cu ildə Rusiyadan 2 divizion "S-300 PMU2" kompleksini alıb. Bu raketlər ilk dəfə 2011-ci il iyun ayının 26-da [[Bakı]]da keçirilən hərbi paradda nümayiş olunub<ref>{{Cite web |title=Rusiya "S-300" zenit-raket komplekslərinin istehsalını dayandırıb. 15 Avqust 2011. |url=http://az.apa.az/news.php?id=231779 |access-date=2011-09-25 |archive-date=2011-08-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110824050936/http://www.az.apa.az/news.php?id=231779 |url-status=dead }}</ref>.

=== Cari istifadəçiləri ===
* {{RUS}}: 125 divizion
* {{AZE}}: S-300PMU-2 variantı. 2011-ci ildə Rusiyadan satın alınmışdır.<ref>{{cite web|url=http://www.vedomosti.ru/politics/news/13199631/v_baku_idet_smerch|title=Россия вооружает Азербайджан|author=Алексей Никольский|date=|publisher=Газета «Ведомости»|lang=|accessdate=22 dekabr 2017|archiveurl=https://www.webcitation.org/6HSy0fdHx?url=http://www.vedomosti.ru/politics/news/13199631/v_baku_idet_smerch|archivedate=2013-06-18|work=|url-status=live}}</ref>
* {{ALG}}: 8 divizion S-300PMU-2<ref>{{cite web|url=http://www.kommersant.ru/doc/2831626|title=Ъ-Власть - Вооруженные средства|work=kommersant.ru|accessdate=22 dekabr 2017}}</ref>
* {{ARM}}: S-300PS variantı
* {{BLR}}: 16 divizion S-300PS və S-300V<ref>{{Cite web|url=http://news.tut.by/society/491145.html|title=Министр обороны рассказал о состоянии белорусской армии|publisher=TUT.BY|lang=ru-RU|accessdate=22 dekabr 2017|archive-date=2016-05-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20160507172115/http://news.tut.by/society/491145.html|url-status=dead}}</ref>
* {{BUL}}: 10 ədəd buraxıcı qurğu<ref name="balkananalysis">{{cite web|url=http://www.balkanalysis.com/?p=612|title=Balkananalysis.com – "Balkan Defence Overview: Developments and Prospects "|accessdate=22 dekabr 2017|archive-date=2007-09-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20070927034601/http://www.balkanalysis.com/?p=612|url-status=live}}</ref>
* {{VEN}}: S-300VM variantı<ref>{{Cite web |title=Венесуэла получила российский комплекс ПВО С-300ВМ |url=http://izvestia.ru/news/548466 |access-date=2017-12-22 |archive-date=2017-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170504203239/http://izvestia.ru/news/548466 |url-status=live }}</ref>;
* {{VIE}}: 12 ədəd S-300PMU-1 buraxıcı qurğusu. Müqavilənin ümumi dəyəri 300 milyon dollara yaxın hesablanmışdır.<ref name="asiatimes">{{cite web|url=http://www.atimes.com/atimes/Central_Asia/EI05Ag02.html|title=Asia Times – "Russian missiles to guard sky over Vietnam"|accessdate=22 dekabr 2017|archive-date=2012-01-24|archive-url=https://www.webcitation.org/64wFBCjCs?url=http://www.atimes.com/atimes/Central_Asia/EI05Ag02.html|url-status=dead}}</ref>
* {{IRN}}: 4 divizion S-300PMU-2<ref>{{Cite web|url=https://lenta.ru/news/2015/11/10/s300/|title=«Коммерсантъ» узнал подробности контракта на поставку С-300 в Иран|accessdate=22 dekabr 2017|archive-date=2016-09-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920085549/https://lenta.ru/news/2015/11/10/s300/|url-status=live}}</ref>
* {{IND}}: S-300VM variantı<ref name="Ballistic Missile Defence for India">{{cite web|title=Ballistic Missile Defence for India|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/Today/Contemporary/328-BMD.html|website=www.bharat-rakshak.com|publisher=BHARAT RAKSHAK|accessdate=22 dekabr 2017|archive-date=2012-08-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20120802193532/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/Today/Contemporary/328-BMD.html|url-status=live}}</ref>
