Xalsedon: Redaktələr arasındakı fərq
Yeni səhifə: '''Xalsedon – SiO<sub>2</sub>''' ● ● ● ● ● - ''Triqonal sinqoniya ''{{Mineral|ad=Xalsedon – SiO<sub>2</sub> ● ● ● ● ●|boxwidth=|fon rəngi=|mə... |
kRedaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Mineral|ad=Xalsedon – SiO<sub>2</sub>|boxwidth=|fon rəngi=|mətn rəngi=|şəkil=Chalcedony and quartz.jpg|ölçü=|alt=|izah=Xalsedon və kvars, Daşkəsən yatağı, Daşkəsən rayonu|kateqoriya=|formul=|strunz=|dana=|simmetriya=|hücrə vahidi=|molyar kütlə=|rəng=|xassə=|sistem=|əkiz kristal=|parçalanma=|çatlama=|sınmağa qarşı müqaviməti=|moos=|parlaqlıq=|zolaq rəngi=|şəffaflıq=|ağırlıq=|sıxlıq=|hamarlıq=|optikalprop=|refraksiya=|ikilisapma=|pleoxroizm=|2V=|dispersiya=|yox olma=|sürətli/yavaş=|flyuoressensiya=|absorbsiya=|ərimə=|ərimə qabiliyyəti=|diaqnosika=|həllolma=|qatışıqlar=|dəyişilmə=|digər=|prop1=|prop1mətn=|istinadlar=|var1=|var1mətn=|var2=|var2mətn=|var3=|var3mətn=|var4=|var4mətn=|var5=|var5mətn=|var6=|var6mətn=}}'''Xalsedon – SiO<sub>2</sub>''' - ''Triqonal sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn.'' |
|||
Xalsedon kvarsın incəlifli gizlikristallik növ müxtəlifliyidir. |
Xalsedon kvarsın incəlifli gizlikristallik növ müxtəlifliyidir. |
||
== Növ müxtəliflikləri == |
== Növ müxtəliflikləri == |
||
Xalsedonun bir sıra rəng müxtəliflikləri məlumdur. |
|||
== Xassələri == |
== Xassələri == |
||
Rəng – adətən boz, mavi-boz, bozumtul-ağ, ağ, sarımtıl; mineralın rəng müxtəliflikləri: serdolik (karneol) – narıncı-qırmızıdan qonuru-qırmızıyadək, sarder –yarımşəffaf, qonur, qırmızımtıl-qonur, sapfirin–mavi çalarlı göy, matorolit–şəffaf zümrüdü-yaşıl, xrizopraz – alma kimi yaşıl, prazem – yarımşəffaf soğanı-yaşıl, plazma – tünd-soğanı-yaşıl, əqiq–zolaqlı boyanmış xalsedonlardır; oniks – paralel zolaqlı əqiq, heliotrop (yaxud qanlı daş) – al-qırmızı ləkəli plazmadır və s.; Mineralın cizgisinin rəngi – rəngsiz, ağ; Parıltı – ipəyi, donuq, mum; Şəffaflıq – adətən yarımşəffaf, nazik kəsikləri – şəffaf; Sıxlıq – 2,59-2,61; Sərtlik – 6,5-7; Kövrəkdir; Ayrılma – yoxdur; Sınıqlar – qabıqvari; Morfologiya – mineral aqreqatları: naziklifli böyrək- və salxımvari, axın əmələgəlmələri, damarcıqlar, qabıqlar, sferolitlər, stalaktitlər, jeodalar, jelvaklar, müxtəlif minerallar və üzvi qalıqlar (heyvan və bitki) üzrə psevdomorfozalar; Arizona ştatındakı (ABŞ) Daşlaşmış meşə dünyada məşhurdur. |
|||
== Mənşəyi və yayılması == |
== Mənşəyi və yayılması == |
||
Ən çox effuziv süxurlarda yayılaraq, onlardakı badamcıq boşluqlarını və çatları doldurur. Hidrotermal mənşəli xalsedon, adətən, nisbətən aşağıtemperaturlu şəraitlərdə əmələ gəlir. Ekzogen xalsedona filiz yataqlarının oksidləşmə zonalarında və aşınma qabığında rast gəlinir. Çökmə əmələgəlmələrdə qeyd edilmişdir, çaxmaq daşı şəklində, xususilə, əhəngdaşlarında geniş yayılmışdır. Az miqdarda isti bulaqların çöküntülərində qeyd edilir. Kimyəvi baxımdan dayanıqlı mineral olub, səpintilərdə tez-tez rast gəlir. |
Ən çox effuziv süxurlarda yayılaraq, onlardakı badamcıq boşluqlarını və çatları doldurur. Hidrotermal mənşəli xalsedon, adətən, nisbətən aşağıtemperaturlu şəraitlərdə əmələ gəlir. Ekzogen xalsedona filiz yataqlarının oksidləşmə zonalarında və aşınma qabığında rast gəlinir. Çökmə əmələgəlmələrdə qeyd edilmişdir, çaxmaq daşı şəklində, xususilə, əhəngdaşlarında geniş yayılmışdır. Az miqdarda isti bulaqların çöküntülərində qeyd edilir. Kimyəvi baxımdan dayanıqlı mineral olub, səpintilərdə tez-tez rast gəlir. Mineralın tapıldığı yerlər: çoxsaylıdır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: [[kvars]], [[Seolit|seolitlər]], [[karbonatlar]] və b. Azərbaycanda xalsedon [[Dağlıq Qarabağ|Dağlıq Qarabağın]], [[Göygöl rayonu|Göy-Göl]], [[Qazax rayonu|Qazax]], [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Şəmkir rayonu|Şəmkir]], [[Laçın rayonu|Laçın]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarının və b. bir çox yerlərində geniş yayılmışdır. |
