Talibanlaşdırma
Talibanlaşdırma — Əfqanıstanda "Taliban" hərəkatının yüksəlişindən sonra ortaya çıxan, digər dini qruplar və ya hərəkatlar tərəfindən "Taliban"ın sərt təcrübələrinin təkrar və ya təqlid edilməsi ilə xarakterizə olunan islamçı təcrübə növü üçün istifadə edilən termin.[1][2]
Qəzzə zolağında
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qəzzə zolağında islam qruplarının təsiri 1980-ci illərdən bəri artmışdır. Buna səbəblərdən biri də 2000-ci ildə İsraillə döyüşlər başlayandan bəri yoxsulluğun artmasıdır.[3] İslam qanunlarını və ənənələrini tətbiq etmək səyləri "HƏMAS" 2007-ci ilin iyununda əraziyə nəzarəti zorla ələ keçirəndə və dünyəvi prezident Mahmud Abbasa sadiq təhlükəsizlik qüvvələrini köçürdükdə davam etmişdir.[4][5][6] "HƏMAS" vətəndaş müharibəsi başa çatdıqdan sonra "Qəzzə zolağında sekulyarizm və bidətin sonu" olduğunu elan etmişdir.[7] Ömər Bəşiri hakimiyyətə gətirən 1989-cu ildə Sudan çevrilişindən sonra ilk dəfə olaraq "Müsəlman Qardaşlar" qrupu əhəmiyyətli bir coğrafi ərazini idarə etmiş olmuşdu.[8] Qəzzədə fəaliyyət göstərən insan haqları qrupları "HƏMAS"-ı bu cəhdlər zamanı bir çox azadlıqları məhdudlaşdırmaqda ittiham etmişdir.[5]
2007-ci ilin iyununda Qəzzə zolağının ələ keçirilməsindən sonra "HƏMAS" qadınlara islama uyğun geyim kodunu və ya hicab taxmağı tətbiq etməklə Qəzzə zolağında, əsasən məktəblərdə, müəssisələrdə və məhkəmələrdə islam qanunlarını tətbiq etməyə cəhd göstərmişdir.[9] İsmayıl Haniyənin "HƏMAS"-ın islam dövləti qurmaq niyyətini rəsmən inkar etməsinə baxmayaraq,[8] 2007-ci il çevrilişindən sonrakı on dörd il ərzində Qəzzə zolağı talibanlaşmanın xüsusiyyətlərini nümayiş etdirmişdir.[10] "HƏMAS" hakimiyyəti dövründə qadınlara sərt qaydalar tətbiq etmiş, ümumiyyətlə Qərb və ya xristian mədəniyyəti ilə əlaqəli fəaliyyətləri dayandırmış, qeyri-müsəlman azlıqları sıxışdırmış, şəriət qanunlarını tətbiq etmiş və bu qanunları həyata keçirmək üçün dini polislər yerləşdirmişdir.[11]
Yəməndə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yəməndə vətəndaş müharibəsi başlayandan bəri zeydilərin rəhbərlik etdiyi "Husilər" hərəkatı əhalinin sıx məskunlaşdığı ərazilərin əksəriyyətinə nəzarət edir. "Husilər"in rəhbərlik etdiyi Ali Siyasi Şura qadınların azadlığını məhdudlaşdıran və antiqərb atmosferi müdafiə edən dinə əsaslanan idarəetmə modelini təbliğ edən bir təşkilatdır. Bu, Səudiyyə Ərəbistanının dəstəklədiyi hökumət tərəfindən "talibanlaşdırma" tətbiq etməkdə ittiham olunur.[12][13] Bundan əlavə, sünnilərin çoxluq təşkil etdiyi Yəmənin cənubunda Ərəbistan yarımadası "Əl-Qaidəsi"nin sələfiləri öz nəzarətləri altında olan ərazilərdə şəriət qanunlarını tətbiq etmişdir.[14]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ The Fundamentalist City?: Religiosity and the Remaking of Urban Space by Nezar Alsayyad. p. 226
- ↑ The Talibanization of Southeast Asia: losing the war on terror to Islamist extremists. Bilveer Singh. Greenwood Publishing Group, 2007
- ↑ Hamas tries to detain woman walking with man, July 8, 2009, Diaa Hadid, The Guardian
- ↑ Militants torch Gaza water park shut down by Hamas, Haaretz 19-09-2010
- ↑ 1 2 Gunmen torch Gaza beach club shuttered by Hamas, AFP 19-09-2010
- ↑ "The Beleaguered Christians of the Palestinian-Controlled Areas, by David Raab". www.jcpa.org. İstifadə tarixi: 2016-10-09.
- ↑ Khaled Abu Toameh, “Haniyeh Calls for Palestinian Unity,” Jerusalem Post, June 15, 2007
- ↑ 1 2 The Talibanization of Gaza: A Liability for the Muslim Brotherhood Arxivləşdirilib 2010-09-29 at the Wayback Machine. by Jonathan Schanzer. August 19, 2009. Current Trends in Islamist Ideology vol. 9
- ↑ "Hamas encourages Gaza women to follow Islamic code _English_Xinhua". 2011-05-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-21. Xinhua, 2010-01-03
- ↑ The Talibanization of Gaza: A Liability for the Muslim Brotherhood Error in Webarchive template: Empty url.. by Jonathan Schanzer. August 19, 2009. Current Trends in Islamist Ideology vol. 9
- ↑ The Talibanization of Gaza: A Liability for the Muslim Brotherhood Arxivləşdirilib 2010-09-29 at the Wayback Machine. by Jonathan Schanzer. August 19, 2009. Current Trends in Islamist Ideology vol. 9
- ↑ Kamilia, Al-Eriani. "The Houthis and the (In)Visibility of Piety: Reorienting Piety in North Yemen". Jadaliyya - جدلية (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-05-12.
- ↑ "Yemen : Terrifying Crimes Targeting Women Shake Country to the Core - Daraj" (ingilis). 2021-02-16. İstifadə tarixi: 2023-05-12.
- ↑ "Understanding Yemen's Al Qaeda Threat". FRONTLINE (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-05-12.
Əlavə ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Moj, Muhammad, The Deoband Madrassah Movement: Countercultural Trends and Tendencies, Anthem Press, 2015, ISBN 978-1-78308-389-3