* {{KAZ}}: 20 divizion S-300PS və bilinməyən sayda S-300P<ref>{{cite web|url=http://www.interfax.ru/world/355149|title=Россия безвозмездно поставит Казахстану пять дивизионов ЗРС С-300|date=31 yanvar 2014|work=Interfax.ru|accessdate=22 dekabr 2017|archive-date=2015-12-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20151208160441/http://www.interfax.ru/world/355149|url-status=live}}</ref>
* {{EGY}}: Misirlə Rusiya arasında imzalanmış bir neçə milyard dollarlıq silah ticarəti müqaviləsinin tərkibinə S-300VM "Antey-2500" sistemləri də daxil olmuşdur. 2016-cı ilin sonlarına yaxın müqavilədə nəzərdə tutulmuş bütün HHM sistemləri Misirə təhvil verilmişdir.<ref>{{cite news |url= http://www.kommersant.ru/doc/3161940 |title= Vladimir Putin is preparing to hold a meeting on military-technical cooperation |language= ru |access-date= 2017-12-22 |archive-date= 2022-09-01 |archive-url= https://web.archive.org/web/20220901062549/https://www.kommersant.ru/doc/3161940 |url-status= live }}</ref>
* {{CHN}}: 32 divizion S-300PMU, 64 divizion S-300PMU-1, 64 divizion S-300PMU-2. Çin S-300PMU-2 variantının ilk xarici sifarişçisi olmuşdur.<ref name="sinodefence1">{{cite web|url=http://www.sinodefence.com/army/surfacetoairmissile/s300.asp|title=Sino Defence Today – "S-300 (SA-10) Surface-to-Air Missile"|accessdate=22 dekabr 2017|archive-date=2013-06-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20130603035912/http://www.sinodefence.com/army/surfacetoairmissile/s300.asp|url-status=live}}</ref>
* {{GRE}}: 2 divizion S-300PMU-1<ref>{{cite web |url= http://www.haf.gr/en/mission/weapons/weapon.asp?id=32 |title= Hellenic Air Force Weapons - S-300 PMU1 |access-date= 2017-12-22 |archive-date= 2019-04-12 |archive-url= https://web.archive.org/web/20190412203057/https://www.haf.gr/en/mission/weapons/weapon.asp%3Fid%3D32 |url-status= live }}</ref>
* {{bayraq|Şimali Koreya}} [[KXDR]]: KN-06 zenit-raket kompleksi S-300 ZRK-larının əsasında istehsal olunmuşdur. Bu hava hücumundan müdafiə sistemləri ilk dəfə 2012-ci ildə [[Pxenyan]] şəhərində baş tutmuş hərbi parad zamanı nümayiş olunmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Перед ядерным взрывом КНДР произвела ракетные запуски |url=http://www.rg.ru/2013/02/12/rakety-kndr-site-anons.html |access-date=2017-12-22 |archive-date=2013-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022212851/http://www.rg.ru/2013/02/12/rakety-kndr-site-anons.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=New-Type Anti-Aircraft Guided Weapon System |url=https://www.youtube.com/watch?v=Yopfn_vwKWEDPRK |access-date=2017-12-22 |archive-date=2022-03-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220331122759/https://www.youtube.com/watch?v=Yopfn_vwKWEDPRK |url-status=live }}</ref>
