Tsinxua Universiteti
| Tsinxua Universiteti | |
|---|---|
| çin 清华大学 | |
 | |
| Əsası qoyulub | 1911 |
| Tip | Dövlət |
| Tələbə sayı | 26746 |
| Şəhər | Pekin şəhəri |
| Ölkə | |
| tsinghua.edu.cn | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
| Sadələşdirilmiş çincə: | 清华大学 | ||||||
| Ənənəvi çincə: | 清華大學 | ||||||
| |||||||
Tsinxua Universiteti (çin 清华大学) — Çin Xalq Respublikasının Pekin şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisəsi; ölkənin ən aparıcı ali təhsil ocaqlarından biridir.
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
1911-ci ildə Pekin şəhərində öncə Min, sonra isə Tsin kral sülaləsinə məxsus bağda Tsinxua Kolleci (ing. Tsinghua Xuetang) yaradılır. Bu kollec dövlət tərəfindən ABŞ-a təhsil almağa göndərilən gənclərin oxumağı üçün ilkin mərhələ rolu oynayır. Kollecin professor-müəllim heyətini də ABŞ-dan dəvət olunmuş şəxslər təşkil edirdilər. 1912-ci ildə kollec Tsinxua Məktəbi adlandırılır.
1928-ci ildə məktəbin adı hökumət tərəfindən rəsmi olaraq dəyişdirilərək Tsinxua Milli Universiteti olur. İkinci Dünya müharibəsi dövründə Çinin Pekin, Nankin, Tsinxua universitetləri, daha sonra isə Kunmin əyalətində yerləşən Birləşmiş Cənub-Qərbi Milli Universiteti Çanqşa şəhərində Çanqşa Müvəqqəti Universiteti adı altında birləşdirilir. Müharibədən sonra Tsinxua Universiteti Pekinə qaytarılır və fəaliyyətini davam etdirməyə başlayır.
1949-cu ildə Çində vətəndaş müharibəsi zamanı kommunist çevrilişindən və Çin Xalq Respublikasının yaradılmasından sonra Tsinxua Universitetinin prezidenti Mey Yi-Qi və bir neçə professor Tayvana qaçır və orada 1955-ci ildə Tayvanın Milli Tsinxua Universitetini yaradırlar.
1952-ci ildə Çin Xalq Respublikası hökuməti sovet təhsil sisteminə uyğun olaraq ali məktəbləri xüsusi ixtisaslaşmış ayrıca institutlara bölür. Hüquq, kənd təsərrüfatı, dəqiq və humanitar elmlər Tsinxua Universitetindən alınır və ali məktəb politexnik yönümlü universitetə çevrilir. Universitet texniki elmlərin inkişafına görə çox uğurlar qazanır. Lakin 1980-ci ildən sonra burada fənlərarası proqramlar tətbiq olunmağa başlayır. Nəticədə bir neçə məktəb yenidən bərpa edilir, eləcə də yeniləri yaranır (Elmlər, Biznes və Menecment, Humanitar və Sosial Elmlər, Hüquq, Dövlət Siyasəti və İdarəetmə məktəbləri, Dizayn və İncəsənət Akademiyası).
Müasir vəziyyəti[redaktə | əsas redaktə]
Tsinxua Universitetinin kampusu Pekin şəhərinin şimal-qərbində universitetlər və digər akademik müəssisələr üçün nəzərdə tutulmuş Haydyan rayonunda 395 hektar ərazidə yerləşir. Tsin kral sülaləsinə məxsus bağda tikilmiş kampusda Çin memarlıq nümunəsinə aid binalar, Çin üslubunda salınmış bağ və parklar mövcuddur. Burada ilk vaxtlar Amerika məktəbi fəaliyyət göstərib, bu da kampusun binalarının rəngarəngliyinə təsir edib. Şəhərcikdə Qərb memarlıq üslubuna aid çoxlu sayda tikili var. Urban-Şampeyndəki İllinoys Ştatı Universitetinin 1914-cü ildə məzunu olmuş T.Çuanq Tsinxua Universiteti şəhərciyinin tikintisində iştirak edib və işində Amerika memarlıq üslubuna müraciət edib. Tsinxua Universitetinin simvolu qədim darvazadır. Kampusun ən məşhur yerlərindən Qonq Zi Tinq kral imarətini, Hi Tanq Yu Se (Ay işığı düşən göl), Böyük auditoriya, Tsinxua rəsədxanasını, Tsinxua Elm parkını və s. nümunə göstərmək olar. "Forbes" jurnalı 2010-cu ildə Tsinxua Universitetinin kampusunu dünyanın ən gözəl universitet şəhərciklərindən biri kimi dəyərləndirib. Bu ali məktəb həmin siyahıda adı olan yeganə Asiya universitetidir.
