Mexanika

Mexanika — fizikanın cismlərin hərkəti və onlara təsir edən qüvvələri öyrənən bölməsi.

Mexanikanı 2 bölməyə ayırmaq olar:

• Klassik mexanika
• Kuantum mexanikası

Tarixi olaraq baxıldığı zaman, Klassik mexanika ilk icad edilib (1687), Kuantum mexanikası isə yeni icadlar arasındadır (20-ci əsr).

Klassik Mexanika

Əsasının İsaak Nyutonun 5 İyul 1687-ci ildə nəşr edilmiş "Təbiət Fəlsəfəsinin Riyazi Əsasları"(Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica) ilə qoyulduğu qəbul edilir. Əsasən, digər dəqiq elmlərin modellərini qurarkən istifadə edilir. Makroskopik proseslərə baxıldığı zaman, "Kuantum Mexanikası" ilə aparılacaq hesablamalar hədsiz dərəcədə qəlizdir və "Klassik Mexanika"nın tətbiqi daha məntiqlidir.

Kuantum Mexanikası

Daha geniş istifadəyə sahibdir, çünki "Klassik Mexanika" sadəcə "Kuantum Mexanikası"nın müəyyən xüsusi şərtlər altındakı vəziyyətidir. "Kuantum Mexanikası" atomik ve sub-atomik səviyyədəki hadisələrin anlaşılması və təxmini mövzusunda "Klassik Mexanika"dan üstündür.

Mexanika Klassik və Kuantum mexanikası olaraq bölünəbiləcəyi kimi, Eynşteyn və Nyuton Mexanikası olaraq da 2 bölməyə ayrıla bilər.

Eynşteyn və Nyuton Mexanikalarının fərqləri

Eynşteynin "Ümumi və Xüsusi Nisbilik Nəzəriyyələri" Nyuton və Qalileonun ortaya çıxarttıqları "Klassik Mexanika"nı əsaslı dərəcədə genişlətmiş və "Klassik Mexanika"ya düzəltmə gətirmişdir, hansı ki, əsasən cismin sürətinin işıq sürətinə (hansını ki aşmaq mümkün deyil) yaxınlaşdığı hallar üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir (Elektronların işıq sürəti ilə hərəkət ettikləri qəbul edildiyi üçün, elektronikada əsasən "Eynşteyn Mexanikası" istifadə edilir).

Klassik mexanikanın bölmələri:

1. Kinematika (hərəkətin növlərini öyrənir)
2. Dinamika (hərəkəti yaradan səbəbləri öyrənir)
3. Statika (cismlərin tarazlıq hallarını öyrənir)

Kinematika

1. Düzxətli bərabərsürətli hərəkət.
   $V={\frac {S}{t}}$
2. Düzxətli bərabərsürətli olmayan hərəkət.
   $V_{o}r={\frac {S}{t}}$
3. Əyrixətli bərabər sürətli hərəkət.
4. Əyrixətli bərabər sürətli olmayan hərəkət.

( Bu qismi daha redaktə etmək lazımdır

• Düzxətli bərabərsürətli hərəkət $V={\frac {S}{t}}$
  • Düzxətli bərabərsürətli olmayan hərəkət $V_{o}r={\frac {S}{t}}$
    • Sürətlərin toplanması qanunu $V=V_{1}+V_{2}$
• Düzxətli bərabərtəcilli hərəkət $a={\frac {V-V_{0}}{t}}$
  • Son sürət düsturu $V=V_{0}+at$
    • Yol düsturu $S=V_{0}t+{\frac {at^{2}}{2}}$)

Hərəkət tənlikləri və qrafikləri
Fayl:Hereket tenlikleri.jpg

X=X₀+V_0xt+a_xt²/2 x-in istiqamətində yeyinləşən.
X=X₀+V_0xt-a_xt²/2 x-in istiqamətində yavaşıyan.
X=X₀-V_0xt-a_xt²/2 x-in əksinə yeyinləşən.
X=X₀-V_0xt+a_xt²/2 x-in əksinə yavaşıyan.

Həmçinin bax

Nəzəri mexanika