Onurğalılar

Onurğalılar
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar
Beynəlxalq elmi adı
Vertebrata Cuvier, 1812
Şəkil axtarışı ITIS   331030 NCBI   7742 EOL   2774383 FW   67149

Onurğalılar və ya kəlləlilər (lat. Vertebrata) – xordalılar tipinə aid heyvan yarımtipi. Onurğalılar növlərinə görə onurğasızlardan xeyli azdır (45000 növ), lakin müasir biosferin həyatındakı roluna, adətən biosenozlarda qidalanma zəncirini tamamladığına görə onlardan üstündür.

Kələlilərə dəyirmiağızlılar, qığırdaqlı balıqlar, sümüklü balıqlar, suda-quruda yaşayanlar, sürünənlər, quşlar və məməlilər daxildir.

Onurğalı heyvanlar torpaqəmələgəlmə prosesində fəal iştirak edirlər. Bunlar arasında gəmiricilərin xüsusi çəkisi daha böyükdür. Bütün gəmircilər torpaq qatında yuvalar qazır. Bu zaman səthə külli miqdarda qarışdırılmış torpaq atılır. Gəmiricilərdən bəziləri torpaqda “köstəbək yolları” adlanan yollar qazır.

Bozqır rayonlarda yer siçanları torpağın aşağı və yuxarı qatlarını o qədər qarışdırır və ya torpağın səthinə o qədər torpaq atırlar ki, səthdə bozqırlar üçün səciyyəvi olan mikrorelyef yaranır. Məşhur rus alimi S.S.Nestruyev belə relyef formasını nonorelyef adlandırmışdır.

Təsnifatı

• Onurğalılar (Vertebrata) yarımtipi
  • Çənəsizlər (Agnatha) infratipi
    • Dəyirmiağızlılar (Cyclostomata) sinfi
  • Ağızçənəlilər (Gnathostomata) infratipi
    • Balıqlar (Pisces) sinifüstü
      • Zirehli balıqlar (Placodermi) sinfi, nəsli kəsilib
      • Qığırdaqlı balıqlar (Chondrichthyes) sinfi
      • Qəlsəməçənəlilər (Acanthodii) sinfi, nəsli kəsilib
      • Sümüklü balıqlar (Osteichthyes) sinfi
    • Dördayaqlılar (Tetrapoda) sinifüstü
      • Suda-quruda yaşayanlar (Amphibia) sinfi
      • Sürünənlər (Reptilia) sinfi
      • Quşlar (Aves) sinfi
      • Məməlilər (Mammalia) sinfi