Vəngli: Redaktələr arasındakı fərq
k Bot: Migrating 6 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2660769 (translate me) |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 35: | Sətir 35: | ||
[[Şəkil:Gandzasar Monastery1.jpg|thumb|250px|Gəncəsər Monastırı]] |
[[Şəkil:Gandzasar Monastery1.jpg|thumb|250px|Gəncəsər Monastırı]] |
||
[[Şəkil:Xoxanaberd.JPG|thumb|250px|Kəndin ətrafındakı dağlar]] |
[[Şəkil:Xoxanaberd.JPG|thumb|250px|Kəndin ətrafındakı dağlar]] |
||
'''Vəngli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində [[kənd]]. Vəngli kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Vəngli kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. Vəngli kəndi [[Qarabağ müharibəsi]] zamanı [[1993]]-ci ildə [[Ermənistan Respublikası]] Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. |
'''Vəngli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində [[kənd]]. Vəngli kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Vəngli kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. Vəngli kəndi [[Qarabağ müharibəsi]] zamanı [[1993]]-ci ildə [[Ermənistan Respublikası]] Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. |
||
== Tarixi == |
== Tarixi == |
||
⚫ | Vəngli kəndi uzun müddət Alban [[Xaçın]] knyazlığının mərkəzi olub. Xaçın knyazlığının ən görkəmli rəhbərlərindən olan Həsən Cəlalın iqamətgahı olan [[Holanaberd qalası]] ilə üzbəüz, Ağdərə rayonunun Vəngli kəndində Xaçın çayının sol sahilində dağın üstündə ucaldılmış məşhur Gəncesər monastrı Qafqaz Albaniyası xristian memarlığının ən görkəmli abidələrindən biridir. Monastrın divarında daş üzərindəki epiqrafik yazıdan məlum olur ki, bu abidə "yüksək və böyük Arsax ölkəsinin hökmdarı, geniş vilayətin çarı, Böyük Həsənin nəvəsi, Vaxtanqın oğlu, Həsən Calal Dövlə və anası Xorişə xatun tərəfindən 1216-1238-ci illərdə inşa edilmişdir". 1261-ci ildə monqol-tatar işğalçıları tərəfindən İranın [[Qəzvin]] şəhərində qətlə yetirilmiş [[Həsən Calal Dövlə]]ni oğlu knyaz Atabəy gətirib Gəncesər monastrında dəfn etmişdir. Bu monastır 1511-ci ildən 1836-cı ilədək, yəni [[Rusiya sinodu]]nun rəsmi qərarı ilə Alban kilsəsi ləğv edilənədək diofizit alban xristianlarının iqamətgahı olmuşdur. <ref>[http://www.azturk.biz/print.php?type=A&item_id=17 Qafqaz Albaniyasının məbədləri]</ref> |
||
Vəngli kəndi uzun müddət Alban [[Xaçın]] knyazlığının mərkəzi olub. Xaçın knyazlığının ən görkəmli rəhbərlərindən olan Həsən Cəlalın iqamətgahı olan |
|||
⚫ | [[Holanaberd qalası]] ilə üzbəüz, Ağdərə rayonunun Vəngli kəndində Xaçın çayının sol sahilində dağın üstündə ucaldılmış məşhur Gəncesər monastrı Qafqaz Albaniyası xristian memarlığının ən görkəmli abidələrindən biridir. Monastrın divarında daş üzərindəki epiqrafik yazıdan məlum olur ki, bu abidə "yüksək və böyük Arsax ölkəsinin hökmdarı, geniş vilayətin çarı, Böyük Həsənin nəvəsi, Vaxtanqın oğlu, Həsən Calal Dövlə və anası Xorişə xatun tərəfindən 1216-1238-ci illərdə inşa edilmişdir". 1261-ci ildə monqol-tatar işğalçıları tərəfindən İranın [[Qəzvin]] şəhərində qətlə yetirilmiş [[Həsən Calal Dövlə]]ni oğlu knyaz Atabəy gətirib Gəncesər monastrında dəfn etmişdir. Bu monastır 1511-ci ildən 1836-cı ilədək, yəni [[Rusiya sinodu]]nun rəsmi qərarı ilə |
||
Alban kilsəsi ləğv edilənədək diofizit alban xristianlarının iqamətgahı olmuşdur. <ref>[http://www.azturk.biz/print.php?type=A&item_id=17 Qafqaz Albaniyasının məbədləri]</ref> |
|||
[[Qarabağ müharibəsi]]nin başlandığı ilk günlərdən ermənilər bu kənddə nəzarəti tam ələ keçirərək buradan qonşu azərbaycanlı kəndlərinə hücum etməyə, günahsız insanları qırmağa başladılar. Bunun qarşısını almaq üçün [[Azərbaycan ordusu]] 1992-ci ilin yayında təşkil etdiyi hücum zamanı həmin ilin avqustun 23-də kəndi erməni işğalçılarından təmizlədi. <ref>[http://www.tezadlar.az/cap.php?id=13176 General adına layiq əsl hərbçi – Zaur Rzayev]</ref> Lakin 1993-cü ilin əvvəlində [[Ermənistan]] ordusu yenidən hücuma keçərək kəndi işğal etdi. |
