Pektusan dağı: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 73: | Sətir 73: | ||
|Commonsda kateqoriya = Pektusan dağı |
|Commonsda kateqoriya = Pektusan dağı |
||
}} |
}} |
||
'''Pektusan dağı''' və ya '''Baytouşan dağı''' — Potensial olaraq Koreya Xalq Demokratik Respublikasının (Yanqando əyaləti) və [[Çin]]in (Szilin əyaləti) sərhədində yerləşən aktiv vulkandır. Dağ dəniz səviyyəsindən 2744 m hündürlüyə malikdir və Mançjuro-Koreya dağlarının ən yüksək nöqtəsidir. Həmçinin bütün [[Mancuriya]] və [[Koreya yarımadası]]nın ən yüksək nöqtəsidir.<ref>{{cite web|url=http://enc.daum.net/dic100/viewContents.do?&m=all&articleID=b09b0712b|title=백두산 (아시아 산) [白頭山]|publisher=Korea Britannica|lang=ko|accessdate=2010-05-24|archiveurl=http://www.webcitation.org/61DVu3EkF|archivedate=2011-08-26}}</ref> |
|||
Koreya dilində ''Pektusan'' ({{lang-ko-kp|백두산|白頭山}}) "ağbaş dağ" mənasını bildirir. Çin dilində ''Çanbayşan'' ({{lang-zh|长白山}}) və mancur dilində ''Qolmin Şanqiyan Alina'' ({{lang-mnc|ᡤᠣᠯᠮᡳᠨ ᡧᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ ᠠᠯᡳᠨ}}) "əbədi ağ dağ " mənasını bildirir. |
|||
Vulkanın Koreya ərazisinə düşən hissəsində 1959-cu ildə Koreyanın ən böyük qoruğu yaradılmışdı. Daha sonralar [[Çin]] tərəfindən təbii qoruq yaradılmışdır. 1979-cu ildə onlar beynəlxalq biosfer qoruğuna birləşmişdilər. |
|||
== Coğrafiyası == |
|||
Vulkanın kraterində dağın zirvəsində [[Çhonji]] gölü yerləşir. Sunqari çayı da öz başlanğıcını bu göldənm götürür. Vulkanın yamaclarında həmçinin Tumınszyan və Yaluszyan çaylarının mənbələri yerləşir. |
|||
Dağ təxminən onun mərkəzi hissəsinin altında yerləşən [[maqma]]nın qalxmasına görə ildə 3 millimetr qalxır. Ən yüksək hissə ildə təxminən 8 ay qarla örtülü vəziyyətdə olur. 1800 metrə qədər yastı yamaclar yerləşir. [[Kaldera]]nı əhatə edən zirvələrdən 16-sı 2500 metrdən yüksəkdir. Güman edilir ki, krater 969-cu ildə (± 20 il) 7 ballıq güclü püskürmə nəticəsində yaranmışdır.<ref>{{cite journal |last=Horn |first=Susanne |authorlink= |coauthors=Schmincke, Hans-Ulrich |year=2000 |month= |title=Volatile emission during the eruption of Baitoushan Volcano (China/North Korea) ca. 969 AD |journal=Bulletin of Volcanology |volume=61 |issue=8 |pages=537–555 |doi=10.1007/s004450050004 |url= |accessdate= |quote= }}</ref> Hövzəsi 96 km³-ə bərabərdir. |
|||
Vulkan fəallığı dəfələrlə müşahidə olunmuşdur. Püskürmələr 1597-ci ildə (bu püskürmənin külü hətta [[Hokkaydo]] adasının cənub hissəsində tapılmışdı), həmçinin 1668 və 1702-ci ildə baş vermişdir. Son püskürmə 1903-cü ildə (daşların və qazların atılmasıyla partlayışlar) müşahidə olunmuşdur.<ref name="GVP">[http://www.volcano.si.edu/world/volcano.cfm?vnum=1005-06- Global Volcanism Program | Changbaishan | Summary] {{ref-en}}</ref> |
|||
== İqlimi == |
|||
11:33, 9 noyabr 2016 tarixindəki versiya
 | Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
| Pektusan dağı | |
|---|---|
| ko-kp/백두산/zh/长白山 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Dağ sistemi | Mançjuro-Koreya dağları |
| Dağ silsiləsi | Çanbayşan |
| Mütləq hündürlüyü | 2.744 m |
| Nisbi hündürlüyü | 2.593 m |
| Yerləşməsi | |
| 41°59′34″ şm. e. 128°04′38″ ş. u. | |
| Ölkələr | |
|
|
|
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Pektusan dağı və ya Baytouşan dağı — Potensial olaraq Koreya Xalq Demokratik Respublikasının (Yanqando əyaləti) və Çinin (Szilin əyaləti) sərhədində yerləşən aktiv vulkandır. Dağ dəniz səviyyəsindən 2744 m hündürlüyə malikdir və Mançjuro-Koreya dağlarının ən yüksək nöqtəsidir. Həmçinin bütün Mancuriya və Koreya yarımadasının ən yüksək nöqtəsidir.[1]
Koreya dilində Pektusan (kor. 백두산) "ağbaş dağ" mənasını bildirir. Çin dilində Çanbayşan (çin. 长白山) və mancur dilində Qolmin Şanqiyan Alina (manc. {{{2}}}) "əbədi ağ dağ " mənasını bildirir.
Vulkanın Koreya ərazisinə düşən hissəsində 1959-cu ildə Koreyanın ən böyük qoruğu yaradılmışdı. Daha sonralar Çin tərəfindən təbii qoruq yaradılmışdır. 1979-cu ildə onlar beynəlxalq biosfer qoruğuna birləşmişdilər.
Coğrafiyası
Vulkanın kraterində dağın zirvəsində Çhonji gölü yerləşir. Sunqari çayı da öz başlanğıcını bu göldənm götürür. Vulkanın yamaclarında həmçinin Tumınszyan və Yaluszyan çaylarının mənbələri yerləşir.
Dağ təxminən onun mərkəzi hissəsinin altında yerləşən maqmanın qalxmasına görə ildə 3 millimetr qalxır. Ən yüksək hissə ildə təxminən 8 ay qarla örtülü vəziyyətdə olur. 1800 metrə qədər yastı yamaclar yerləşir. Kalderanı əhatə edən zirvələrdən 16-sı 2500 metrdən yüksəkdir. Güman edilir ki, krater 969-cu ildə (± 20 il) 7 ballıq güclü püskürmə nəticəsində yaranmışdır.[2] Hövzəsi 96 km³-ə bərabərdir.
Vulkan fəallığı dəfələrlə müşahidə olunmuşdur. Püskürmələr 1597-ci ildə (bu püskürmənin külü hətta Hokkaydo adasının cənub hissəsində tapılmışdı), həmçinin 1668 və 1702-ci ildə baş vermişdir. Son püskürmə 1903-cü ildə (daşların və qazların atılmasıyla partlayışlar) müşahidə olunmuşdur.[3]
İqlimi
- ↑ "백두산 (아시아 산) [白頭山]" (koreya). Korea Britannica. 2011-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-24.
- ↑ Horn, Susanne. "Volatile emission during the eruption of Baitoushan Volcano (China/North Korea) ca. 969 AD". Bulletin of Volcanology. 61 (8). 2000: 537–555. doi:10.1007/s004450050004.
- ↑ Global Volcanism Program | Changbaishan | Summary (ing.)