Ukraynada LGBT hüquqları
Ukraynada lezbiyan, gey, biseksual və transgender (LGBT) insanlar qeyri-LGBT vətəndaşların qarşılaşmadığı hüquqi problemlərlə üzləşə bilirlər. Konsensual yetkinlik yaşına çatmış şəxslər arasında qeyri-kommersiya xarakterli cinsi fəaliyyət Ukraynada qanunidir, lakin üstünlük təşkil edən sosial münasibətlər çox vaxt LGBT insanlara qarşı dözümsüzlük göstərir və eyni cinsli cütlüklər heteroseksual cütlüklərdə olan mövcud hüquqi vasitələrin heç birinə sahib deyillər.
2010-cu ildə Avropada aparılan araşdırmada, sorğuda iştirak edən ukraynalıların 28%-i LGBT insanların azad və istədikləri kimi yaşamalı olduğu fikrində idilər[1] . 2017-ci il sorğusu göstərdi ki, ukraynalıların 56%-i geylərin və biseksualların bərabər hüquqlardan istifadə etməli olduğuna inanır ki, bu da ictimai rəydə əhəmiyyətli dəyişiklik olduğunu göstərdi[2] . 2015-ci ildə Ukrayna parlamenti cinsi oriyentasiya və gender kimliyi ilə bağlı ayrı-seçkilik ilə mübarizə haqqında qanunu təsdiqlədi və 2016-cı ildə Ukrayna hakimiyyəti transgenderlər üçün transgender keçid prosesini yüngülləşdirdi və gey, biseksual kişilərə qan verməyə icazə verməyə başladı.
2019-cu ilin may ayında Beynəlxalq Lesbiyanlar və Geylər Assosiasiyasının (ILGA-Avropa) Avropa bölməsi özünün "Göy qurşağı Avropası" reytinqində Ukraynanı 49 Avropa ölkəsi arasında 34–35-ci yerə uyğun bilmişdir[3] .
Hüquqi vəziyyət[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ukrayna Ailə Məcəlləsinin 21-ci maddəsi yalnız kişi və qadın arasında nikahı təmin edir, eyni zamanda, nikahın qeydə alına bilməyəcəyi 26-cı maddədə sadalanan səbəblər siyahısında ər-arvadın eyni cinsi göstərilmir. Ukrayna Konstitusiyasının 51-ci maddəsində deyilir ki, nikah kişi və qadının könüllü razılığı əsasında bağlanır .
13 iyul 2022-ci ildə BBC yayımladığı xəbərdə qeyd edilirdi ki, eynicinsli nikahların hüquqiləşdirilməsini tələb edən petisiya prezidentin təklifi nəzərdən keçirməsi üçün kifayət qədər imza toplayıb. Eynicinsli nikahların tanınmamasının əsgərliyə gedən LGBT insanlar üçün problemlər yaratdığı bildirilir. Xüsusilə, bu, müharibə nəticəsində həlak olanların cəsədlərinin dəfn üçün onların tərəf müqabillərinə verilməsində yaratdığı çətinliklərdə özünü göstərir[4] .
25 sentyabr 2016-cı ildə avropalı alimlər beynəlxalq araşdırmada ukraynalıların albanlara və italyanlara nisbətən daha yüksək homofobiya səviyyəsinə malik olduğu qənaətinə gəliblər. Ukraynalılar italyanlardan beş dəfə, albanlardan üç dəfə yüksək statistika göstəriblər[5] .
2023-cü ilin martında həm homoseksual, həm də heteroseksual cütlüklər üçün mülki tərəfdaşlıqların qeydiyyatı haqqında qanun layihəsi qeydiyyat üçün Ali Radaya təqdim edilib. Bu qanunun qəbulu xüsusilə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sıralarında döyüşənlər üçün vacibdir. Hazırda Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sıralarında döyüşən ancaq heteroseksual cütlüklər uzaqdan nikah üçün müraciət edə bilərlər. Bununla belə, Ukraynanın Ailə Məcəlləsi yalnız kişi və qadınların evlənməsini nəzərdə tutur və çoxlu sayda gey, lezbiyan və LGBTQ±nın digər nümayəndələri Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sıralarında döyüşür. Mülki tərəfdaşlıq haqqında qanun layihəsinin qəbulu digər məsələlərlə yanaşı, bu insanların problemlərinin həllinə yönəlib[6] .
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Michael Lipka. ""Eastern and Western Europe divided over gay marriage, homosexuality"". Pew Research Center (ingilis). 2019-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-16.
- ↑ "ILGA-RIWI Global attitudes survey | ILGA". web.archive.org. 2018-01-13. 2018-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-16.
- ↑ "Side A Rainbow Europe Map 2019 A3-online" (pdf). ILGA-Europe (ingilis). 2019-05. 2019-05-13 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-05-14.
- ↑ "Ukraine to consider legalising same-sex marriage amid war". BBC News. 2022-07-12. 2022-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-15.
- ↑ "Cross-cultural and socio-demographic correlates of homophobic attitude among university students in three European countries, Legal Journal of Endocrinological Investigation". 2018-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-03.
- ↑ ""Особенно актуальна проблема для ЛГБТ-людей в ВСУ". В Верховную Раду подали закон, который поможет узаконить отношения однополым парам". Настоящее Время (rus). 2023-03-11. 2023-03-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-03.