Xakurinoxabl

Xakurinoxabl
Xakurinoxabl
	Хакуринохабль
	45°01′09″ şm. e. 40°14′11″ ş. u.HGYO
Ölkə	Rusiya
Region	Adıge Respublikası
Rayon	Şovqenovsk rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1862
Sahəsi	90,86 km²
Mərkəzin hündürlüyü	88 m
Saat qurşağı	UTC+03:00;
Əhalisi
Əhalisi	3.879 nəf. (2024);
Rəsmi dili	Aşağı Adıqca,; rus dili;
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+7 87773
Poçt indeksi	385440
Nəqliyyat kodu	01
	Xəritəni göstər/gizlə Xakurinoxabl

Xakurinoxabl (adıq Хьэкурынэхьабл) — Adıge Respublikasının Şovqenovsk rayonunda aul. Şoveqenovsk rayonunun və Xakurinoxabl kənd yaşayış ərazisinin mərkəzi.

Coğrafiyası

Adıgey Respublikasının şimal-qərb hissəsində, Fars çayının sağ sahilində, Maykopdan 42 km şimalda (yol boyu 53 km), Krasnodardan 130 km şərqdə yerləşir. Xakurinoxabl digər yaşayış məntəqələri ilə avtomobil yolu ilə birləşir. Ən yaxın dəmir yolu stansiyası — Dondukovskaya — 23 km.

Tarixi

Aulun yaradıcıları Kurjips və Pşexa çayları arasında yaşayan Abadzex çərkəz cəmiyyətinin nümayəndələri, o cümlədən Abadzex aullarından Daurxabl, Canchetxabl, Tuba, Ançokoxabl və başqaları idi.^[2] Sonra Xakurinovlar ailəsinin əsası qoyuldu. Daha sonra bu ailələr arasında Sapiyevlər, Qişevlər, Meretukovlar, Xoretlevlər və başqa ailələlər məskunlaşdı.Yeni yerə köçənlərin adları öz xablilərini (mülklər qruplarını) təşkil etdilər. Sonra bütün xablilər 17 il aul idarə edən çar ordusunun keçmiş ikinci leytenantı çavuş Xakurinov Tuquja Tatlustanoviçin adını daşıyan Xakurinoxabl aulunda birləşdilər. Əvvəlcə Daurovların xablına Aydəmir Daurov rəhbərlik edirdi. Tezliklə birləşmiş xabllarda rəhbərlik Tuquj Xakurinova keçirdi.

7 iyul 1922-ci ildə aul Adıgey (Çerkes) Muxtar Dairəsinin Farski rayonunun mərkəzi, 5 avqust 1924-cü ildə — Xakurinoxablski rayonunun mərkəzi, 7 fevral 1929-cu ildə — Adıge AO-nun Şovqenovsk rayonunun mərkəzi oldu. 7 dekabr 1956-cı ildə rayon mərkəzi statusunu itirdi. 21 mart 1958-ci ildə Xakurinoxabl kəndi Şovqenovsk adlandırıldı və yenidən Şovqenovsk rayonunun mərkəzi oldu. 15 yanvar 1963-cü ildə rayon mərkəzi statusunu itirdi. 12 fevral 1965-ci ildə yenidən Şovqenovski rayonunun mərkəzi oldu. 1996-cı ildə aul tarixi Xakurinoxabl adını aldı.^[2]

Əhalisi

2020-ci ilin məlumatına əsasən aulda 3945 nəfər yaşayır. 2002-ci ilin siyahıya alınmasına görə 3828 nəfər öz milliyətini bildirmişdir^[3]:

Milliyəti	%	Sayı
Adıqlar	91,8 %	3515
Ruslar	6,3 %	241

İqtisadiyyatı

Aul ərazisində "Şovqenovski" süd zavodu, Şovqenovski çörək zavodu, "Biocon" MMC, asfalt-beton zavodu fəaliyyət göstərir. "Şovqenovski" aqrokompleksi, bir neçə kəndli təsərrüfatları uğurla işləyir.

İstinadlar

↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Сhisl_MO_01-01-2024.xlsx (rus.). Росстат, 2024.
↑ ¹ ² Азаренкова А.С., Бондарь И.Ю., Вертышева Н.С. Основные административно-территориальные преобразования на Кубани (1793–1985 гг.). — Краснодар: Краснодарское книжное издательство, 1986. — С. 273. — 395 с.
↑ [Всероссийская перепись населения 2002 года. Численность населения Республики Адыгея. Национальный состав]

[_67b32557a36077a7-1] ttps://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Сhisl_MO_01-01-2024.xlsx (rus.). Росстат, 2024.

[:0-2] ¹ ² Азаренкова А.С., Бондарь И.Ю., Вертышева Н.С. Основные административно-территориальные преобразования на Кубани (1793–1985 гг.). — Краснодар: Краснодарское книжное издательство, 1986. — С. 273. — 395 с.

[3] [Всероссийская перепись населения 2002 года. Численность населения Республики Адыгея. Национальный состав]

[1]

[2]

[3]