Tsinxua Universitetinə aid bütün akademik, inzibati, yaşayış binalarının hamısı kampusda yerləşir. Yalnız universitetin Pekin şəhərinin şimalındakı Nüvə və Yeni Enerji Texnologiyaları İnstitutu istisna təşkil edir.
Tsinxua Universiteti aşağıdakı məktəb və fakültələrdən ibarətdir:
Memarlıq Məktəbinin nəzdində Memarlıq, Şəhərsalma və layihələşdirmə, Tikinti elmləri, Landşaft arxitekturası departamentləri fəaliyyət göstərir.
Vətəndaş Mühəndisliyi Məktəbində Vətəndaş, Hidravlik mühəndisliyi, Tikinti İdarəetməsi departamentləri mövcuddur.
Maşınqayırma Məktəbində Mexanika mühəndisliyi, Dəqiq cihazlar və maşınqayırma, İstilik, Avtomotiv, Sənaye mühəndisliyi departamentləri mövcuddur.
Kosmos Məktəbinin nəzdində Mühəndislik mexanikası, Aeronavtika və Astronavtika departamentləri fəaliyyət göstərir.
İnformasiya Elmləri və Texnologiya Məktəbində Elektronika mühəndisliyi, Kompüter elmləri və Texnologiya, Avtomatlaşdırma, Mikroelektronika və Nanoelektronika departamentləri, Software (Proqram Təminatı) Məktəbi, Mikroelektronika İnstitutu fəaliyyət göstərir.
Elmlər Məktəbinə Riyaziyyat elmləri, Fizika, Kimya departamentləri daxildir.
Humanitar və İctimai Elmlər Məktəbində Fəlsəfə, Çin dili və ədəbiyyatı, Xarici dillər, Tarix, Sosiologiya, Siyasi elmlər, Beynəlxalq əlaqələr, Psixologiya departamentləri mövcuddur.
İqtisadiyyat və İdarəetmə Məktəbinə İdarəetmə elmləri və mühəndislik, İqtisadiyyat, Maliyyə, Mühasibatlıq, İnnovasiya və sahibkarlıq, İnsan resursları və təşkilatçılıq, Biznes strategiyası və siyasət, Marketinq departamentləri daxildir.
Tibb Məktəbinin nəzdində Tibb, Əczaçılıq elmləri, Biotibbi mühəndislik departamentləri fəaliyyət göstərir.
Jurnalistika və Kommunikasiya Məktəbi 2002-ci ildə yaradılıb. Məktəbdə Beynəlxalq Kommunikasiya, Yeni Media Tədqiqatları, Film və Televiziya, Media İdarəetmə və Mədəni Sənaye Elmləri mərkəzləri fəaliyyət göstərir.
İctimai Siyasət və İdarəetmə Məktəbi MA, Ph.D, MPA, MID akademik proqramları təklif edir. Məktəbin Beynəlxalq Strategiya və İnkişaf, Tayvan Tədqiqatları, İctimai siyasət, Hökumət institutları, Çin tədqiqatları, NGO elmi-tədqiqat mərkəzləri mövcuddur.
Hüquq Məktəbində Kommersiya hüququ, Mülki hüquq, Hüquqi Norma və İnsan Haqları, İntellektual mülkiyyət hüququ, Konstitusiya qanunu və Mülki hüquq, Beynəlxalq hüquq, Tsinxua hüquq jurnalı və s. mərkəzlər fəaliyyət göstərir.
Həyat Elmləri Məktəbi Biofizika və Struktur biologiyası, Hüceyrə və inkişaf biologiyası, Halobois, Daxili institutlardan, Biomembran və membran biotexnologiyası, Antişiş zülalı terapevtik texniki, Pekin aparıcı protein laboratoriyalarından, Eksperimental biologiya mərkəzindən ibarətdir.
İncəsənət və Dizayn Akademiyası İncəsənət tarixi, Sənaye dizaynı, Ekoloji incəsənət dizaynı, Keramika dizaynı, Vizual əlaqələndirmə dizaynı, Tekstil və moda dizaynı, İncəsənət və sənətkarlıq, Rəssamlıq, Heykəltəraşlıq, İncəsənət və Dizayn informasiyası departamentlərindən ibarətdir.
