Vikipediyada Star Trek Into Darkness mübahisəsi
| Vikipediyada Star Trek Into Darkness mübahisəsi | |
|---|---|
| Əsas münaqişə: Vikipediya mübahisələri | |
 Müzakirənin əvvəli və yaradılmış altbaşlıqların mündəricatı. | |
| Tarix | 1 dekabr 2012 – 31 yanvar 2013 |
| Yeri | ingiliscə vikipediya |
| Səbəbi | Star Trek Into Darkness adında sözün böyük hərflə yazılıb-yazılmaması |
| Nəticəsi | məqalənin adını Star Trek Into Darkness yazmaq barədə konsensus |
Vikipediyada Star Trek Into Darkness mübahisəsi – 1 dekabr 2012-ci ildən 31 yanvar 2013-cü ilə qədər vikipediyanın ingilisdilli bölməsində davam etmiş müzakirə. Mübahisə 2013-cü ildə buraxılmış "Ulduz yolu qaranlığa doğru" filminin (ing. Star Trek Into Darkness) adlandırılması zamanı "into" sözünün böyük hərflə yoxsa kiçik hərflə yazılması barəsində yaranmışdır. Məqalənin müzakirə səhifəsində (redaktorların məqalə üzərində dəyişiklikləri müzakirə etməsi üçün səhifə) 40.000-dən çox söz yazılmış, sonda sözün böyük hərflə yazılması barədə konsensus əldə olunmuşdur.
Mübahisə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Rejissor Cefri Ceykob Abrams "Ulduz yolu qaranlığa doğru" (ing. Star Trek Into Darkness) filmini 2013-cü ilin aprelində buraxmağı planlaşdırmışdır. Digər "Ulduz yolu" filmlərinin adlarından fərqli olaraq, bu filmin ingiliscə adında "Star Trek" sözlərindən sonra iki nöqtədən istifadə olunmamışdı. Filmin rəsmi adında "into" sözü böyük hərflə yazılsa da, ingiliscə vikipediyanın stil kitabçası qaydasına görə beş hərfdən az olan bağlayıcılar kiçik hərflə yazılmalı idi.
Məqalənin adındakı "into" sözünü böyük hərflə yoxsa kiçik hərflə yazmaq barədə mübahisə məqalənin müzakirə səhifəsində 1 dekabr 2012-ci ildən 9 yanvar 2013-cü ilə qədər, daha sonra 13 yanvardan 31 yanvar 2013-cü ilə qədər davam etmişdir. Vikipediyanın qaydalarına uyğun hərəkət etmək yaxud istisnaya yol vermək barədə olan bu müzakirə 40.000-dən çox sözü əhatə etmişdir.[1]
Mübahisənin əsas məqamlarından biri filmin ingiliscə adındakı "Into Darkness" sözlərinin altbaşlıq olub-olmaması ilə bağlı idi, çünki iki nöqtə yox idi.[2] Əgər altbaşlıq idisə, stil kitabçasının qaydalarına əsasən altbaşlıqdakı ilk söz böyük hərflə yazılmalı idi. Qarşı tərəf isə "Into Darkness" sözlərini altbaşlıq güman etməyin orijinal tədqiqat olduğunu və vikipediyanın qaydalarına zidd olduğunu bildirmişdir. Belə ki, onlara görə filmin adının bu cür verilməsi film istehsalçılarının marketinq strategiyasının bir hissəsi idi: həm cümlə kimi, həm də altbaşlıq kimi oxunması üçün qəsdən seçilib. Əgər "Into Darkness" altbaşlıq deyildisə, stil kitabçasının qaydalarına əsasən "into" dörd hərfli bağlayıcı olduğu üçün kiçik hərflə yazılmalı idi. Bundan əlavə, kiçik hərflə yazmağın tərəfdarları qeyd etmişdirlər ki, rejissor filmin adında iki nöqtəli altbaşlığın olmadığını demişdir.[1]
Böyük hərflə yazmağın tərəfdarları əsas və ikinci dərəcəli mənbələrdə filmin adının böyük hərflə verildiyini bildirmişdirlər. Müzakirə zamanı qeydiyyatdan keçməmiş bir istifadəçi "LƏNƏTƏ GƏLMİŞ RƏSMİ SAYTI OXUYUN, SİZİ ÖZÜNÜBƏYƏNMİŞ AXMAQLAR" sözlərini yazmışdır.[1][a] Əldə olunmuş konsensus nəticəsində məqalənin adındakı "into" sözünün böyük hərflə yazılmasına qərar verilmişdir.[1]
Reaksiyalar[redaktə | mənbəni redaktə et]
.png)
30 yanvar 2013-cü ildə "The Daily Dot" xəbər saytı üçün yazan Kevin Morris qeyd etmişdir ki, "məsələ dünya səviyyəli pedantlıqdan gedirsə, çox az qrup vikipediyaçılar və Ulduz yolu fanatlarının cəsarəti ilə yarışa bilər".[1]
Mübahisə zamanı karikaturaçı Randall Munro 30 yanvar 2013-cü ildə redaktə müharibəsi haqqında xkcd komiks stripi yaratmış, mübahisəni həll edən redaktoru başlığı "~*~StAr TrEk InTo DaRkNeSs~*~" dəyişdirərkən təsvir etmişdir.[1][3][4]
Müzakirədən bir ay keçməsinə baxmayaraq, film barədə Google axtarışlarında hələ də kiçik hərflə yazılan "into" görünürdü. Morris bu hadisənin vikipediyadakı kiçik qrupların təsirini göstərdiyini qeyd etmişdir.[5]
2016-cı ildə İndina Universitetindən Simon Dedeo "Christian Science Monitor" üçün yazdığı "Siyasi gücün mənbə kodu" adlı məqaləsində bu insidenti vikipediyanın inkişaf edən ideyalar sistemi olduğuna dair bir nümunə kimi qeyd edərək vikipediyanı Talmudla müqayisə etmişdir. O, vikipediyanın getdikcə mürəkkəbləşdiyini, təkmilləşdiyini və bürokratlaşdığını bildirmişdir.[6]
Qeydlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Morris, Kevin. "Wikipedians wage war over a capital "I" in a "Star Trek" film". The Daily Dot. January 30, 2013. October 22, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2024.
- ↑ Dean, Will; Keleny, Guy. "Trekkies take on Wikis in a grammatical tizzy over Star Trek Into Darkness". The Independent. January 31, 2013. October 23, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2024.
- ↑ Lindbergh, Ben. "The Fight to Win the Pettiest Edit Wars on Wikipedia". The Ringer. January 15, 2021. January 15, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2024.
- ↑ Munroe, Randall. "Star Trek Into Darkness". XKCD. January 30, 2013. March 12, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2024.
- ↑ Morris, Kevin. "That epic Wikipedia "Star Trek" edit is still screwing up Google". The Daily Dot. February 21, 2013. October 24, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2024.
- ↑ DeDeo, Simon. "The Source Code of Political Power". The Christian Science Monitor. March 24, 2016. November 1, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2024.