Xayril Ənvər

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Xayril Ənvər
Xairil Ənvər
Doğum tarixi
Doğum yeri Medan
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Cakarta
Vətəndaşlığı indoneziyalı
İxtisası şair
Fəaliyyəti şair, yazıçı
Fəaliyyət illəri 1942-ci ildən
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Xayril Ənvər həmçinin Xairil Ənvər (26.07.1922-ci il Medan, 28.04.1949-cu il Cakarta) — indoneziyalı şair və tərcüməçi olmuşdur. "45-ci il nəslinin" lideri idi. O, İndoneziya dilini rəsmidən qeyri-rəsmi danışıq dili ilə əvəz etmişdir.[1]

Tərcümeyi-halı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Medanda anadan olub və orada orta məktəbi bitirib. 1940-cı ildə Cakartaya gəlir. Şair Cakartada xəstəxanada bilinməyən xəstəlikdən rəhmətə gedir. Cakartada Karet Bivak qəbirsanlığında basdırılır.

Şəxsi xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

HB Jassin qeyd edir ki, 1943-cü ildə sonuncu şeirini Pandji Pustaka'ya təqdim edərkən Ənvərın ilk təəssüratı "nazik, solğun və görünməmiş görüntü" idi.[2] Onun gözləri "qırmızı, bir qədər çılpaq daha doğrusu boş idi, lakin həmişə bu gözlər düşüncə içində itirdi. Bəziləri bunu "sadəcə qayğıya ehtiyacı olduğu" kimi qələmə verirdilər.

Yampolski qeyd edir ki, Ənvərin qadınlara xas olan daim xəstələnməsi, düşüncəli, küsəyən, incik olması yoldaşları tərəfindən çoxsaylı lətifələrin yaranmasına səbəb olurdu[3][4].

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İlk onun şeirləri Yaponiyanın İndoneziyanı işğal etdiyi dövrləri əhatə edir (1942-1945). Onun şeirləri oxunmasa da belə adı ilə məşhur idi. 1942-ci ildə "Qəbir daşı" şeir kitabı çap olunur (Nisan). 1943-cü ildə ikinci kitabı "Mən" işıq üzü görür (Aku). Müstəqillik qazandıqdan sonra "Hema Suasana" (Gema Suasan) işləməyə başlayır. 40-cı illərin sonlarına yaxın müxtəlif kitablar nəşr etdirir. Ən məşhur şeirlərdən ibaret olan kitabı ölümündən sonra çap olunur.

Holland, ingilis və alman dillərini bilir. 20 - ci əsr avropa şairlərinin şeirləri ilə də tanış idi (R.M.Rilke və T.S.Eliota). Xayril Ənvər A.Jidanin povestini, R.M.Rilkenin məktublarını, E.Xeminqueyanın nağıllarını indoneziya dilinə tərcümə edib.

Onun öz şeirləri isə ingilis, holland, alman, rus, fransız və digər dillərə tərcümə olunub.[5]

Mübahisələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Teevun, Ənvərin ölümcül xəstəliyə düşdüyünü yazır. O qeyd edir ki, Ənvərin tutulduğu xəstəliyə vaksin almağa pulu çatmadığından rəhmətə gedir[6]. Balfas qeyd edir ki, Ənvər digər insanların şeirləridən bəhrələnərək öz şeirlərini bu motivdə yazan bir şair olmuşdur.[7]

Miras

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Teevun qeyd edir ki, Xayril Ənvər 1980-cı ildə yaşayan İndoneziyalı şairdir. Onun ölmündən sonra və əvvəl bir çox geən yazar və şairlər ondan bəhrələnmiş və öz seirlərini onun motivləri əsasında yazmışdır. Teevun Xayril Ənvəri "gözəl şair" adlandırmışdır.[8]

Xayril Ənvrin əsərləri ingilis, fransız və alman dillərini tərcümə edilib. Onun ölümü Milli Ədəbiyyat gününə təsadüf edir.

Anwar's poems have been translated into English, French, and Dutch[9]. The anniversary of his death is celebrated as National Literature Day[3].

Əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Səs-küy və toz (1949)
  • Kəskin çınqıl, soyulmuş və çarəsizdir (1949).
  • Tərəqəyə qarşı üç (1950) (Rivai Apin və Asrul Sani ilə birlikdə)

İngilis dilində

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Selected Poems, 1964 (translated by Burton Raffel and Nurdin Salam, rev. Robert H. Glauber)
  • Anwar, Chairil; Raffel, Burton (1970). Complete Prose and Poetry of Chairil Anwar. Albany: State University of New York Press. ISBN 978-0-87395-061-9.
  • Voice of the Night: Complete Poetry And Prose Of Chairil Anwar, 1992 (revised translations by Burton Raffel)

Alman dilində

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Anwar, Chairil. Feuer und Asche. -Wien : Octopus, 1978. — 159 S.

