Xaris Yusupov

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Xaris Yusupov
başq. Харис Монасип улы Йосопов
rus. Харис Мунасипович Юсупов
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 24 avqust 1929(1929-08-24)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 7 iyun 2009(2009-06-07) (79 yaşında)
Dəfn yeri
İdman növü idman güləşi

Xaris Münasiboviç Yusupov (başq. Харис Монасип улы Йосопов, rus. Харис Мунасипович Юсупов; 24 avqust 1929, Arkaul[d], Başqırd MSSR – 7 iyun 2009) — sovet və başqırd güləşçisi, Çelyabinskin Cənubi Ural cüdo məktəbinin qurucusu.[1][2]

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1958-ci ildə Çelyabinsk Pedaqoji İnstitutunu bitirdi.

1958-60-cı illərdə "Spartak" Könüllü İdman Cəmiyyətinin Başobslovetində məşqçi, Kumertau İES-da bədən tərbiyəsi müəllimi kimi işləmişdir.

1960-cı ildə Çelyabinskdə Ural cüdo məktəbini təsis etdi. 1960-70-ci illərdə Çelyabinsk Ali Aviasiya Məktəbində Bədən tərbiyəsi müəllimi, Dynamo İdman Cəmiyyəti regional şurasının baş məşqçisi (1969-cu ildən kapitanı),

17 il (1969-1988-ci illərdə) SSRİ milli cüdo komandalarının məşqçisi olmuşdur.[3]

1970-73-cü illərdə Omsk Bədən Tərbiyəsi İnstitutunun Çelyabinsk şöbəsinin baş müəllimi kimi çalışmışdır.

1973-cü ildən Çelyabinsk Bədən Tərbiyəsi İnstitutunda işləməyə başlayır, güləş kafedrasının müdiri olur, 1995-ci ildən isə professor adını qazanır.

1969-88-ci illərdə gənclər arasında SSRİ yığma komandalarının məşqçisi idi.

1993-cü ildən X. M. Yusupovun mükafatları uğrunda Çelyabinskdə beynəlxalq cüdo turnirləri keçirilir.

Ural Dövlət Bədən Tərbiyəsi Universitetinin Güləş nəzəriyyəsi və metodologiyası şöbəsinin professor məsləhətçisi olmuşdur.

Nailiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • SSRİ-nin əməkdar məşqçisi (1975),
  • RSFSR-in əməkdar məşqçisi (1969),
  • RSFSR-nin əməkdar bədən tərbiyəsi işçisi (1989),
  • Klassik güləş üzrə SSRİ İdman ustası (1959),
  • Sərbəst güləş üzrə SSRİ İdman ustası (1960),
  • Sambo üzrə SSRİ İdman Ustası (1967),
  • RSFSR-in kureş milli güləşi üzrə idman ustası (1960),
  • Beynəlxalq Cüdo kateqoriyasının hakimi (1975),
  • Ümumittifaq Sambo Kateqoriyasının hakimi (1970),
  • Yunan-Roma (1956) və Sərbəst (1959) güləş növləri üzrə respublika dərəcəli hakim.
  • Milli (1960) və Sərbəst güləş (1958-60) növləri üzrə RSFSR çempionu,
  • Klassik güləş üzrə SSRİ Silahlı Qüvvələrinin çempionu (1953).
  • BMSSR-nin çoxqat çempionu.

Ümumittifaq (1970-85) və Ümumrusiya (1971-ci ildən) cüdo federasiyalarının üzvü.

Kureş güləşi üzrə RSFSR-in ilk çempionu olmuşdur.[4]

Mükafatları və xatirəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Çelyabinsk şəhərinin fəxri vətəndaşı (2005).
  • "Şərəf" və Salavat Yulayev ordenlərinin kavaleri, Çelyabinsk oblastı qarşısında xidmətə görə nişan almışdır.
  • 8 iyul 2012-ci ildə Xaris Yusupovun 1989-2009-cu illərdə Çelyabinsk şəhərində (Tsvillinqa küçəsi, 36) yaşadığı və işlədiyi evdə onun xatirəsinə lövhə qoyulmuşdur.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Челябинский рабочий — Башкиры". 2013-11-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-11-06.
  2. ↑ "Харис Батыр" (PDF). 2016-03-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-08.
  3. ↑ "Федерация дзюдо Челябинской области учебный Центр олимпийской подготовки по дзюдо Основатель дзюдо в Челябинской области". 2022-06-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-08.
  4. ↑ "VI чемпионат мира по борьбе на поясах: интересные факты". 2018-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-08.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xaris_Yusupov&oldid=6690210"