Virtual siyasətçi
Virtual siyasətçi və ya Sİ siyasətçisi — dövlət idarəsində fəaliyyət göstərən qeyri-insani varlıq. Virtual siyasətçi eyni vəzifədə xidmət edən bir insanla oxşar gücə sahib olur, lakin süni intellekt alqoritmi əsasında seçim etmək üçün proqramlaşdırılır.
Süni intellekt yaranandan bəri maşınlar müxtəlif səbəblərə görə əvvəllər insanların tutduğu müxtəlif vəzifələrdə işə salınmışdır. Bunlar əsasən insanların iş yükünü yüngülləşdirmək üçün təkrarlanan tapşırıqlara aid edilmişdir. Süni intellekt getdikcə daha çox insan xüsusiyyətləri tələb edən[1] empatiya kimi vəzifələrdə işə salınır, lakin insan qüsurlarını əvəz etmək üçün istifadə olunur. Bəziləri hesab edirlər ki, düzgün verilənlər üzərində proqramlaşdırılmış süni intellekt güclü bir mövqeyə yerləşdirilsə, o, tez məlumatlı qərarlar qəbul edə,[2] səlahiyyəti olan hər kəsin perspektiv və ehtiyaclarına diqqət yetirə bilər.[3]
SAM[redaktə | mənbəni redaktə et]
"SAM" ümumiyyətlə ilk virtual siyasətçi hesab edilən proqrama verilən addır.[4] SAM Yeni Zelandiyalı proqram tərtibatçısı Nik Gerritsen[5] tərəfindən yaradılmış və Yeni Zelandiyada insanların fikirlərini və istəklərini təmsil etmək üçün hazırlanmışdır.[6]
SAM-ın 2020-ci ildə Yeni Zelandiyada keçirilən seçkilərdə namizəd kimi irəli sürülməsi nəzərdə tutulmuşdu.[7]
Alice[redaktə | mənbəni redaktə et]
"Yandex" tərəfindən qurulmuş "Alice" və ya "Alisa" çatbotu[8] 2018-ci ildə Rusiyada prezident seçkilərində Vladimir Putinə qarşı namizəd olaraq göstərilmişdir.[9] SAM-a bənzər, ictimai fikirli və sosial media vasitəsilə asanlıqla əldə edilə bilən bir bot olması nəzərdə tutulmuşdu. Seçkilərdə uduzsa belə "Alice" əhəmiyyətli dərəcədə səs toplamışdır.[9]
Tənqidi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hökumətdə hər hansı bir virtual varlığa yönələn həmlələrin əksəriyyəti tənqid edilmişdir. Sİ namizədləri iştirak etdikləri seçkilərdə mətbuatın diqqətini çəksələr də, sorğularda qeyri-populyar olaraq qalmışdılar. Əsas tənqidlərdən biri odur ki, dərin öyrənmə alqoritmi güclü mövqedə olmaq üçün kifayət qədər inkişaf etməmişdir,[10] onlar həll yollarını düzgün qiymətləndirmək və ya yeni strategiyalar yaratmaq üçün insani keyfiyyətləri və bacarıqları qavraya bilmirlər.[11] Süni intellektin insan cəmiyyətinin dərin mürəkkəbliklərini dərk edə bilməyəcəyi və buna uyğun seçimlər etməyəcəyi iddia edilir.[5]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Allen, Darrell M. West and John R. "How artificial intelligence is transforming the world". Brookings (ingilis). 2018-04-24. 2023-06-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-06.
- ↑ Nilsson, Kim. "Can AI Clean-Up Politics?". Forbes (ingilis). 2019-07-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-06.
- ↑ Niyazov, Sukhayl. "A.I. Will Mark A Turning Point in the History of Politics". Towardsdatascience. 11 February 2020. 3 November 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 November 2023.
- ↑ Sarmah, Harshajit. "World's First AI-powered Virtual Politician SAM Joins The Electoral Race In New Zealand". Analytics India Magazine (ingilis). 2019-01-28. 2020-08-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-06.
- ↑ 1 2 "World's first AI politician developed". The Hindu. 26 November 2017. 3 November 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 November 2023.
- ↑ "Sam - The virtual politician of the future". www.politiciansam.nz. 2020-11-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-06.
- ↑ "SAM - The Virtual Politician". touchtechlabs.com (ingilis). 2020-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-06.
- ↑ "Artificial Intelligence Robot 'Alisa' Nominated for Russian President". The Moscow Times (ingilis). 2017-12-07. 2020-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-06.
- ↑ 1 2 Tom, O'Connor. "Will the Next Russian President Be a Robot? Putin's New Challenger Is a Machine That Knows 'Everything'". Newsweek. 12 July 2017. 3 November 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 November 2023.
- ↑ "AI in politics: Is artificial intelligence the future of politics?". Verdict (ingilis). 2018-08-29. 2020-05-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-06.
- ↑ "Can Artificial Intelligence change the future of politics?". Can Artificial Intelligence change the future of politics? (ingilis). 2020-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-06.