Rus dilində

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Поэты Индонезии. Пер. С. Семиволоса. - в: "Иностранная Литература", 1959, № 4, с. 3-5; 1960, № 2, с. 39-42.
  • Стихотворения в сб.: Голоса трех тысяч островов. Стихи индонезийских поэтов, М., 1963, с. 19-38.
  • Краванг-Бекаси. - в: В. Сикорский, Индонезийская литература. Краткий очерк. М.: Наука, 1965, с. 116
  • Далеко на острове любимая моя; Молитва (истиному верующему) - в: Покорять вышину. Стихи поэтов Малайзии и Индонезии в переводах Виктора Погадаева. М.: Ключ-С, 2009, с. 87-89.

Tərcüməsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Main article: List of works by Chairil Anwar

Abidələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Malaqada büstü (1995, Vidaqdo memar)
  • Cakartada büstü (1996, Arsono memar)
  • Malayziyalı rəssamın çəkdiyi şəkil (2005, 120*130)
  • Xayril Ənvərin şekillerinin nümayişi (26.06-23..11.2008)
  • Xayril Ənvər adına ədəbiyyat mükafatı (Cemi 2 nefere Muxtar Lubisi (1992), ve Sutarci Kaleum Baxri (1998)
  • Şairin adını daşıyan İndoneziyada küçə var.

Qeydlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Original: "Chairil yang sebenarnya."
  2.  Original: "… telah menemukan Allah di mesjid dan bertengkar dengan Dia."
  3.  Original: "… penyair yang semupurna."
  4. Original: "… kurus pucat tidak terurus kelihatannya."
  5.  Original: "Matanya merah, agak liar, tetapi selalu seperti berpikir… ."
  6.  Original: " … gerak-geriknya … seperti laku orang yang tidak peduli."

Ədəbiyyat 

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Сикорский В. В. Индонезийская литература. М., 1965.
  • Болдырева М. А. Творчество индонезийских поэтов XX века Амира Хамзаха и Хэйрила Анвара. М., 1976.- 132 с.
  • Болдырева М. А. "Хэйрил Анвар и Рендра" - Филология стран Нусантры. Международная научная сессия. Апрель 2003. Материалы докладов. СПб. ГУ. С.74-78.
  • Jassin, H.B. Chairil Anwar: Pelopor Angkatan '45 (Хайрил Анвар - лидер "Поколения-45"). Djakarta: Gunung Agung, 1956
  • Johns A. Chairil Anwar. An Interpretation. Oxford,1964.
  • Raffel B. "Chairil Anwar - Indonesian Poet" - "The Literary Review", 1967, vol.10, № 2.
  • Arief Budiman. Chairil Anwar. Sebuah Pertemuan (Хаирил Анвар. Встреча). Jakarta: Wacana Bangsa, 2007
  • Balfas, Muhammad (1976) "Modern Indonesian Literature in Brief". In Brakel, L. F.  Handbuch der Orientalistik [Handbook of Orientalistics]. 1. Leiden, Netherlands: E. J. Brill. ISBN 978-90-04-04331-2
  • Budiman, Arief (2007). Chairil Anwar: Sebuah Pertemuan [Chairil Anwar: A Meeting] (in Indonesian). Tegal: Wacana Bangsa. ISBN 978-979-23-9918-9.
  • Djamin, Nasjah; LaJoubert, Monique (1972). "Les Derniers Moments de Chairil Anwar" [The Last Moments of Chairil Anwar]. Achipel (in French). 4 (4): 49–73. doi:10.3406/arch.1972.1012. Retrieved 30 September 2011.
  • Teeuw, A. (1980). Sastra Baru Indonesia [New Indonesian Literature] (in Indonesian). 1. Ende: Nusa Indah. OCLC 222168801
  • Yampolsky, Tinuk (15 April 2002). "Chairil Anwar: Poet of a Generation" SEAsite. Center for Southeast Asian Studies, Northern Illinois University. Retrieved 30 September 2011.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Погадаев, В. Малайский мир (Бруней, Индонезия, Малайзия, Сингапур). Лингвострановедческий словарь. М.:"Восточная книга", 2012, с. 57-58
  2. ↑ Teeuw 1980, p. 202.
  3. ↑ 1 2 Yampolsky 2002, Chairil Anwar: Poet.
  4. ↑ Djamin & LaJoubert 1972, pp. 52–53.
  5. ↑ Парникель Б. Б. "Александр Блок и Хайрил Анвар". - "Народы Азии и Африки". 1965. № 4.- С.134-137
  6. ↑ Teeuw 1980, p. 214.
  7. ↑ Balfas 1976, p. 83.
  8. ↑ Teeuw 1980, p. 199.
  9. ↑ Teeuw 1980, p. 201.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xayril_Ənvər&oldid=6219414"