Spasskaya qülləsi
| Spasskaya qülləsi | |
|---|---|
| rus. Спасская башня | |
_The_Saviour_tower_(6078983317).jpg) | |
 | |
| 55°45′24″ şm. e. 37°37′24″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Şəhər | Moskva, Rusiya |
| Yerləşir | Tversk rayonu[d] |
| Memar | Pietro Antonio Solari |
| Tikilmə tarixi | 1491 |
| Üslubu | qotik |
| Hündürlüyü | 71 m |
| Rəsmi sayt | kreml.ru/ru/kremlin/towe… |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Spasskaya qülləsi (rus. Спасская башня) — Qırmızı meydana hakim olan, Kremlin şərq hissəsində yerləşən, sərbəst keçid divarı ilə əhatələnmiş əsas qüllədir.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Spasskaya Qülləsi 1491-ci ildə italyan memar Pietro Antonio Solari tərəfindən tikilmişdir. İlk vaxtlarda o Kremlində yerləşən Flor və Lavr kilsəsindən sonra Frolovskaya qalası kimi adlanırdı. Qalanın müasir adı Spas Nerukotvornı (Xilaskar) adlı ikonadan gəlir ki, bu da 1658-ci ildə divarın daxilində olan qapıların üzərində yerləşirdi (1917-ci ildə götürülmüşdür) və divarın üzərində Spas Smolenski (Smolenski xilaskarı) təsvir edilmişdir ki, məhz bu divar 16-cı əsrdə qalanın xarici divarı kimi (1937-ci ildə onun üzəri suvanmış amma 2010-cu ildə yenidən tməmir edilərək üzəri açılmışdır) inşa edilmidşir.
Spasskaya Qülləsi tac bölməsində çardaq olan ilk tikililərdən biri idi ki, bu 1624–1625-ci illərdə şotland memar Xristofer Qalovey və Bajen Oqurtsov tərəfindən təməli qoyulmuşdur. Bir neçə tarixi hesablara görə Spasskaya Qülləsinin üzərində olan saat 1491-1585-ci illər aralığında peyda olmuşdur. Adətən bu Kremlin zəngi kimi adlandırılır və rəsmi olaraq Moskva vaxtını təyin edir. Saatın diametri 6 metrdir.[1]
Çar üçün hörmət və pərəstiş
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qülləsnin qapıları Çar dövründə Kremlin daxilinə yeganə giriş idi. Məhz o dövrdə kimsə qapılardan içəri keçmiş və onların baş geyimlərini çıxararaq atları sökmüşdür. Bu ənənə sovet dövründə dəyandırıldı.
Spasskaya qülləsi üzərindəki yazı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qalanın darvazasının üzərində bu yazı həkk edilmişdir (Latın dilində) : IOANNES VASILII DEI GRATIA MAGNUS DUX VOLODIMERIAE, MOSCOVIAE, NOVOGARDIAE, TFERIAE, PLESCOVIAE, VETICIAE, ONGARIAE, PERMIAE, BUOLGARIAE ET ALIAS TOTIUSQ(UE) RAXIE D(OMI)NUS, A(N)NO 30 IMPERII SUI HAS TURRES CO(N)DERE F(ECIT) ET STATUIT PETRUS ANTONIUS SOLARIUS MEDIOLANENSIS A(N)NO N(ATIVIT) A(TIS) D(OM)INI 1491 K(ALENDIS) M(ARTIIS) I(USSIT) P(ONERE).[2]
Sovet Ittifaqı və Müasir dövrdə istifadəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Sovet İttifaqı qurulandan sonra İosif Stalin 1935-ci ildə Spasskaya Qülləsinin başlığında yerləşən ikibaşlı qartalı götüzdürərək onu qırmızı ulduz ilə əvəzlədi. Çünki o, Çar dövrünə aid hər şeyi ləğv etmək istəyirdi. Qüllənin uzunluğu ulduz ilə birlikdə 71 metrdir.
Maşınlar kəllələrin olduğu yerdən darvazalara yaxınlaşırdı və yol Mərkəzi Universal Mağazanın yanında yerləşirdi. Bütün digər nəqliyyatlar isə Borovistki darvazasından içəri daxil olurdu.
Bəzi kilsələr müxtəlif zamanlarda hər hansı digər hökumət binaları üçün otaqların tikintisi məqsədilə sökülmüşdür. Kremlin 1961-ci ildə muzeyə çevrilmiş və 1999-cu ildə Ümumdünya irsi siyahısına əlavə edilmişdir. Sovet kosmanavtı Yuri Qaqarinin qızı Yelena Qaqarina hal-hazırda muzeyin direktorudur.
Spasskaya darvazası kommunizmin çökməsindən sonra ortaya bir məsələ çıxardı. Yeni kapitalist və bazar iqtisadiyyatında minik maşınlarının hərəkəti üçün nəzərdə tutulmuş dəhliz Mərkəzi Universal Mağazaya və digər ticarət mərkəzlərinə gələn piyadaların axını nəticəsində dağılmşdır. Baxmayaraq ki, əslində hər gün azsaylı minik maşınları məhz bu darvazadan içəri daxil olurlar. 1999-cu ildə, qərara alınmış yeni qaydaya görə darvaza bütün nəqliyyat vasitələri üçün qapalı elan edildi. İşıqforlar və qoruyucu platforma isə hələ də qalmaqdadır. Darvaza nadir hallarda Borovistki darvazasının təmiri dövründə istifadə edilir. Lakin bu halda bütün nəqliyyat Vasilievski yoluna yönəldilir. İndiki zamanda darvazalar qələbə paradı, inaqurasiya mərasimi və yeni il ilə əlaqədar gətirilmiş ağacın qəbulu zamanı açılır.
Spasskaya Qülləsi həmçinin beynəlxalq hərbi musiqi festivalı olan "Spasskaya Qülləsi"nın keçirildiyi məkandır.[3]
2010-cu ilin avqustunda Smolensk Xilaskarı ikonasının üzəri açılmış və darvazanın üstündə təmir edilmişdir.
-
Spasskaya qülləsi 1880-ci ildə -
Spasskaya qülləsi -
Kremlin ulduzu (Spasskaya qülləsi) -
Sovet markasının üzərində təsvir edilmiş Spasskaya qülləsi. -
Smolensk xilaskarı -
İkonanın müqəddəsləşdirmə mərasimi Avqust, 2010. -
Qüllənin Kremlində yerləşməsi dairə ilə işarə olunmuşdur. -
Kremlin saatı -
Spasskaya qülləsi təmirdən sonra (2015)
.jpg)
_1200dpi.jpg)
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Bigger Bens". go.galegroup.com.ezproxy1.lib.asu.edu. Spectator. İstifadə tarixi: 7 November 2017.
- ↑ "O.A. Belobrova. Latin inscription on the Frolov Spasskie gates of the Moscow Kremlin and its fate in the Old Russian literacy. GMMK. Materials and researches. New attributions. 1987, issue 5. p.51-57" (PDF). 2011-07-18 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-31.
- ↑ "History of the festival — [EN] Spasskaya bashnya". www.kremlin-military-tattoo.ru (rus). 20 December 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 November 2017.