[[Qarabağ müharibəsi]]nin başlandığı ilk günlərdən ermənilər bu kənddə nəzarəti tam ələ keçirərək buradan qonşu azərbaycanlı kəndlərinə hücum etməyə, günahsız insanları qırmağa başladılar. Bunun qarşısını almaq üçün [[Azərbaycan ordusu]] 1992-ci ilin yayında təşkil etdiyi hücum zamanı həmin ilin avqustun 23-də kəndi erməni işğalçılarından təmizlədi. <ref>[http://www.tezadlar.az/cap.php?id=13176 General adına layiq əsl hərbçi – Zaur Rzayev]</ref> Lakin 1993-cü ilin əvvəlində [[Ermənistan]] ordusu yenidən hücuma keçərək kəndi işğal etdi. |
||
Sətir 54: | Sətir 51: | ||
Kənddə hal-hazırda təxminən 1000 nəfər əhali yaşayır ki, bunun da hamısını vaxtilə bura [[İran]]dan köçürülmüş ermənilərin törəmələri təşkil edir. |
Kənddə hal-hazırda təxminən 1000 nəfər əhali yaşayır ki, bunun da hamısını vaxtilə bura [[İran]]dan köçürülmüş ermənilərin törəmələri təşkil edir. |
||
== |
== İstinadlar == |
||
== Mənbə == |
|||
<references/> |
<references/> |
||
== Həmçinin bax == |
== Həmçinin bax == |
||
* [[Ağdaban soyqırımı]] |
* [[Ağdaban soyqırımı]] |
||
* [[Dağlıq Qarabağ]] |
* [[Dağlıq Qarabağ]] |
||
== Xarici keçidlər == |
== Xarici keçidlər == |
||
* [http://www.kelbejer.com/az.php?go=toponim Kəlbəcər rayonunun toponimləri] |
* [http://www.kelbejer.com/az.php?go=toponim Kəlbəcər rayonunun toponimləri] |
||
* [http://agdaban.org/rayon.php Kəlbəcər rayonu] |
* [http://agdaban.org/rayon.php Kəlbəcər rayonu] |
18:20, 30 avqust 2014 tarixindəki versiya
Vəngli | |
---|---|
40°03′28″ şm. e. 46°32′44″ ş. u. | |
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Kəlbəcər |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 1.031 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəsmi dili | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Vəngli — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Vəngli kəndi əvvəllər Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində Ağdərə rayonu inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Vəngli kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. Vəngli kəndi Qarabağ müharibəsi zamanı 1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib.
Tarixi
Vəngli kəndi uzun müddət Alban Xaçın knyazlığının mərkəzi olub. Xaçın knyazlığının ən görkəmli rəhbərlərindən olan Həsən Cəlalın iqamətgahı olan Holanaberd qalası ilə üzbəüz, Ağdərə rayonunun Vəngli kəndində Xaçın çayının sol sahilində dağın üstündə ucaldılmış məşhur Gəncesər monastrı Qafqaz Albaniyası xristian memarlığının ən görkəmli abidələrindən biridir. Monastrın divarında daş üzərindəki epiqrafik yazıdan məlum olur ki, bu abidə "yüksək və böyük Arsax ölkəsinin hökmdarı, geniş vilayətin çarı, Böyük Həsənin nəvəsi, Vaxtanqın oğlu, Həsən Calal Dövlə və anası Xorişə xatun tərəfindən 1216-1238-ci illərdə inşa edilmişdir". 1261-ci ildə monqol-tatar işğalçıları tərəfindən İranın Qəzvin şəhərində qətlə yetirilmiş Həsən Calal Dövləni oğlu knyaz Atabəy gətirib Gəncesər monastrında dəfn etmişdir. Bu monastır 1511-ci ildən 1836-cı ilədək, yəni Rusiya sinodunun rəsmi qərarı ilə Alban kilsəsi ləğv edilənədək diofizit alban xristianlarının iqamətgahı olmuşdur. [2]
Qarabağ müharibəsinin başlandığı ilk günlərdən ermənilər bu kənddə nəzarəti tam ələ keçirərək buradan qonşu azərbaycanlı kəndlərinə hücum etməyə, günahsız insanları qırmağa başladılar. Bunun qarşısını almaq üçün Azərbaycan ordusu 1992-ci ilin yayında təşkil etdiyi hücum zamanı həmin ilin avqustun 23-də kəndi erməni işğalçılarından təmizlədi. [3] Lakin 1993-cü ilin əvvəlində Ermənistan ordusu yenidən hücuma keçərək kəndi işğal etdi.
Mədəniyyəti
Kənddə 1238-ci ildə tikilmiş və Qafqaz Albaniyası memarlığının incisi sayılan Gəncəsər monastırı yerləşir.
Coğrafiyası və iqlimi
Vəngli Xaçınçay çayının sol sahilində, yüksək dağlıq ərazidə yerləşir. Havası yay zamanı sərin, yağışlı, qışda isə soyuq və qarlı keçir. Kəndin ətrafı meşələrlə örtülüdür, buna görə havası təmiz və səfalıdır.
Əhalisi
Kənddə hal-hazırda təxminən 1000 nəfər əhali yaşayır ki, bunun da hamısını vaxtilə bura İrandan köçürülmüş ermənilərin törəmələri təşkil edir.
İstinadlar
- ↑ http://census.stat-nkr.am/nkr/1-1.pdf.
- ↑ Qafqaz Albaniyasının məbədləri
- ↑ General adına layiq əsl hərbçi – Zaur Rzayev
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Şablon:Kəlbəcər rayonu kənd/qəsəbələri
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |