Verilənlər savadlılığı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç

Verilənlər savadlılığı və ya data savadlılığı — verilənləri məlumat kimi oxumaq, anlamaq, yaratmaq və ötürmək bacarığı. Ümumi anlayış olaraq savadlılığa oxşar şəkildə məlumat savadlılığı da verilənlərlə işləmək bacarığına diqqət yetirir. Lakin bu, mətni oxumaq qabiliyyətinə bənzəmir, çünki məlumatların oxunması və anlaşılması ilə bağlı müəyyən bacarıqlar tələb olunur.[1]

Zəmin[redaktə | mənbəni redaktə et]

Verilənlərin toplanması və verilənlərin mübadiləsi adi hala çevrildikcə, verilənlərin təhlili və böyük verilənlər xəbərlərdə, biznesdə,[2] hökumətdə[3] və cəmiyyətdə[4] ümumi ideyalara çevrildikcə, tələbələr, vətəndaşlar və oxucular üçün müəyyən məlumat savadına malik olmaq getdikcə daha vacib olur. Bu anlayış, adətən avtomatlaşdırılmış vasitələrlə məlumatların təhlili, nəticələrin təfsiri və tətbiqi ilə məşğul olan verilənlər elmi ilə əlaqələndirilir.[5]

Məlumat savadlılığı statistik savadlılıqdan fərqlənir, çünki o, məlumatların nə demək olduğunu başa düşməyi, o cümlədən qrafikləri və diaqramları oxumaq və məlumatlardan nəticə çıxarmaq qabiliyyətini əhatə edir. [6] Statistik savadlılıq isə qrafiklər, cədvəllər, bəyanatlar, sorğular və tədqiqatlar kimi "gündəlik mediada ümumi statistikanı oxumaq və şərh etmək bacarığını" ifadə edir. [6]

Kitabxanaların rolu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Verilənləri tapmaq və istifadə etmək üçün bələdçi rolunda çıxış edən kitabxanaçılar tələbələr və tədqiqatçılar üçün verilənlər savadlılığı üzrə seminarlara rəhbərlik edir. Onlar həmçinin, öz məlumat savadlılıq bacarıqlarını inkişaf etdirmək üzərində işləyirlər.[7]

Müəssisələr və fənlər üzrə kitabxananın tədris proqramlarında uyğunlaşdırıla bilən ümumi istinad çərçivəsi kimi istifadə edilə bilən bir sıra əsas səlahiyyətlər və məzmunlar təklif edilmişdir.[8]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Baykoucheva, Svetla. Managing Scientific Information and Research Data. Waltham, MA: Chandos Publishing. 2015. 80. ISBN 9780081001950.
  2. ↑ Hey, A. J.; Tony Hey; Tansley, S.; Tolle, K., redaktorlar The fourth paradigm: data-intensive scientific discovery. Microsoft. 2009.
  3. ↑ "Open Data Philly". 15 December 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 June 2013.
  4. ↑ Na, L.; Yan, Z. "Promote Data-intensive Scientific Discovery, Enhance Scientific and Technological Innovation Capability: New Model, New Method, and New Challenges Comments on" The Fourth Paradigm: Data-intensive Scientific Discovery". Bulletin of Chinese Academy of Sciences. 1 (16). 2013.
  5. ↑ Stanley, Deborah B. Practical Steps to Digital Research: Strategies and Skills For School Libraries. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. 2018-07-11. 275. ISBN 9781440856723.
  6. ↑ 1 2 Carlson, Jake; Johnston, Lisa. Data Information Literacy: Librarians, Data, and the Education of a New Generation of Researchers. West Lafayette, Indiana: Purdue University Press. 2015. 15. ISBN 9781557536969.
  7. ↑ Koltay, Tibor. "Data literacy for researchers and data librarians" (PDF). Journal of Librarianship and Information Science. 49 (1). 2015: 3–14. doi:10.1177/0961000615616450. 2020-12-17 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-10-30.
  8. ↑ Calzada-Prado, Francisco-Javier; Marzal, Miguel-Angel. "Incorporating Data Literacy into Information Literacy Programs: Core Competencies and Contents". Libri. 63 (2). 2013: 123–134. doi:10.1515/libri-2013-0010. hdl:10016/27173.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Verilənlər_savadlılığı&oldid=7380503"