Adaçayı

Adaçayı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Lamiids Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Dalamazkimilər Yarımfəsilə: Nepetoideae Triba: Mentheae Cins: Adaçayı
Beynəlxalq elmi adı
Salvia L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   32680 NCBI   21880 EOL   38380

Sürvə və ya adaçayı (lat. Salvia) — dalamazkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Əhəmiyyəti

Sürvə çiçək qruplarında toplanan efir yağlarına görə becərilir. Onun çiçək qruplarında 0,11–0,3 % efir yağı vardır. Bu yağların tərkibinə linalilasetat (58–70 %), linalol (10–15 %) və başqa maddələr daxildir. Sürvə yağı və ondan hazırlanan məhsullar ətriyyat kosmetika sənayesində, qida və əczaçılıq sənayesində istifadə edilir. Sürvənin meyvələrində 31 %-ə qədər quruyan yağ vardır. İstehsal tullantılarından qiymətli ətir tənzimləyicisi – sklyarol alınır. Sürvə bitkisi gözəl bal verən bitkidir.

Yayılması

Sürvə elə də çox qədimdən becərilən bitki deyildir. O birinci dəfə 1909-cu ildə Fransada mədəniləşdirilmişdir. MDB ölkələrində 1929-cu ildən becərilir. Hazırda sürvə ən çox Moldovada, Qırğızıstanda, Krasnodar vilayətində Krımda və s. becərilir. Onun əkin sahəsi 13 min hektara yaxındır. Çiçək məhsuldarlığı hektardan 30–40 sentnerdir.

Sinonimləri

• Arischrada Pobed.
• Audibertia Benth.
• Audibertiella Briq.
• Fenixanthes Raf.
• Polakia Stapf
• Pycnosphace Rydb.
• Ramona Greene
• Salviastrum Scheele
• Schraderia Medik.
• Zappania Scop.

Növləri

Adaçayı cinsinə aid növlər

Azərbaycanın dərman bitkiləri

• Dağıstan sürvəsi
• Həbəşstan sürvəsi
• Müşk sürvəsi
• Parlaq şalfey

Xarici keçidlər

• Adaçayı The Plant List saytında