Tritoniya

Tritoniya
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Qulançarçiçəklilər Fəsilə: Süsənkimilər Yarımfəsilə: Crocoideae Triba: Croceae Cins: Tritoniya
Beynəlxalq elmi adı
Tritonia Ker & Ker Gawl., 1802
Şəkil axtarışı NCBI   152758

Tritoniya (lat. Tritonia) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin süsənkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Bu cinsin adı yunanca "triton" sözündən götürülmüşdür, mənası "flüger" deməkdir. O, çiçəklərinin dağınıq formasına görə belə adlandırılmışdır. Tritoniya cinsinin 50-yə yaxın növü məlumdur. Onlardan 6-sı gülçülükdə geniş istifadə olunur. Zəfərançiçəkli tritoniya (bağ montbresiyası) (T.x. crocosmaeflora) mülayim iqlim zonalarında bitən soyuğa davanmsız, soğanaqlı ot bitkisidir. Çiçək qrupu qollu-budaqlıdır və üzərində çoxlu çiçəyi vardır. Narıncı-qırmızı çiçəyi mərkəzə yaxın sıxlaşır. Tritoniya istisevən bitki olduğundan hər il payızda onu çıxarıb sərin yerdə saxlamaq lazımdır. Mayda tritoniyanın soğanağını 5-7 sm dərinliyə əkirlər. Bitkilər arasındakı məsafə 15-18 sm olmalıdır. Tritoniya soğanaqlı yumrularının bölünməsi ilə çoxalır.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Belendenia Raf.
• Tapeinia F.Dietr.
• Waitzia Rchb.

Heterotipik sinonimləri

• Freesea Eckl.
• Montbretia DC.
• Montbretiopsis L.Bolus
• Tritonixia Klatt

Növləri

• Tritonia atrorubens L.Bolus
• Tritonia bakeri Klatt
• Tritonia cedarmontana Goldblatt & J.C.Manning
• Tritonia chrysantha Fourc.
• Tritonia cooperi (Baker) Klatt
• Tritonia crocata (L.) Ker Gawl.
• Tritonia delpierrei M.P.de Vos
• Tritonia deusta (Aiton) Ker Gawl.
• Tritonia disticha (Klatt) Baker
• Tritonia drakensbergensis M.P.de Vos
• Tritonia dubia Eckl. ex Klatt
• Tritonia flabellifolia (D.Delaroche) G.J.Lewis
• Tritonia florentiae (Marloth) Goldblatt
• Tritonia gladiolaris (Lam.) Goldblatt & J.C.Manning
• Tritonia kamisbergensis Klatt
• Tritonia karooica M.P.de Vos
• Tritonia lancea (Thunb.) N.E.Br.
• Tritonia laxifolia (Klatt) Benth. & Hook.f. ex Baker
• Tritonia linearifolia Goldblatt & J.C.Manning
• Tritonia marlothii M.P.de Vos
• Tritonia moggii Oberm.
• Tritonia nelsonii Baker
• Tritonia pallida Ker Gawl.
• Tritonia parvula N.E.Br.
• Tritonia securigera (Aiton) Ker Gawl.
• Tritonia squalida (Aiton) Ker Gawl.
• Tritonia strictifolia (Klatt) Pax
• Tritonia tugwelliae L.Bolus
• Tritonia undulata (Burm.f.) Baker
• Tritonia watermeyeri L.Bolus