Yuxarıda sadalananlarla yanaşı, Tsinxua Universitetində Marksizm məktəbi, Elektrik mühəndisliyi, Fizika texnologiyası, Kimya texnologiyası, Fiziki təhsil departamentləri fəaliyyət göstərir
Tsinxua Universitetinin kitabxana sisteminə 3,5 milyon cilddən çox kitab, 300000 qədim kitab, qəzet, dissertasiya, 70000 mikroforma, 30000 dissertasiya, eləcə də 920000 elektron kitab, 42000 elektron jurnal və s. daxildir. Universitetin kitabxanası 1912-ci ildə yaradılıb, 1994-cü ildə isə kitabxananın yeni binası istifadəyə verilib. Hazırda kitabxana kampusda 28 min m² ərazini əhatə edir. 1990-cı illərdən başlayaraq kitabxana avtomatlaşdırma və şəbəkəyə çıxış üzrə böyük nailiyyətlər əldə edib.
Tsinxua Universitetinin prezidenti, eləcə də Elmi Dərəcələrlə Təltif Etmə Komitəsinin sədri, ixtisasca mühəndis-fizik Qu Binqlindir. Yeddi vitse-prezident ali məktəbin idarəolunmasında prezidentə yardım edir. Universitet Şurasının sədri Hyu Hepinqirdir, onun isə 12 vitse-köməkçisi var. Akademik İşlər üzrə Komitənin sədri Qian Yidir. Bu ali məktəbdə ümumilikdə 7235 nəfər işçi çalışır. Onların 4868 nəfərini akademik, qalanlarını isə inzibati heyət təşkil edir. Akademik heyət arasında 1142 nəfər professor, 37 nəfər Çin Elmlər Akademiyasının, 37 nəfər Çin Mühəndislik Akademiyasının üzvü, 2 nəfər Nobel, 1 nəfər Türinq (Endryu Çi-Çin Yao) mükafatı laureatı var. Müəllimlərin əməkhaqqı ildə orta hesabla 40000-65000 yuan təşkil edir.
Bir sıra dünya liderləri Tsinxua Universitetinin fəxri doktorlarıdır və burada mühazirələrlə çıxış ediblər. Həmin şəxslərdən Bill Klintonu, Toni Bleyeri, Henri Kissinceri, Karlos Qosnu, Henri Polsonu qeyd etmək olar.
2009-2010-cu tədris ilində Tsinxua Universitetində 26746 nəfər tələbə təhsil alıb. Tələbələrin 13915 nəfərini bakalavr, 7515 nəfərini magistrant, 5316 nəfərini isə doktorantlar təşkil ediblər. Əcnəbi tələbələrin sayı həmin tədris ilində 2740 nəfər olub. Dünyanın 114 ölkəsindən gələn əcnəbi gənclər arasında Koreya, ABŞ, Kanada, Almaniya, Yaponiyadan olanlar çoxluq təşkil edirlər. Əcnəbilər, əsasən, dəqiq elmlər və mühəndislik sahələri üzrə təhsil almaq məqsədi ilə bu ali məktəbi seçirlər.
Tsinxua Universiteti özünün yüksək elmi səviyyəsi və təhsil keyfiyyəti ilə dünyada xüsusi nüfuza malikdir. Gələn il 100 illik yubileyini qeyd edəcək universitet öz ölkəsində yüksək səviyyəli kadr hazırlayan dövlət ali təhsil ocağıdır. Mərkəzi hökumət və Maarif Nazirliyinin köməyi, onların tədqiqatlara ayırdığı qrantlar, "Layihə 211" və "985-ci Plan" Dövlət Proqramlarının dəstəyi nəticəsində universitet yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub. Tsinxua Universitetinin gələcək strateji məqsədi Çində kadr və sosial-iqtisadi problemləri aradan qaldırmaq üçün yeni çoxprofilli təhsil və elmi proqramlar həyata keçirmək, innovasiya tipli nəhəng elmi-tədqiqat mərkəzinə çevrilməkdir. Şüarı "Şəxsi intizam və ictimai məsuliyyət", əzmi isə "Fəaliyyət sözlərdən daha uca danışır" kəlmələrindən ibarət olan Tsinxua Universiteti özünü Çin cəmiyyətinin rifahı və dünya elminin inkişafına həsr edib.