||
== Tətbiqi == |
== Tətbiqi == |
||
Dəqiq cihazqayırma sahəsində, əqiq həvəngdəstə hazırlanmasında, gözəl, parlaq boyanmış növ müxtəliflikləri isə zərgərlikdə istifadə edilir. |
Dəqiq cihazqayırma sahəsində, əqiq həvəngdəstə hazırlanmasında, gözəl, parlaq boyanmış növ müxtəliflikləri isə zərgərlikdə istifadə edilir. |
||
== Həmçinin bax == |
|||
* [[Kvars]] |
|||
* [[Seolit]] |
|||
* [[Karbonatlar]] |
|||
== Xarici keçidlər == |
|||
* [http://www.minerals.net/mineral/chalcedony.aspx THE MINERAL CHALCEDONY] |
|||
== Mənbə == |
== Mənbə == |
||
10:52, 12 sentyabr 2017 tarixindəki versiya
| Xalsedon – SiO2 | |
|---|---|
 Xalsedon və kvars, Daşkəsən yatağı, Daşkəsən rayonu | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Mineral |
| Xüsusiyyətləri | |
| Zolaq rəngi | ağ |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Xalsedon – SiO2 - Triqonal sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn.
Xalsedon kvarsın incəlifli gizlikristallik növ müxtəlifliyidir.
Növ müxtəliflikləri
Xalsedonun bir sıra rəng müxtəliflikləri məlumdur.
Xassələri
Rəng – adətən boz, mavi-boz, bozumtul-ağ, ağ, sarımtıl; mineralın rəng müxtəliflikləri: serdolik (karneol) – narıncı-qırmızıdan qonuru-qırmızıyadək, sarder –yarımşəffaf, qonur, qırmızımtıl-qonur, sapfirin–mavi çalarlı göy, matorolit–şəffaf zümrüdü-yaşıl, xrizopraz – alma kimi yaşıl, prazem – yarımşəffaf soğanı-yaşıl, plazma – tünd-soğanı-yaşıl, əqiq–zolaqlı boyanmış xalsedonlardır; oniks – paralel zolaqlı əqiq, heliotrop (yaxud qanlı daş) – al-qırmızı ləkəli plazmadır və s.; Mineralın cizgisinin rəngi – rəngsiz, ağ; Parıltı – ipəyi, donuq, mum; Şəffaflıq – adətən yarımşəffaf, nazik kəsikləri – şəffaf; Sıxlıq – 2,59-2,61; Sərtlik – 6,5-7; Kövrəkdir; Ayrılma – yoxdur; Sınıqlar – qabıqvari; Morfologiya – mineral aqreqatları: naziklifli böyrək- və salxımvari, axın əmələgəlmələri, damarcıqlar, qabıqlar, sferolitlər, stalaktitlər, jeodalar, jelvaklar, müxtəlif minerallar və üzvi qalıqlar (heyvan və bitki) üzrə psevdomorfozalar; Arizona ştatındakı (ABŞ) Daşlaşmış meşə dünyada məşhurdur.
Mənşəyi və yayılması
Ən çox effuziv süxurlarda yayılaraq, onlardakı badamcıq boşluqlarını və çatları doldurur. Hidrotermal mənşəli xalsedon, adətən, nisbətən aşağıtemperaturlu şəraitlərdə əmələ gəlir. Ekzogen xalsedona filiz yataqlarının oksidləşmə zonalarında və aşınma qabığında rast gəlinir. Çökmə əmələgəlmələrdə qeyd edilmişdir, çaxmaq daşı şəklində, xususilə, əhəngdaşlarında geniş yayılmışdır. Az miqdarda isti bulaqların çöküntülərində qeyd edilir. Kimyəvi baxımdan dayanıqlı mineral olub, səpintilərdə tez-tez rast gəlir. Mineralın tapıldığı yerlər: çoxsaylıdır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: kvars, seolitlər, karbonatlar və b. Azərbaycanda xalsedon Dağlıq Qarabağın, Göy-Göl, Qazax, Qubadlı, Cəbrayıl, Şəmkir, Laçın, Kəlbəcər rayonlarının və b. bir çox yerlərində geniş yayılmışdır.
Tətbiqi
Dəqiq cihazqayırma sahəsində, əqiq həvəngdəstə hazırlanmasında, gözəl, parlaq boyanmış növ müxtəliflikləri isə zərgərlikdə istifadə edilir.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Mənbə
- "Azərbaycan mineralları" // Bakı, "Nafta-Press" nəşriyyatı, 2004