Xarkov xor sinaqoqu
 | |
| Koordinatları | 49/59/32.78/N/36/14/5.51/E |
| Status | memarlıq abidəsi |
| Sayt | Rəsmi sayt |
Xor sinaqoqu (ukr. Харківська хоральна синагога, ivrit adı — Beyt Menaxem) 1912—1913) — Xarkovdakı mərkəzi sinaqoq və memarlıq abidəsi. Binanın memarları Y. Q. Qevirts, V. A. Feldman, M. F. Piskunovdur[1].
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
_-_Ukraine_(44013386451).jpg)
XVIII əsrin sonlarından klassik malikanədə sinaqoqun yerində. 1867-1910-cu illərdə ibadət evi var idi. Yeni sinaqoq üçün müsabiqə İmperator Sankt-Peterburq Memarlar Cəmiyyəti tərəfindən təşkil olunub. Birinci mükafat Sankt-Peterburq memarı Ya.Q.Gevirtsin layihəsinə layiq görülüb, 1909-cu ildə “Zodçiy” jurnalında dərc edilib. pravoslav Müqəddəs Nikolay kilsəsindən 100 kulaç (213 m) məsafədə (Puşkinskaya küçəsinin qarşısında Nikolayevskaya meydanının küncündə yerləşir). Tikintiyə Xarkov memarı M. F. Piskunov rəhbərlik etmişdir[2].
Sinaqoq 1923-cü ildə “yəhudi işçilərin tələbi ilə” bağlandı. Burada III İnternasionalın adını daşıyan Yəhudi İşçi Klubu və 1941-ci ildən uşaq kinoteatrı yerləşirdi. 1945-ci ildə sinaqoqda yəhudi icmasının fəaliyyəti bərpa olundu, lakin 1949-cu ildə 1950-ci illərdə Spartak idman cəmiyyəti tərəfindən bağlandı. 1950-ci illərdə — Spartak idman cəmiyyəti. Eyni zamanda, 1954-60-cı illərdə idman zalının ehtiyaclarına uyğun interyer yenidən quruldu. və 1991-ci ilin payızına qədər binada "Spartak" Könüllü İdman Cəmiyyəti (KİC) yerləşirdi.
Tarixi faktlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Xarkov Xor Sinaqoqu Ukrayna ərazisində ən böyüyüdür. Günbəzin hündürlüyü 42 m, zal 30 m, dam örtüyü 25 m, yan fasadın uzunluğu 50 m, ümumi sahəsi 2067 m²-dir. Sinaqoqun tumar anbarının hündürlüyü 9 m-dir və 450 m²-lik zalda 800-1000 nəfər yerləşə bilər.
- Kravtsova zolağında, 15 s 1957və bu günə qədər Ukraynanın ikinci ən böyük planetarisi olan planetarium var. Əvvəlcə 1910-cu illərdə tikilmiş sinaqoq idi, lakin 1930-cu illərdə bolşeviklərin təzyiqi ilə Xarkov yəhudi icması onu klub kimi Sovet hakimiyyətinə təhvil verdi. Müharibə zamanı bina yararsız vəziyyətə düşmüş, 14 il boş qalmış və 1957-ci ildə xüsusi olaraq planetarium üçün tikilmişdir.
- Məlumdur ki, Xarkovda inqilabdan əvvəl 5 sinaqoq (yəhudi cəmiyyəti) olmuşdur.
-
Xarkov ravvininin künc möhürü, 1903 -
Xarkov ravvininin möhürü, 1903
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Харківська хоральна синагога". discover.ua (ukrayna). 2022-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-07-31.
- ↑ "Глава Союза". 2020-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-11.