Xarici əlaqələri[redaktə | əsas redaktə]
Tsinxua Universiteti Çin universitetlərini birləşdirən "C9 Liqası"na daxildir.
Şərqi Asiya Tədqiqat Universitetləri Assosiasiyasının üzvüdür[1].
Təhsil haqqı[redaktə | əsas redaktə]
Tsinxua Universitetində təhsil haqqı tələbənin seçdiyi ixtisasdan asılı olaraq dəyişir. Bakalavr pilləsində təhsil haqqı 20000-50000 yuan, magistratura pilləsində 30000-70000 yuan, doktorantura pilləsində isə 30000-60000 yuan arasında dəyişir.
Bu ali təhsil ocağında 1000-ə qədər əcnəbi tələbə yerləşdiriləcək yataqxanalar mövcuddur. Yataqxanalarda İnternet, telefon, kondisioner, televizor və s. avadanlıqlarla təchiz edilmiş bir, iki və daha çox nəfərlik otaqlar tələbələrin istifadəsinə verilib. Otaqların 1 sutkalıq qiyməti 40-100 yuan arasında dəyişir. Kampusda tələbələrə tibbi xidmət göstərilir. Tibbi sığortanın 1 illik qiyməti 600-1000 yuandır.
Reytinqi[redaktə | əsas redaktə]
| 2015/16[2] | 2014/15[3] | 2013/14[4] | 2012/13[5] | 2011/12[6] | 2010/11[7] |
|---|---|---|---|---|---|
| 25 | 47 | 48 | 48 | 47 | 54 |
| 2015/16[8] | 2014/15[9] | 2013/14[10] | 2012/13[11] | 2011/12[12] | 2010/11[13] |
|---|---|---|---|---|---|
| 47 | 49 | 50 | 52 | 71 | 58 |
| 2003[15] | 2004[16] | 2005[17] | 2006[18] | 2007[19] | 2008[20] | 2009[21] | 2010[22] | 2011[23] | 2012[24] | 2013[25] | 2014[26] | 2015[27] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 201-300 | 202-301 | 153-202 | 151-200 | 151-202 | 201-302 | 201-302 | 151-200 | 151-200 | 151-200 | 151-200 | 101-150 | 101-150 |
Məşhur məzunları[redaktə | əsas redaktə]
Buranın məzunu olan məşhurlardan misal olaraq aşağıdakıların adlarını çəkmək olar:
- Hu Szintao – Çin Xalq Respublikasının prezidenti;
- Si Szinpin – Çin Xalq Respublikasının vitse-prezidenti;
- Çju Ronqji – Çin Xalq Respublikasının sabiq Baş naziri;
- Tzya Çunvanq – Çinin sabiq dövlət təhlükəsizliyi naziri;
- Tsunq-Dao Li – fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı;
- Yanq Çen Ninq – fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı;
- Şinq-Şen Çern – riyaziyyat üzrə Vulf mükafatı laureatı;
- Lyan Qiçao – alim, jurnalist, filosof, reformator;
- Syan Çjunşu – məşhur Çin yazıçısı.
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
- Lamiyə Əliyeva, Dünya universitetləri: Tsinxua Universiteti, "Azərbaycan müəllimi" qəzeti, 15.10.2010, № 40. (azərb.)
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ 17 Members. aearu.org (ing.)
- ↑ "QS World University Rankings (2015)".
- ↑ "QS World University Rankings (2014)".
- ↑ "QS World University Rankings (2013)".
- ↑ "QS World University Rankings (2012)".
- ↑ "QS World University Rankings (2011)".
- ↑ "QS World University Rankings (2010)".
- ↑ "THE World University Rankings (2015-2016)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 11 mart 2016. (#apostrophe_markup)
- ↑ "THE World University Rankings (2014-2015)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
- ↑ "THE World University Rankings (2013-2014)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
- ↑ "THE World University Rankings (2012-2013)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
- ↑ "THE World University Rankings (2011-2012)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
- ↑ "THE World University Rankings (2010-2011)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
- ↑ "ARWU - Tsinghua University". Shanghai Ranking Consultancy. 2015. İstifadə tarixi: 20 noyabr 2015.
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2003".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2004".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2005".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2006".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2007".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2008".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2009".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2010".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2011".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2012".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2013".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2014".
- ↑ "Academic Ranking of World Universities 2015".