Versal sarayı
 | Bu məqalənin bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. |
| Versal sarayı | |
|---|---|
| Château de Versailles | |
 | |
| 48°48′17″ şm. e. 2°07′13″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Fransa |
| Şəhər |
.svg){kind=small} Versal |
| Yerləşir | Versal[1][2] |
| Memar | Lui Levo |
| Tikilmə tarixi | 1661-1789 |
| Üslubu | neoklassik memarlığı |
| Eni | 600 m |
| Sahəsi | 67,000 m2 (721,182 ft2) |
| Vəziyyəti | yaxşı |
| Rəsmi sayt |
chateauversailles.fr en.chateauversailles.fr |
| Rəsmi adı: Palace and Park of Versailles | |
| Tipi | Mədəni |
| Kriteriya | i,ii,vi |
| Təyin edilib | 1979 |
| İstinad nöm. | 83 |
| Dövlət | Fransa |
| Region | Avropa |
Fransa tarixi abidələri | |
| İstinad nöm. | PA00087673 |
| Kateqoriya | Saray |
| Əhəmiyyəti | Dünya əhəmiyyətli |
|
|
|
 Sarayın planı |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Versal sarayı (fransızca: Le château de Versailles) - Fransanın paytaxtı Parisdə yerləşən tarixi saray. Versal sülh müqaviləsi burada imzalanmışdır.
Sarayın ilk binasının tikintisinə 1661-ci ildə başlanmış və daha sonra müxtəlif illərdə genişlətdirilmişdir. Hazırda saray muzey kimi fəaliyyət göstərir. Roma İmperatorluğundan sonra ilk dəfə böyük ölçülər bu sarayda tətbiq edimişdir. Bunun səbəbi sabit və mərkəzi monarxiya idarəsi idi. İtaliya, Almaniya, İngiltərədə siyasi şərait fərqli olduğundan uzun müddət oralarda belə saray tikilə bilməmişdir.
Sarayın maraqlı cəhəti tikilərkən tualet və ya vanna yerləşdirilməməsidir. Bunun səbəbi o dövrdə zadəgan anlayışına görə zadəganların istədiyi yerdə ehtiyaclarını qarşılamaları idi.Bu səbədən Avropada Versal sarayının qoxusunu "Avropadaki bütün saraylardan fərqli" (Memoirs: Duc de Saint-Simon ) adlandırırdılar. 1768-ci ilə qədər sarayda tualet olmamışdır. 1789-cu ildə Fransa inqilabından sonra sarayda cəmi 9 tualet vardı və onlar da kral və ailəsinə məxsus idi.
İnşaat mərhələləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sarayın tikintisinə 1661-ci ildə Kral XIII Luisin dövründə başlanmışdır. Sarayın tikilməsi və genişləməsi 4 mərhələdən ibarətdir:
- XIII Luis tərəfindən kərpic və daşdan tikilən kiçik ov köşkü.
- XIII Luis tərəfindən tikilən köşk Le Vau tərəfindən böyütüldü.
- XIV Luis sarayı dövrün məşhur memarı Jül Hardouin Mansart tərəfindən genişlətdirərək saraya indiki klassik görünüşünü verdi.
- XV Luisin dövründə memar Anqe-Jek Qabriel saraya əlavələr etdi.
Memarlığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Versal sarayı Luvr muzeyi kimi Fransanın ən əhəmiyyətli tarixi bölgələrindən biridir. Versal sarayənən bağça tərəfindəki fasadı La Vaunun son əsəridir və klassik Fransa memarlığının nümələrindən biridir. Mərmər həyət ətrafında 3 cür bina yerləşir. XIV Luis sarayı mühafizə etmək üçün mərmər həyətdə bəzi dəyişikliklər etmişdir. Memar J.H.Mansart Le Vaunun bağçadakı tikilisini tamamlamaq işini alınca Le Vaunun terrasını qaldırmışdır. Sarayın içi fasadından daha uğurlu tikilmişdir. Sarayın içindəki mərasim otaqları bir aks üzərində yerləşir. Bütün saray kralın yataq otağı ətrafında cəmlənmişdir. Sarayın ən məşhur yerləri Güzgülər Qaleriyası və Şapeldir.
Güzgülər Qaleriyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qaldırılan mərkəzi terrasda tikilmişdir. Dekorasiyası isə Le Brun tərəfindən hazırlanmışdır. Bütün koridorun divarları güzgülərlə bəzədilmişdir. Adını da məhz buradan alır. Qaleriyanın döşəməsi isə yaşıl mərmər ilə örtülmüşdür. Salonun tavanındakı əsərlərdə Le Bruna aiddir. 1782-ci ildəki ABŞ və İngiltərə arasında, həmçinin Birinci Dünya müharibəsinin sonunda məğlub olan Almaniya ilə müttəfiqlər arasındaki müqavilə bu salonda imzalanmışdır.
Peyzaj və bağça[redaktə | mənbəni redaktə et]
Versal sarayının peyzaj memarı eyni zamanda Vau sarayının peyzaj memarı olmuş Andre Le Notrdır. Le Notrın planı Versal qəsəbəsinin qərbindən başlayır.
Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Saraydan bir mənzərə
Sarayın xəritəsi
Sarayın bağçası
.jpg)
- ↑ base Mérimée (fr.). ministère de la Culture, 1978.
- ↑ archINFORM (alm.). 1994.