Xanəgah məscidi (Quba)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Xanəgah məscidi
Ölkə  Azərbaycan
Yerləşir Xanəgah, Quba
Tikilmə tarixi XIX əsr
Vəziyyəti qəzalı
İstinad nöm.4660
KateqoriyaMəscid
ƏhəmiyyətiYerli əhəmiyyətli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Xanəgah məscidi — Azərbaycanın Quba rayonunun Xanəgah kəndində yerləşən məscid və tarix-memarlıq abidəsi. Məscid XIX əsrdə tikilib.

Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.

Haqqında

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xanəgah məscidi Quba rayonunun Xanəgah kəndində XIX əsrdə tikilib.[1] İnşaasında yerli qəlpəli pud daşlardan və əhəng məhlulundan, bəzi yerlərdə isə bişmiş kərpicdən və adi pud daşlardan istifadə edilib.[2] Divarlarının qalınlığı 60–80 sm. arasında dəyişir. Məscidin tavanın tikintisində taxtadan istifadə edilib, üzəri isə kirəmitlə örtülmüşdü. Məscidin minarəsi tavanın mərkəzi hissəsində yerləşib.[2]

Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar. Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi. Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1933-cü ildə isə 17 idi.[3] Xanəgah məscidi də bağlanıb, binadan anbar kimi istifadə olunub.[4][5] Məscidin minbəri dağıdılıb, içərisindəki kitablar və bəzi sənədlər məhv edilib.[5]

Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə isə məscid yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[6][7] Məscidin binası uzun müddət təmir olunmadığı və istifadəsiz qaldığı üçün dağıntılara məruz qalıb. Damı və divarları uçub.[8][9][10]

Şəkilləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Qubada dağılmış 150 yaşlı məscid - REPORTAJ". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2024-02-22. 2024-02-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-19.
  2. ↑ 1 2 Ədilzadə, Ədil. ""Qara günlü" Xənəgah məscidi". www.anl.az (az.). 2018-08-09. 2018-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-19.
  3. ↑ Arif Yunusov. Ислам в Азербайджане (PDF). Bakı: Zaman. 2004. səh. 78. ISBN 9952-8052-0-9. 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
  4. ↑ Babayev, İlyas. "Qubanın yoxa çıxan tarixi: Xanəgah kənd məscidi » Shimal News". Shimal News (az.). 2022-08-13. 2022-10-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-19.
  5. ↑ 1 2 "Quba rayonunun Xanəgah kənd məscidi məhv olur-Mədəniyyət Nazirliyi məsələyə laqeyd yanaşır". 1905.az. 2018-08-16. 2024-01-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-19.
  6. ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
  7. ↑ Nurməmmədli, Səidə. ""Sovet dövründə anbara çevrilmiş məscid təhlükədədir" -". www.aznews.az. 2018-08-13. 2021-10-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-19.
  8. ↑ Qardaşova, Aytəkin. "Tarixi Xanəgah məscidi məhv olur - Foto". Axar.Az (az.). 2021-11-19. 2021-11-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-19.
  9. ↑ "Qubanın Xanəgah məscidi dağılmaq üzrədir". sirat.az. 2021-11-11. 2023-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-19.
  10. ↑ "Can verən tarixi abidə: Xanəgah məscidi". azvision.az. 2018-08-01. İstifadə tarixi: 2024-04-19.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xanəgah_məscidi_(Quba)&oldid=7759181"