* {{SYR}}: 2010-cu ildə Rusiya ilə Suriya hökumətləri arasında S-300-lərin ticarəti ilə bağlı müqavilə imzalanmışdır. Bu müqavilə 6 ədəd buraxıcı qurğunun Suriya ərazisində yerləşdirilməsini nəzərdə tuturdu.<ref>{{cite news |url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/russia-stokes-fears-of-an-arms-race-with-threat-to-deliver-antiaircraft-missiles-to-syrian-regime-8634578.html |location=London |work=The Independent |first1=Shaun |last1=Walker |first2=Charlotte |last2=McDonald-Gibson |first3=Nigel |last3=Morris |title=Russia stokes fears of an arms race with threat to deliver anti-aircraft missiles to Syria's Assad regime |date=29 may 2013 |access-date=22 December 2017 |archive-date=29 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130529000058/http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/russia-stokes-fears-of-an-arms-race-with-threat-to-deliver-antiaircraft-missiles-to-syrian-regime-8634578.html |url-status=live }}</ref>
* {{SVK}}: 1 divizion S-300PMU<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.mosr.sk/data/disk/casopis/Obrana_10_2015.pdf |access-date=2017-12-22 |archive-date=2017-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170817092222/http://www.mosr.sk/data/disk/casopis/Obrana_10_2015.pdf |url-status=dead }}</ref>
* {{UKR}}: S-300PS, S-300PMU, S-300V və digər variantlar.<ref>{{cite web |author=John Pike |url=http://www.globalsecurity.org/military/world/ukraine/vps-equipment.htm |title=Ukraine – Air Force Equipment |publisher=Globalsecurity.org |accessdate=22 dekabr 2017 |archive-date=2017-03-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329212551/http://www.globalsecurity.org/military/world/ukraine/vps-equipment.htm |url-status=live }}</ref> Rusiya ilə yaranmış münaqişə səbəbilə sistemlərin modernizasiya olunması proqramı təxirə salınmışdır.<ref>{{Cite web |title=Ukrainian Air Force received refurbished anti-aircraft S-300PS missile system |url=http://www.unian.info/economics/1505429-ukrainian-air-force-received-refurbished-anti-aircraft-s-300ps-missile-system.html |access-date=2017-12-22 |archive-date=2016-09-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160907142449/http://www.unian.info/economics/1505429-ukrainian-air-force-received-refurbished-anti-aircraft-s-300ps-missile-system.html |url-status=live }}</ref> [[Krım]]ın Rusiya tərəfindən işğal olunmasından sonra 34 buraxıcı qurğu burada qalmışdır.<ref>{{cite web|url=http://www.mk.ru/politics/article/2014/04/17/1016068-putin-rasskazal-pro-ukrainskie-s300-v-kryimu-chto-s-nimi-stalo.html|title=Путин рассказал про украинские С-300 в Крыму. Что с ними стало?|publisher=|access-date=2017-12-22|archive-date=2016-08-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20160802164017/http://www.mk.ru/politics/article/2014/04/17/1016068-putin-rasskazal-pro-ukrainskie-s300-v-kryimu-chto-s-nimi-stalo.html|url-status=live}}</ref>

== Həmçinin bax ==
* [[Zenit raket kompleksi]]
* [[Rusiya Aerokosmik Qüvvələri]]
* [[S-400]]
* [[Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri]]
* [[Azərbaycan Quru Qoşunları]]
* [[Azərbaycan Quru Qoşunlarının müasir texnikası]]

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı|2}}

== Xarici keçidlər ==
{{Vikianbar kateqoriyası|S-300}}
* [http://missilethreat.csis.org/defsys/s-300 S-300 | CSIS Missile Threat]
* [http://www.almaz-antey.ru/en/catalogue/millitary_catalogue/ S-300 and various other system] {{Vebarxiv|url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20140720012948/http://www.almaz-antey.ru/en/catalogue/millitary_catalogue/ |date=2014-07-20 }}
* [http://www.enemyforces.com/missiles/s300pmu2.htm S-300PMU2 Favorit]
* [http://www.ausairpower.net/APA-Grumble-Gargoyle.html Almaz S-300P/PT/PS/PMU/PMU-1/PMU-2]

[[Kateqoriya:Raket kompleksləri]]
[[Kateqoriya:Rusiya texnikası]]