Veyllənən ruh əməliyyatı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Veyllənən ruh əməliyyatı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Veyllənən ruh əməliyyatı (ing. Operation Wandering Soul) — Vyetnam müharibəsi zamanı ABŞ qüvvələri tərəfindən həyata keçirilən təbliğat kampaniyası və psixoloji müharibə səyləri. Bu, Vyetkonq qüvvələrində fərarilik hallarını artırmaq və onların mənəviyyatını zəiflətmək cəhdi idi.[1]

Əməliyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əksər mədəniyyətlərdə olduğu kimi, Vyetnam mədəniyyətində də ölülərə ehtiram göstərmək haqqında inanclar və mərasimlər var. Vyetnam mədəniyyəti mərhumun nəşinin düzgün formada dəfn edilməsini tələb edir və güman edilir ki, bu baş verməsə, mərhumun ruhu yer üzündə dolaşmağa davam edir və beləliklə, o, bir ruha bərabər olan "veyllənən ruh"a çevrilir. İnanca görə, onlarla bəzən ölüm ildönümündə və öldüyü yerin yaxınlığında əlaqə saxlamaq mümkündür. Vyetnamlılar bu ölü ruhları bayram günlərində vəfat etdikləri yeri ziyarət edərək ehtiram göstərirlər. ABŞ Vyetnam müharibəsində bundan öz xeyrinə istifadə etmiş və ölmüş dostlarının səs yazısını səsucaldıcılarına verməklə Vyetkonq qüvvələrini aldatmağa çalışmışdır.[2]

ABŞ mühəndisləri öldürülən Vyetkonq əsgərlərinin rolunu daşıyan qorxunc və dəyişdirilmiş səsləri lentə yazmaq üçün həftələr sərf etmişdilər. ABŞ komandanlığı həmçinin, etibarlılığı artırmaq məqsədilə səsyazılarını lentə almaq üçün Cənubi Vyetnam əsgərlərindən istifadə etmişdir. "Ghost Tape Number Ten" adlandırılan lent Vyetkonq fəaliyyətinin olduğu ərazilərdə, ümumiyyətlə, gecələr səsucaldanlarda səsləndirilirdi.[3] Əvvəlcədən yazılmış, mərhum şəxslərin Vyetkonqda xidmət edən "nəsillərinin davamçıları"nı fərarilik etməyə və döyüşü dayandırmağa çağırdığı səs lentləri bəzən helikopter vasitəsilə səsləndirilirdi. Onlar həmçinin, çayda hərəkət edən patrul qayıqlarından da istifadə edirdi. Bu cür əməliyyatların əksəriyyəti gecələr həyata keçirilirdi.[4]

Bu lentlər ümumi çərçivədə qarışıq nəticələr vermişdi. Vyetkonq əsgərləri bunların sadəcə səsyazma olduğunu anlayanda dərhal səsin gəldiyi yeri atəşə tuturdu və bu da öz növbəsində ABŞ qüvvələrinin cəngəllikdəki gizli mövqelərini aşkara çıxarırdı. ABŞ 1970-ci illərin əvvəllərində "Ghost Tape Number Ten"i dayandırmışdır.[5]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Ghost Tape No. 10: The Haunted Mixtape of the Vietnam War". HowStuffWorks (ingilis). 2017-05-16. 2017-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-21.
  2. ↑ SGM Herbert A. Friedman (Ret.). "The Wandering Soul". Patrol Craft Fast. Robert B. Shirley. December 31, 2005. 2004-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2006-11-29.
  3. ↑ Hoyt, Alia. "Ghost Tape No. 10: The Haunted Mixtape of the Vietnam War". HowStuffWorks. May 16, 2017. May 18, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 16, 2018.
  4. ↑ The Quiet Mutiny Arxivləşdirilib 2021-02-02 at the Wayback Machine, by John Pilger
  5. ↑ "Operation Wandering Soul – Ghost Tape Number 10 and the Haunted Jungles of Vietnam". MilitaryHistoryNow.com (ingilis). 2013-10-30. 2023-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-21.

Əlavə ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Veyllənən_ruh_əməliyyatı&oldid=7135356"