Göy qurşağı

Göy qurşağı

Göy qurşağı, Kanada

Göy qurşağı — atmosferdə, havadakı su damlacıqlarından işığın sınması və əks olunması nəticəsində əmələ gələn optik hadisə. Göy qurşağı Günəşə qarşı tərəfdə yağış tökülən buludların fonunda böyük, müxtəlif rəngli, bir, iki və bəzən üç qövsdən ibarətdir. Adətən üst qövs qırmızı, daxili qövs bənövşəyi olur.

Mifologiya və xalq mədəniyyəti

Bir çox mədəniyyət göyqurşağını cənnət ilə dünya arasındakı körpü olaraq görməkdədir. Təbiətdəki ən gözəl mənzərələrdən biri olan göy qurşağı qərb mədəniyyətində ümid və şans simvolu olmuşdur. İran müsəlmanlarına görə göyqurşağındakı rənglərin hər birinin bir mənası vardır. Yaşıl bolluq, qırmızı döyüş, sarı isə ölüm mənasını verir. Sibirdə göyqgurşağının Günəşin dili olduğu düşünülür. Cənubi Amerika aborigenləri isə göyqurşağının dənizin üzərində görülməsinin bir şans olduğuna inanırlar.

Türk mədəniyyətində"Alaqurşaq" da deyilir. Umay Ana yer üzünə enmək üçün göyqurşağını istifadə. Bəzən göyə asılmış bir yay olaraq düşünülər. Bəzən bir yol olaraq təsvir edilər. Yerlə göyü bir-birinə bağlayan cadulu bir körpü olduğu aydın olar. Pura adlı qoçlar və ya atlar (ruhlar) alkımın üzərində görünürlər. Qazaxçadaki təbir isə başqa bir mifoloji varlıqla əlaqədardır və Kempirkoşak (Kempirkuşağı) və ya Enekemkoşak / Cenekemkoşak deyilir. Anadoluda uşaq oyunlarında böyük və eynilə göy qurşağı kimi rəngli bilyelere Eneke adı verilər. Teleğüt tuklerinde isə enekleri sözcüyü qoruyucu ruh deməkdir. Koşak sözcüyünün qoç, kukla, əkiz kimi mənaları da var. Bütün dünya mifologiyalarında maraqlı bir ünsür olan Gökkuşağı bir çox xarici təsirlə qarşılaşsa da bir nəsil olduğu və yer üzünü sardığı fikri təməldə eyni qalmışdır. Türk mədəniyyətində daim bu anlayışı xarakterizə üçün Qurşaq təbirinin seçim edildiyi görülər. Şamanın göyə çıxdığı bir körpü olaraq qəbul edilər. Bütün dünya mifologiyalarında göy qurşagına söylencesel mənalar yüklənir və çox vaxt da bunu xatırladan adlar verilir. Gökkuşağı vizual olaraq bütün insanlığın daim marağına səbəb olmuşdur, çünki fizika qanunları gərəyi ona heç bir zaman çatmaq mümkün deyil, bu səbəblə geriyə tək bir şey qalır, hayalgücünün məcbur etmək. Gökkuşağının Anadoluda məşhur olaraq istifadə edilən digər adı olan Alkım sözcüyü Alkımak (xoş görünmək, xoşuna getmək, hayırdua etmək) feliyle əlaqəlidir. Bəyənilmə, xoşuna getmə mənası var.

Xarici keçidlər

• About rainbows
• Supernumerary and Multiple Rainbows
• Spectacular rainbow at Elam Bend (McFall, Missouri)
• Finding and Photographing rainbow

Həmçinin bax

• Tufan
• Qasırğa